The object of research, development or design (in Russian) : Посевы кукурузы Отрарского района Туркестанской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Түркістан облысы Отырар ауданының жүгері егістіктері

Aim of work (in Russian) : Исследование влияния засоленности почв на рост и развитие кукурузы современными методами и разработка космического метода прогнозирования урожайности.

Aim of work (in Kazakh) : Топырақтың тұздануының жүгерінің өнімділігіне әсерін заманауи әдістер арқылы зерттеу және өнімділікті болжаудың ғарыштық әдісін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В ходе реализации проекта широко использовались методы полевых исследований (рекогносцировочные исследования, солевые съемки, отбор проб почвы, методы измерения биомассы культуры и продуктивности) и камеральные методы исследования (анализ литературы, высокотехнологичные космические и геоинформационные, статистические, картографические), направленные на комплексное изучение экологического и мелиоративного состояния почв и растительного покрова

Методы исследования (на казахском) : Жобаны жүзеге асыру барысында топырақ және өсімдік жамылғысының экологиялық және мелиоративтік жағдайын кешенді зерттеуге бағытталған далалық зерттеу (рекогносцировтық зерттеу, тұздылық түсірілім, топырақ үлгілерін алу, дақылдың биомассасы мен өнімділікті өлшеу) әдістері және камералдық зерттеу (әдебиеттерге талдау, жоғары технологиялық ғарыштық және геоақпараттық, статистикалық, картографиялық) әдістері кеңінен қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Создана пространственная и сезонная динамика засоления почв в объекте исследования. Установлено, что интенсивность засоления напрямую связана с состоянием естественной и искусственной дренированностью полей, характером мелиорации земель и качеством поливной воды; - Определена зависимость спектральных характеристик космических снимков от степени засоления почв и биомассы кукурузы путем регрессионного анализа. Наибольшая зависимость наблюдалась в летний период. Зависимость индекса вегетации NDVI от засоленности 20-50 см слоя почв на территории средней удаленности от Сырдарьи «высокая» (R2=0,77). Кроме того, было выявлено, что связь между соленостью слоев 0-20 см и 50-100 см и индексом NDVI оказалась «хорошей» (R2=0,62) и «высокой» (R2=0,73). Установлено, что относительно небольшая встречаемость засоленных почв в почвенном покрове кукурузных полей, расположенных далеко от Сырдарьи, или мелкая их контура – отрицательно влияет на результат регрессионного анализа. А при определении зависимости космических снимков от биомассы установлено, что вегетационный индекс NDVI является наиболее зависимым предиктором, коэффициент детерминации (R2) составили: по весенней(май-июньской) съемке-0,74; по летней(июльской) съемке-0,71; - Рассчитаны вегетационные индексы NDVI и построены графиков его динамики за вегетационные периоды кукурузы, выращиваемой на почвах различной степени засоленности. Таким образом, было исследовано, что засоление способствует своевременный рост и развития кукурузы

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Зерттеу нысанындағы топырақтың тұздануының кеңістіктік және мезгілдік динамикасы жасалды. Мұндағы тұздану қарқындылығы – егістіктердің табиғи және жасанды кәріздену жағдайына, мелиорациялау жұмыстарының сипатына және суаруға арналған судың сапасына тікелей байланысты екендігі анықталды; - Ғарыштық түсірілімдердің спектралды сипаттамаларының топырақтардың тұздану дәрежелеріне және жүгерінің биомассасына тәуелділігі анықталды. Ең жоғарғы тәуелділік жаз мезгілінде байқалды. Сырдариядан қашықтығы орташа аумақтағы егістік топырақтарының 20-50 см қабатының тұздылығына NDVI вегетациялық индексінің тәуелділігі «жоғары» (R2=0,77). Сонымен қатар, 0-20 см және 50-100 см қабаттарының тұздылығы мен NDVI индексі арасындағы байланыс «жақсы» (R2=0,62) және «жоғары» (R2=0,73) екендігі анықталды. Сырдариядан алыс орналасқан жүгері егістіктерінің топырақ жамылғысындағы тұзданған топырақтардың салыстырмалы түрде аз кездесуі немесе олардың контурларының ұсақ болуы – регрессиялық талдау нәтижесіне кері ықпал ететіндігі анықталды. Ал ғарыштық түсірілімдердің биомассаға тәуелділігін анықтау кезінде NDVI индексі анағұрлым тәуелді предиктор екені анықталып, детерминация коэфиценті(R2): көктемгі(мамыр-маусым) түсірілім бойынша- 0,74; жазғы(шілде) түсірілім бойынша-0,71-ді құрады; - Әртүрлі дәрежеде тұзданған топырақтарда өскен жүгерінің вегетациялық кезеңдеріндегі NDVI индекстері есептеліп, графиктік динамикасы құрастырылды. Осылайша, тұздану дақылдың уақытылы өсіп-дамуына ықпал ететіні зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработка научно-технической, конструкторской документации не планировалась.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ғылыми-техникалық, конструкторлық құжаттаманы әзірлеу жоспарланған жоқ.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение результатов за отчетный период не предусмотрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Есеп беру кезеңінде нәтижелерді ендіру қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования засоления почв и влияния засоления на рост и развитие кукурузы - положительно влияют на эффективную организацию мелиоративных мероприятий в кукурузных хозяйствах, также на планирование и проектирование кукурузных полей.

Efficiency (in Kazakh) : Топырақтың тұздануын және тұзданудың жүгері дақылының өніп-өсуіне әсерін зерттеу нәтижелері - жүгері шаруашылықтарында мелиорациялық шараларды тиімді ұйымдастыруға және жүгері егістіктерін жоспарлау, жобалау жұмыстарына оң әсерін тигізеді.

Field of application (in Russian) : Целевыми потребителями теоретических результатов являются НИИ, ВУЗы-проводящие исследования по сельскохозяйственным и экологическим направлениям, а практических результатов - хозяйствующие субъекты всех форм собственности (фермеры, с-х кооперативы и др.) и учреждения принятия решений (акиматы районов, сельских округов, управлении сельского хозяйства и др.).

Field of application (in Kazakh) : Теориялық нәтижелердің мақсатты тұтынушыларына - зерттеу институттары, ауылшаруашылық және экологиялық бағытта зерттеулер жүргізетін ЖОО және ҒЗИ, практикалық нәтижелерді пайдаланушыларға - меншік нысандарының шаруашылық субъектілері (фермерлер, кооперативтер және т.б.) және шешім қабылдау мекемелері (аудандардың, ауылдық округтердің әкімдіктері, ауылшаруашылық басқармалары жəне т.б.).