The object of research, development or design (in Russian) : Почвенный покров обсохшего дна Юго-Восточного Приаралья. Объект расположен на территории Аральского района Кызылординской области.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Оңтүстік-Шығыс Арал өңірінің құрғаған табанының топырақ жамылғысы. Нысан Қызылорда облысы Арал ауданы аумағында орналасқан.

Aim of work (in Russian) : Провести комплексную оценку современного состояния почвенного покрова Юго-Восточного Приаралья

Aim of work (in Kazakh) : Оңтүстік-Шығыс Арал аумағының топырақ жамылғысының қазіргі жағдайына кешенді бағалау жүргізу

Методы исследования (на русском) : Исследования проводились прямыми и косвенными методами (полевые и лабораторные общепринятые стандартные методики почвенных исследований). Растительный покров, водная поверхность и характеристики почвы анализировались методами дистанционного зондирования (NDWI, MSAVI). А также методы применения компьютерных геоинформационных технологий картографирования.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер тікелей және жанама әдістермен (топырақты зерттеудің далалық және зертханалық жалпы қабылданған стандартты әдістері) жүргізілді. Өсімдік жамылғысы, су беті және топырақ сипаттамалары қашықтықтан зондтау әдістерімен (NDWI, MSAVI) талданды. Сондай-ақ компьютерлік геоақпараттық технологиясының әдістерін қолдану арқылы карта жасалды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучены современное состояние почв, морфологические, химические, физические и физико-химические свойства почв юго-восточного побережья обсохшего дна Аральского моря (250 тыс. га). Заложено 20 почвенных разрезов и отобрано 105 почвенных образца. Определены следующие типы почв: пески пустынно-степные, пески пустынные с бурыми типами почвообразования, приморские солончаки, такыровидные солончаки, пойменно – луговые почвы, серобурые почвы и солончаки местами обсохшими засоленными осадками. Создана почвенная база данных для территории восточного побережья обсохшего дна Аральского моря на основе исследованных профилей почв, географически привязанных к карте. Данные 2021 года введены в базу данных проекта (4 138 аналитических данных). Создана общая база данных на всю территорию восточного Приаралья (8 512 аналитические данные из 41 разреза, 204 почвенных образцов). Использованы больше 30 спутниковых снимков Landsat 4-5 TM C1 Level-1/2, Landsat 7 ETM+ C1 Level-1/2, Landsat 8 OLI Level-1/2 за период 1985-1986, 2000, 2020 гг. В центральной части Восточного побережья наблюдается трансформация солончаков в пески, а площадь песков Кызылкума расширились в северо-западном направлении. На основе космических снимков и полевых исследований составлен современный электронный вариант почвенной карты юго-восточного побережья обсохшего дна Аральского моря масштабом 1:200000. Составлена почвенная карта северо-восточного побережья Аральского моря за 1980 год с масштабом 1:200000.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Топырақтың қазіргі жағдайы, Арал теңізінің құрғаған табанының оңтүстік-шығыс жағалауындағы (250 мың га) топырақтың морфологиялық, химиялық, физикалық және физика-химиялық қасиеттері зерттелді. 20 топырақ кескіндері салынды және 105 топырақ үлгілері алынды. Топырақтың келесі түрлері анықталды: шөл-дала құмдары, топырақ түзудің қоңыр типтері бар шөл құмдары, теңіз жағасындағы сортаңдар, тақыр тәрізді сортаңдар, жайылмалы – шалғынды топырақтар, сұр-қоңыр топырақтар және кей жерлерде кеуіп қалған сортаңдар. Картаға географиялық тұрғыдан байланған топырақтың зерттелген профильдері негізінде Арал теңізінің құрғаған табанының шығыс жағалауы аумағы үшін топырақтық деректер базасы құрылды. 2021 жылғы алынған деректер дерекқорына енгізілді (4 138 талдамалық деректер). Шығыс Арал өңірінің бүкіл аумағына ортақ деректер базасы құрылды (41 кескін, 204 топырақ үлгілері және 8 512 талдамалық деректер). Landsat 4-5 TM C1 Level-1/2, Landsat 7 ETM+ C1 Level-1/2, Landsat 8 OLI Level-1/2 1985-1986, 2000, 2020 жылдар кезеңінде 30-дан астам спутниктік суреттер пайдаланылды. Шығыс жағалауының орталық бөлігінде сортаңдардың құмға айналуы байқалады, ал Қызылқұм құмдарының ауданы солтүстік-батыс бағытта кеңейді. Арал теңізінің құрғаған табанының оңтүстік-шығыс жағалауының 1:200000 масштабтағы топырақ картасының заманауи электрондық нұсқасы жасалды. Арал теңізінің солтүстік-шығыс жағалауының 1980 жылғы топырақ картасы 1:200000 масштабта жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Впервые даны информации о состоянии природной среды, в том числе почвенном покрове, характере и интенсивности его трансформации, формировании почв на осушенном дне Аральского моря. Составлен электронный вариант почвенной карты юго-восточного побережья обсохшего дна Аральского моря масштабом 1:200000. Составлена почвенная карта северо-восточного побережья Аральского моря за 1980 год с масштабом 1:200000.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алғаш рет Аралдың теңізінің құрғаған табанындағы табиғи ортаның жай-күйі, оның ішінде топырақ жамылғысы, оның өзгеру сипаты мен қарқындылығы, топырақтың қалыптасуы туралы ақпарат берілді. Арал теңізінің құрғаған табанының оңтүстік-шығыс жағалауының 1:200000 масштабтағы топырақ картасының заманауи электрондық нұсқасы жасалды. Арал теңізінің солтүстік-шығыс жағалауының 1980 жылғы топырақ картасы 1:200000 масштабта жасалды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы