The object of research, development or design (in Russian) : Теолингвистическое пространство в письменном памятнике «Иршадуль-мулук» (XIV в.) на мамлюкско-кыпчакском языке

The object of research, development or design (in Kazakh) : Мәмлүк-қыпшақ тілінде жазылған «Иршәдул-мулук» жазба ескерткішіндегі (ХІV ғ.) теолингвистикалық кеңістік

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в комплексном исследовании в теолингвистическом аспекте письменного памятника религиозного содержания «Иршадуль-мулук» на мамлюкско-кыпчакском, датированного ХІV в., определении его места в тюркском мире и преемственности тюркского мира в ХІІІ-ХІV веках с исламской культурой.

Aim of work (in Kazakh) : Жоба мақсаты – мәмлүк-қыпшақ тілінде діни мазмұнда жазылған «Иршәдул-мулук» (ХІV ғ.) жазба ескерткішін теолингвистикалық қырынан қарастырып, кешенді түрде зерттеу, ескерткіштің түркі әлемінде алатын орнын анықтау және ХІІІ-ХІV ғасырлардағы түркі әлемі мен ислам мәдениетінің өзара сабақтастығын айқындау.

Методы исследования (на русском) : В качестве методов исследования использованы библиографический, источниковедческий, палеографический, кодикологический, текстологический анализы, историко-сравнительный, обобщающий, систематизирующий, обрабатывающий, описательный методы и приемы перевода.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері ретінде библиографиялық, деректанулық, палеографиялық, кодикологиялық, текстологиялық талдау, тарихи-салыстырмалы, жинақтау, жүйелеу, өңдеу, сипаттау әдістері мен аударма тәсілдері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : -обобщены и проанализированы исследования по теолингвистике, труды отечественных и зарубежных ученых о теологических памятниках на мамлюкско-кыпчакском языке; -сделаны копии оригиналов теологических памятников «Иршадул-мулук уас-салатин» (ارشاد الملك و السلاطين), «Китаб муқаддима Абу ал-Лайс ас-Самарқанди» (كتاب مقدمة), «Китаб фил-фикх» (كتاب في الفقه), хранящихся в фонде рукописей библиотеки Сулеймания Республики Турция; -в фонде рукописей библиотеки Дарул-Кутуб Арабской Республике Египет выявлена египетская версия рукописи «Китаб мукаддима», которая до сих пор не была введена в научный оборот, сделана цифровая копия данной рукописи; -впервые собраны воедино и систематизированы памятники письменности на мамлюкско-кыпчакском языке, определена степень их изученности; -проведена работа над оригиналом памятника «Иршадул-мулук», путем кодикологического, палеографического, теолингвистического анализа выявлены новые данные, касающиеся названного памятника; -проведена комплексная работа по обобщению результатов исследований в области тюркологии, кипчаковедения, теологии, лингвистики, по систематизации междисциплинарных изысканий; -на основе учения теолинвистика, возникшей на стыке теологии и лингвистики, разработаны методологические основы исследования рукописи «Иршадул-мулук» в рамках теоантропологической парадигмы; -в журналах, рекомендованных ККСОН, опубликована 1 статья, 1 статья принята к публикации; в сборнике материалов международной конференции опубликована 1 статья.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - теолингвистикаға қатысты зерттеулер мен мәмлүк-қыпшақ тіліндегі теологиялық ескерткіштер туралы отандық, шетелдік ғалымдардың еңбектері жинақталып, талдау жасалды; - Түркия Республикасындағы Сүлеймания кітапханасының қолжазбалар қорынан мәмлүк-қыпшақ тілінде жазылған «Иршәдул-мулук уәс-салатин» («ارشاد الملك و السلاطين»), «Китаб муқаддима Абу әл-Лайс әс-Самарқанди» («كتاب مقدمة»), «Китаб фил-фиқһ» («كتاب في الفقه») атты теологиялық ескерткіштердің түпнұсқасынан көшірмелері жасалды; - Египет Араб Республикасындағы Дарул-Кутуб кітапханасының қолжазбалар қорынан ғылымда осы күнге дейін айтылмаған «Китаб муқаддима» қолжазбасының мысырлық нұсқасы табылып, сандық көшірмесі жасалды; - мәмлүк-қыпшақ тіліндегі жазба ескерткіштер алғаш рет бір жерге жинақталып, жүйеленіп, зерттелу деңгейі анықталды; - «Иршәдул-мулук» ескерткішінің түпнұсқасымен жұмыс жасалып, кодикологиялық, палеографиялық, теолингвистикалық талдау жасау арқылы қолжазбаға қатысты жаңа деректер анықталды; - түркітану, қыпшақтану, теология, лингвистика салаларындағы зерттеулер нәтижелерін қорыту, пәнаралық ізденістерді жүйелеу секілді кешенді жұмыстар жүргізілді; - теология мен лингвистика тоғысында пайда болған теолинвистика ілімінің негізінде «Иршәдул-мулук» қолжазбасын теоантропоғарыштық парадигма аясында зерттеудің әдіснамалық негіздері жасалды; - БҒССҚК ұсынған журналдарда 1мақала жарыққа шықты, 1 мақала жариялауға қабылданды, халықаралық конференция жинағында 1 мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Обогащение фонда редких рукописей отечественных архивов и библиотек путем централизованного накопления теологических рукописей периода мамлюков; в результате исследования с теолингвистической точки зрения рукописи «Иршадул-мулук» (ХІV в.) и сделанных по результатам проекта теоретических выводов и публикуемых трудов создание основы для междисциплинарных комплексных исследований в области тюркологии, лингвистики и религиоведения; способствование формированию методологических основ исследования средневековых памятников в рамках формирующейся исторической теолингвистики как новой отрасли языкознания; выявление новых данных, имеющих отношение к теологическим рукописям мамлюкского периода; использование языкового материала рукописи «Иршадул-мулук» в качестве бесценного источника в исследованиях о мировоззрении, верованиях, языке, менталитете, религии тюркских народов в средние века; возможность использования арабско-кипчакских религиозных терминов памятника при составлении различных словарей. Все вышеперечисленное свидетельствуют об эффективности исследования. Также эффективность исследования определяется целесообразностью привлечения к работе по реализации проекта специалистов-востоковедов, лингвистов-арабоведов, тюркологов, религиоведов-арабоведов, переводчиков-арабоведов, имеющих опыт работы с рукописями на классическом средневековом арабском и мамлюкско-кыпчакском языках и владеющих несколькими языками.

Efficiency (in Kazakh) : Мәмлүктер кезіндегі теологиялық қолжазбаларды бір жерге жинақтау арқылы отандық мұрағаттар мен кітапханалардың сирек жазбалар қорын байыту; алғаш рет зерттеу нысанына алынған «Иршәдул-мулук» (ХІV ғ.) қолжазбасының теолингвистикалық қырынан зерттеліп, жоба нәтижелері бойынша алынған теориялық тұжырымдар мен жарияланатын еңбектердің түркітану, лингвистика және дінтану салаларындағы пәнаралық кешенді зерттеулерге негіз болу; тіл білімінің жаңа саласы ретінде енді қалыптасып келе жатқан тарихи теолингвистика шеңберінде ортағасырлық ескерткіштерді зерттеудің әдіснамалық негіздерінің қалыптасуына ықпал ету; мәмлүктер кезіндегі теологиялық қолжазбаларға қатысты жаңа мәліметтерді анықтау; орта ғасырдағы түркі халықтарының дүниетанымы, наным-сенімі, тілі, ділі, діні туралы зерттеулерде «Иршәдул-мулук» қолжазбасындағы тілдік материалдарды баға жетпес дереккөз ретінде пайдалану, ескерткіштегі арабша-қыпшақша діни терминдерді түрлі сөздіктерді құрастыруда қолдану мүмкіндіктері зерттеудің тиімділігін көрсетеді. Сонымен қатар ортағасырлық классикалық араб және мәмлүк-қыпшақ тілдеріндегі қолжазбамен жұмыс жасау тәжірибесі бар, бірнеше тілді меңгерген шығыстанушы, арабтанушы-лингвист, түркітанушы, дінтанушы-арабтанушы, аудармашы-арабтанушы мамандардың жобаға тартылуы да зерттеудің тиімділігіне ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : языкознание, источниковедение, востоковедение, тюркология, кыпчаковедение, мамлюковедение, религиоведение, лингвистика, переводческое дело.

Field of application (in Kazakh) : тіл білімі, деректану, шығыстану, түркітану, қыпшақтану, мәмлүктану, дінтану, лингвистика, аударма ісі.