The object of research, development or design (in Russian) : Печной газ фосфорного производства, реакция окисления фосфина, металлокомплексные катализаторы на основе медно-аммиачных комплексов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары: фосфор өндірісінің пеш газы, фосфиннің тотығу реакциясы, металлкомплексті катализатордар, мыс-аммиак тәсіліне

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является масштабирование и доработка низкотемпературного процесса очистки печного газа фосфорного производства от Р-содержащих токсичных примесей для его утилизации в топливном или химическом направлении с применением собственных каталитических систем. Достижение цели будет способствовать созданию базы для дальнейшей коммерциализации и внедрения разрабатываемой технологии в промышленное фосфорное производство в Казахстане

Aim of work (in Kazakh) : фосфор өндірісінің нақты пеш газын отын немесе химиялық бағытта утилизациялау үшін Р-құрамды улы қоспалардан меншікті каталитикалық жүйелерді қолдана отырып төмен температуралы тазалау процесін масштабтау және пысықтау болып табылады. Мақсатқа жету жасалатын технологияны әрі қарай коммерцияландыру және Қазақстандағы фосфор өндіру өнеркәсібіне енгізу үшін негіз жасауға мүмкіндік береді.

Методы исследования (на русском) : Эксперимент, расчеты, анализ. Применяемые экспериментальные методы: кинетические, редокс-потенциометрия, газовая хроматография, РФА спектроскопия

Методы исследования (на казахском) : Эксперимент, есептеу, талдау. Эксперименттік әдістерi: Кинетикалық, редокс-потенциометрия, газ хроматографиясы, РФА спектроскопиясы

Obtained results and novelty (in Russian) : Показано, что аммиачные комплексы меди (II) в водном растворе в присутствии ионов Cu(I) с высокой скоростью и селективностью осуществляют процесс окисления РН3 кислородом до фосфатов аммония, что позволяет использовать этот способ для очистки высокотоксичного РН3, содержащегося в отходящих газах фосфорных заводов до ценных фосфорсодержащих продуктов. - Проведены укрупненные лабораторные испытания медно-аммиачного способа очистки печного газа от фосфина. - Установлено, что присутствие фосфат-ионов способствует образованию координационно-насыщенных комплексов Cu(II), характеризующихся высокой активностью в реакции. - Изучено влияние температуры, концентрации реагентов на скорость и селективность процесса, подобраны оптимальные условия - Использование кислорода воздуха в РН3-Ar-СО газовой смеси способствует регенерации меди (II) и позволяет проводить процесс непрерывно с накоплением целевого продукта - фосфата аммония. - Спроектирована и создана пилотная установка для испытания медно-аммиачного способа очистки печного газа от фосфина, фосфор- и серосодержащих примесей в реальных условиях на производстве желтого фосфора. Установка апробирована с использованием модельной газовой смеси, показана высокая степень очистки от фосфина (90-99 %). - Опубликована 1 статья в Докладах НАН РК, 2 тезисов докладов на международной конференции.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Су ерітіндісіндегі мыс(II) аммиак кешендері Cu(I) иондарының қатысуымен жоғары жылдамдықпен және селективтілікпен РН3-ті оттегімен аммоний фосфаттарына дейін тотықтыру процесін жүзеге асыратыны көрсетілген, бұл фосфор зауыттарының қалдық газдарындағы жоғары уытты фосфинді құрамында құнды фосфор бар өнімдерге дейін тазарту үшін осы әдісті қолдануға мүмкіндік береді. - Пеш газын фосфиннен тазартудың мыс-аммиак тәсіліне ірілендірілген зертханалық сынақтар жүргізілді, бұл каталитикалық процестердің жаңа заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік берді. - Реакциядағы жоғары белсенділікпен сипаталатын координациялық қаныққан Cu(II) кешендердің түзілуіне ықпал ететін фосфат иондарының қатысуы анықталды. - Процестің жылдамдығы мен талғамдылығына температура және реагенттер концентрациясының әсері зерттелді, оңтайлы жағдайлар таңдалды. - РН3-Ar-СО газ қоспасыныңда ауаның оттегін пайдалану мыс(II) - нің қалпына келуіне ықпал етеді және тазарту процесіне әсер етпейтін мақсатты өнім - аммоний фосфатының жиналуымен процесті үздіксіз жүргізуге мүмкіндік береді. - Сары фосфор өндірісінде нақты жағдайларда пеш газын фосфиннен, фосфор мен күкірт бар қоспалардан тазартудың мыс - аммиакты тәсілін сынау үшін пилоттық қондырғы жобаланып, жасалды. Қондырғы модельдік газ қоспасын пайдалана отырып сынақтан өткізілді, фосфиннен тазартудың жоғары дәрежесі (90-99%) көрсетілді. - ҚР ҰҒА Баяндамаларында 1 мақала, халықаралық конференцияларда 2 баяндама тезистері жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Спроектирована и создана пилотная установка для испытания медно-аммиачного способа очистки печного газа от фосфина, фосфор- и серосодержащих примесей в реальных условиях на производстве желтого фосфора. Предлагаемый способ отличается от известных энергосбережением, простотой технологии с использованием доступных катализаторов и окислителя, позволяющие проводить очистку печного газа в мягких условиях при 30-40°С, без избыточного давления и получать продукцию с добавленной стоимостью из отходов фосфорной промышленности. Очищенный от примесей оксид углерода может применяться в качестве технологического топлива и для синтеза разнообразных органических соединений.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сары фосфор өндірісінде нақты жағдайларда пеш газын фосфиннен, фосфор мен күкірт бар қоспалардан тазартудың мыс-аммиакты әдісін сынау үшін пилоттық қондырғы жобаланып, жасалды. Ұсынылған әдіс энергияны үнемдеуден, қол жетімді катализаторлар мен тотықтырғышты қолдана отырып, технологияның қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Бұл пеш газын 30-40°C температурада жұмсақ жағдайда тазартуға, артық қысымсыз және фосфор өнеркәсібінің қалдықтарынан қосымша құны бар өнімдер алуға мүмкіндік береді. Қоспалардан тазартылған көміртегі оксиді технологиялық отын ретінде және әртүрлі органикалық қосылыстарды синтездеу үшін қолданыла алады.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Разработанная каталитическая система на основе комплексов меди с высокой скоростью и селективностью осуществляет процесс окисления РН3 кислородом до фосфатов аммония, что позволит использовать этот способ для очистки высокотоксичного РН3, содержащегося в отходящих газах фосфорных заводов до ценных фосфорсодержащих продуктов. Степень очистки от фосфина составляет 90-99 %.

Efficiency (in Kazakh) : Разработанная каталитическая система на основе комплексов меди с высокой скоростью и селективностью осуществляет процесс окисления РН3 кислородом до фосфатов аммония, что позволит использовать этот способ для очистки высокотоксичного РН3, содержащегося в отходящих газах фосфорных заводов до ценных фосфорсодержащих продуктов. Степень очистки от фосфина составляет 90-99 %.

Field of application (in Russian) : Результаты исследований могут быть использованы на предприятиях фосфорной и металлургической промышленности

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін фосфор және металлургия өндірісі кәсіпорындарында қолдануға болады.