The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются технически важные газы, входящие в состав собственной атмосферы орбитальных систем (закись азота, спирты, фреоны и другие), криоосаждение которых потенциально сопровождается криоизлучением.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары криотұндырылуы криосәулеленумен бірге потенциалды түрде бірге жүретін орбиталық жүйелердің өздерінің атмосферасының құрамына кіретін техникалық маңызды газдар (азот тотығы, спирттер, френондар және басқалары) болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью исследования - проведение комплексных исследований фазовых переходов газ-твердое тело при низких температурах, сопровождающихся излучением света в видимом диапазоне спектра (криоконденсационное излучение). Исследования направлены на выявление природы криоизлучения и взаимосвязи этого явления с другими эффектами, сопровождающими криоконденсацию газов при низких температурах.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеу мақсаты – Спектрдің көрінетін диапазонында жарықтың сәулеленуімен (криоконденсациялық сәулелену) бірге жүретін төмен температура кезінде газ-қатты дене фазалық ауысуларына кешенді зерттеу жүргізу. Зерттеулер криосәулелену табиғатын және осы құбылыстың төмен температура кезінде криоконденсациямен бірге жүретін басқа эффектілермен өзара байланысын анықтауға бағытталған.

Методы исследования (на русском) : Метод двухлучевой лазерной интерферометрии для определения скорости роста, толщины криоконденсированной пленки и ее коэффициента преломления; ИК-спектрометрический метод определения состояния образцов криовакуумных конденсатов на основе анализа амплитуд поглощения и положения полос, соответствующих характеристическим колебаниям исследуемых молекул в несвязанном состоянии; Термодесорбционный метод для альтернативного определения температуры структурно-фазовых превращений.

Методы исследования (на казахском) : Өсу жылдамдығын, криоконденсирленген үлдір қалыңдығын және оның сыну коэффициентін анықтау үшін екі сәулелі лазерлік интерферометрия әдісі; Зерттелінетін молекулалардың байланыспаған күйдегі сипаттық тербелістеріне сәйкес келетін жұтылу амплитудасы мен орнының негізінде криовакуумды конденсаттардың үлгілерінің күйлерін ИҚ-спектрометрлік анықтау әдісі; Құрылымдық-фазалық түрленулердің температурасын баламалы анықтау үшін термодесорбциялық әдіс.

Obtained results and novelty (in Russian) : Конечным результатом проделанной работы является изучение влияния температуры, давления криоконденсации и материала поверхности конденсации на явление возникновения криоконденсационного излучения технически важных газов. Получение результатов значения плотности, коэффициентов преломления и отражательных характеристик криовакуумных конденсатов Новизна исследований - заключается в экспериментальном исследовании явления криоконденсационного излучения, сопровождающего для некоторых веществ фазовые переходы газ-твердое тело при низких температурах. Исследования направлены на выявление природы криоизлучения и взаимосвязи этого явления с другими эффектами, также наблюдаемыми при криоконденсации газов

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жасалған жұмыстың соңғы нәтижесі техникалық маңызды газдардың криокондинсерленген сәулеленуінің пайда болу құбылысына температураның, криоконденсация қысымының және конденсация беті материалының әсерін зерттеу болып табылады. Криовакуумды конденсаттардың тығыздығының, сыну коэффициенттерінің және шағылдыру сипаттамаларының мәндерінің нәтижелерін алу. Зерттеу жаңалығы – Төмен температура кезінде кейбір заттар үшін газ-қатты дене фазалық ауысулармен бірге жүретін криоконденсациялық сәулелену құбылысын эксперименттік зерттеуге негізделеді. Зерттеулер криосәулелену табиғатын және газдардың криоконденсациясы кезінде бақыланатын басқа эффектілермен осы құбылыстардың өзара байланысын анықтауға бағытталған.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Научно-лабораторное оборудование, используемое для выполнения этапов проекта –Для выполнения проекта использовалось научно-лабораторное оборудование лаборатории «Криофизики и Криотехнологии». Экспериментальной основой лаборатории является универсальный криогенный вакуумный спектрофотометр с температурным диапазоном от Т=12 К и вакуумом в камере Р=10-5 Па. Турбомолекулярный насос Turbo-V-301, форвакуумный насос SH-110, датчиком давления FRG-700 с контроллером AGC-100. Научно-лабораторное оборудование: - ожижитель жидкого азота ЗИФ-1000, производительность 10 л/час - сварочный аргонно-дуговой пост - универсальный криогенный вакуумный спектрофотометр с температурным диапазоном от Т=12 К и вакуумом в камере Р=10-5 Па - Турбомолекулярный насос TMP-303LMC, Предельный вакуум: 10-7 Па (10-9 мм рт. ст.); - Вакуумный преобразователь 903 Inverted Magnetron Cold Cathode Vacuum Transducer, Измеряемое давление: 3,0×10-10 до 5,0×10-3 мм рт. ст. - Вакуумный контроллер PDR900 Vacuum Gauge Controller, Предел измерения: 1,0×10-10 до 1,500 мм рт. ст.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның сатыларын орындау үшін пайдаланылатын ғылыми-лабораториялық жабдық – Жобаны орындау үшін «Криофизика және Криотехнология» лабораториясының ғылыми-лабораториялық жабдығы пайдаланылды. Лабораторияның эксперименттік негізі температуралық диапазоны Т=12 К басталатын және камерадағы вакуумы Р=10-5 Па әмбебап криогенді вакуумдық спектрометр болып табылады. Турбомолекулалық сорғы Turbo-V-301, форвакуумдық сорғы SH-110, AGC-100 контроллері бар қысым датчигі FRG-700 Ғылыми-лабораториялық жабдық: - сұйық азот сұйылтқышы ЗИФ-1000, өнімділігі 10 л/сағ - дәнекерлеуші аргонды-доғалық бекет - температуралық диапазоны Т=12 К басталатын және камерадағы вакуумы Р=10-5 Па әмбебап криогенді вакуумдық спектрометр - Турбомолекулалық сорғы TMP-303LMC, Шекті вакуумы: 10-7 Па (10-9 мм сын. бағ.); - Вакуумдық түрлендіргіш 903 Inverted Magnetron Cold Cathode Vacuum Transducer, Өлшенетін қысым: 3,0×10-10 бастап 5,0×10-3 мм сын. бағ. дейін. - Вакуумдық контроллер PDR900 Vacuum Gauge Controller, Өлшеу шегі: 1,0×10-10 бастап 1,500 мм сын. бағ. дейін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Астрофизика, криогенная техника, фотоприемные устройства, материаловедение.

Field of application (in Kazakh) : Астрофизика, криогенді техника, фотоқабылдағыш құрылғылар, материалтану.