The object of research, development or design (in Russian) : Теллурсодержащий промпродукт ТОО «Казахмыс Смэлтинг».

The object of research, development or design (in Kazakh) : «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС теллурды құрайтын өндірістік өнімі.

Aim of work (in Russian) : Разработка экологически безопасной технологии для получения элементного теллура технической чистоты из промпродукта аффинажного производства ТОО «Казахмыс Смэлтинг».

Aim of work (in Kazakh) : «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС аффинаждау өндірісінің өндірістің өнімінен техникалық таза элементті теллурды алудың экологиялық таза технологиясын жасау.

Методы исследования (на русском) : В работе использована методология, характерная для вакуумных технологий извлечения и рафинирования металлов, базирующаяся на всестороннем изучении физико-химиче¬ских свойств, проведении технологических экспериментов, изучении распределения основных компонентов по продуктам переработки.

Методы исследования (на казахском) : Бұл жұмыста қолданылатын әдістеме физика-химиялық қасиеттерін жан-жақты зерттеуге, технологиялық тәжірибелер жүргізуге және өнімдерді өңдеу арқылы негізгі компоненттердің таралуын зерттеуге негізделген металдарды алу мен тазартудың вакуумдық технологияларына тән.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены физико-химические исследования состава и свойств технического теллурида меди ТОО «Казахмыс Смэлтинг», определено влияние основных параметров и условий процесса на извлечение теллура из промпродукта. Показано, что извлечение теллура в виде его оксидов происходит в результате разложения Cu3TeO6. Новизна работы: технологическими испытаниями впервые установлено положительное влияние увеличения температуры процесса, уменьшения остаточного давления в системе и скорости потока воздуха на степень извлечения теллура в виде его оксидов из теллурсодержащего промпродукта. Также впервые показана принципиальная возможность извлечения теллура из лежалого материала при пониженном давлении в инертной атмосфере.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС-нің құрамында теллур бар өндірістік өнімнің физикалық-химиялық қасиеттерін зерттеу жүргізілді, аралық өнімнен теллурды алудағы негізгі параметрлер мен технологиялық жағдайлардың әсері анықталады. Теллурды оның оксидтері түрінде алу Cu3TeO6 ыдырауы нәтижесінде жүретіні көрсетілген. Жұмыстың жаңалығы: технологиялық сынақтар алғаш рет құрамында теллур бар ортадан теллурды алу дәрежесіне процесс температурасының жоғарылауының, жүйедегі қалдық қысымның төмендеуінің және ауа ағынының жылдамдығының оң әсерін анықтады. Сондай-ақ, инертті атмосферада төмендетілген қысымда ескірген материалдан теллурды алудың негізгі мүмкіндігі алғаш рет көрсетілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Понижение давления при одинаковой температуре влечёт за собой повышение степени извлечения теллура в конденсат. Однако, приемлемая с технологической точки зрения степень извлечения теллура 93,0-98,0 % в окислительной атмосфере при всех давлениях (в течение 1 ч) достигается при температуре 1100 °С. При этом, полученный конденсат представляет собой кристаллический порошок белого цвета, хорошо отделяющийся от поверхности конденсатора. Наиболее полное извлечение теллура (97,64 %) из технического теллурида меди в инертной атмсофере достигается при температуре 1000 °С, давлении 1 мм рт.ст. за 1 час экспозиции. При этом содержание теллура в остатке составляет 0,72 %, а огарок состоит из монофазы Cu2O.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бірдей температурада қысымның төмендеуі теллурдың конденсатқа алыну дәрежесінің жоғарылауына әкеледі. Дегенмен, технологиялық тұрғыдан алғанда теллурдың 93,0-98,0% тотықтырғыш атмосферада барлық қысымдарда (1 сағат бойы) қалпына келу дәрежесіне 1100°С температурада жетеді. Бұл жағдайда алынған конденсат конденсатордың бетінен жақсы бөлінетін ақ кристалды ұнтақ болып табылады. Техникалық мыс теллуридінен инертті атмосферада теллурдың (97,64%) ең толық алынуы 1000°С температурада, 1 мм сын.бағ. қысымда қол жеткізіледі. Қалдықтағы теллурдың мөлшері 0,72%, ал күйінді Cu2O монофазасынан тұрады.

Level of implementation (in Russian) : Разрабатываемая технология может быть реализована на ТОО «Казахмыс Смэлтинг».

Level of implementation (in Kazakh) : Жасалған технологияны «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС-де жүзеге асыруға болады.

Efficiency (in Russian) : Работа имеет большое значение, поскольку направлена на разработку высокоэффективной экологически безопасной технологии переработки теллурсодержащего промпродукта, позволяющей получить товарный продукт (элементный теллур) с высокой добавленной стоимостью (до 50 $/кг).

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың маңызы өте зор, өйткені ол құрамында теллур бар ортаңғы заттарды өңдеудің жоғары тиімді экологиялық технологиясын әзірлеуге бағытталған, бұл жоғары қосылған құны бар (50 $/кг дейін) тауарлы өнімді (элементті теллур) алуға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Металлургия редких металлов.

Field of application (in Kazakh) : Сирек металдардың металлургиясы.