The object of research, development or design (in Russian) : брюхоногие моллюски

The object of research, development or design (in Kazakh) : бауырмен жорғалаушы моллюскалар

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – изучить параметры перехода искусственных радионуклидов в организм моллюсков при различных условиях и сроках кормления, а так же проверить принцип аддитивности накопления радионуклидов в организме.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - жасанды радионуклидтердің моллюскалар денесіне әр түрлі жағдайда және тамақтану кезеңінде берілуінің параметрлерін зерттеу, сонымен қатар организмде радионуклидтердің жинақталуының аддитивтілік принципін тексеру.

Методы исследования (на русском) : Проведены серии экспериментов с использованием брюхоногих моллюсков разного возраста и веса. Все животные содержались в специальных контейнерах (террариум) из расчета 0,007 м3 на одного животного. В каждой группе использовано не менее 5 животных. Длительность проведения эксперимента варьирует от 1 до 60 суток. Во всех группах кормление проводилось в вечернее время, один раз в день. Рацион животных состоял в основном из свежих овощей (cucumis sativus, cucurbita pepo subsp. pepo) и воды. В отдельных случаях в рацион животных добавляли загрязнённый радионуклидами корм в виде травяной муки (Chamaenerium angustifolium, Cirsium arvense, Tanacetum vulgare, Calamagrostis arundinacea, Urtica dioica, Veronica spuria, Mentha interrupta, Rumex confertus, Geranium collinum, Sanguisorba officinalis, Delphinium dictyocarpum etc.). Для некоторых групп животных в контейнер стелили загрязнённую почву в качестве подстилки. Загрязнённая почва и растительность (травяная мука) отобраны на участках, загрязнённых радионуклидами.

Методы исследования (на казахском) : Әртүрлі жастағы және салмақтағы қарынаяқтыларды қолдану арқылы бірқатар тәжірибелер жүргізілді. Барлық жануарлар бір жануарға 0,007 м3 мөлшерінде арнайы ыдыстарда (террариумда) ұсталды. Әр топ кем дегенде 5 жануарды пайдаланды. Тәжірибе ұзақтығы 1-ден 60 күнге дейін өзгереді. Барлық топтарда азықтандыру кешкі уақытта, күніне бір рет жүргізілді. Жануарлардың диетасы негізінен жаңа піскен көкөністерден (cucumis sativus, cucurbita pepo subsp.pepo) және судан тұрды. Кейбір жағдайларда радионуклидтермен ластанған тамақ шөп ұны түрінде (Chamaenerium angustifolium, Cirsium arvense, Tanacetum vulgare, Calamagrostis arundinacea, Urtica dioica, Veronica spuria, Mentha interrupta, Rumex confertus және т. Жануарлардың кейбір топтары үшін ластанған топырақ төсек ретінде контейнерге құйылды. Радионуклидтермен ластанған жерлерден ластанған топырақ пен өсімдіктер (шөп ұны) сынамалары алынды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определено, что при длительном поступлении концентрация 137Cs в теле брюхоногих улиток увеличивается на протяжении первого месяца эксперимента (до 40 суток) после чего происходит существенное замедление роста активности радионуклида и наступает динамическое равновесие. Распределение 137Cs в организме животных имеет следующий убывающей ряд: ЖКТ ˃ тело ˃ альбуминовая железа ˃ раковина. Коэффициент неравномерности 137Cs при – 50. Биологическая доступность 137Cs больше при поступлении с кормом, чем с почвой. Основным источником при формировании загрязнения в теле улиток является корм. Установлено, что параметры перехода радионуклидов не будут зависеть от возраста/веса животных. Основным источником загрязнения организма улиток тяжелыми металлами является почва.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ұзақ уақыт қабылдағанда асқазанаяқты ұлулардың организміндегі 137С концентрациясы тәжірибенің бірінші айында (40 күнге дейін) жоғарылайтыны анықталды, содан кейін радионуклидтік белсенділіктің өсуі айтарлықтай баяулайды және динамикалық тепе-теңдік қалыптасады. . Жануарлар ағзасында 137Cs таралуы келесі төмендеу қатарына ие: асқазан-ішек жолы ˃ дене ˃ альбумин безі ˃ қабығы. Біркелкі еместік коэффициенті 137С кезінде - 50. 137С биологиялық қолжетімділігі топыраққа қарағанда азықпен қамтамасыз етілгенде жоғары. Ұлулар денесінің ластануының негізгі көзі тағам болып табылады. Радионуклидтердің ауысу параметрлері жануарлардың жасына/салмағына байланысты болмайтыны анықталды. Ұлулардың ауыр металдармен ластануының негізгі көзі топырақ болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : нет

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Обеспечение радиационной безопасности, оценка доз облучения, экологический мониторинг

Field of application (in Kazakh) : Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, сәулелену дозасын бағалау, қоршаған ортаны бақылау