The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований являются гелио-геофизические условия, приводящие к появлению геомагнитно индуцированных токов на средних широтах.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде орта ендікте геомагнитті индуцияланған токтарды тудыратын гелио-геофизикалық жағдайлар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – Разработка критериев оценки негативных электромагнитных эффектов с учетом космических факторов в проводящих наземных системах (линиях электропередач, трубопроводах) на территории Казахстана и создание прибора для регистрации теллурических токов.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыс мақсаты – Қазақстан аумағында өткізгіш жерсүті жүйелерге (электртаратушы желілер, құбырлар) ғарыш факторларын ескере кері әсер етуші электр магнитті эффектілерді бағалау критерилерін айқындап теллуриялық токтарды тіркеуге арналған құрылғы құрастыру.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований или методология проведения работ – проведение численных расчетов величины геомагнитно индуцированных токов на основе данных измерений параметров геомагнитного поля и теллурических токов, с использованием моделей ионосферных токов и проводимости земли.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу тәсілі мен жұмыс жүргізу әдістемесі – ионосфералық токтар мен жер өтімділігінің модельдерін қолдана отырып геомагнитті өріс пен теллуриялық токтар параметірлерін өлшеу негізінде геомагнитті индуцияланған токтар мәнінің сандық есебін жргізу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены данные измерений параметров геомагнитного поля за 2010-2021 гг. в периоды геомагнитных возмущений. Получены результаты расчетов величины геомагнитно индуцированных токов с использованием измерений параметров геомагнитного поля. Изучено влияние ускоренного дрейфа магнитного полюса в Северном полушарии в сторону арктического побережья России на интенсивность геомагнитных бурь в Казахстанском регионе. Изучены характеристики геомагнитных бурь в Казахстанском регионе за период 2010-2020 годы. Определены морфологические особенности гелио-геофизических условий, приводящих к появлению геомагнитно индуцированных токов на средних широтах. Разработано и утверждено техническое задание на прибор для регистрации теллурических токов. Разработан макет прибора для регистрации теллурических токов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2010-2021 жж. аралығында геомагниттік толқулао бар кезеңдер үшін геомагнитті өріс параметрлерінің өлшенген мәндері алынды. Геомагнитті өріс параметрлерінің өлшемдерін қолдана геомагнитті индуцияланған токтар мәндерінің есептелінген мәндері алынды. Солтүстік жартышарындағы магнит өрісінің Ресейдің арктика жағалауына үдетілген дрейфінің Қазақстан аумағындағы геомагниттік дауылдар қарқынына әсері зерттелді. 2010-2020 жылдары Қазақстан аумағыда байқалған геомагниттік дауылдар сипаттамасы сарапталды. Орта ендікте геомагнитті индуцияланған токтардың пайда болуына алып келуіне сеп болатын гелио-геофизикалық шарттардың морфологиялық ерекшеліктері анықталды. Теллуриялық токтарды тіркеуге арналған аспапқа техникалық тапсырма құрастырылып, бекітілді. Теллуриялық токтарды тіркеуге арналған аспап макеті құрастырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическая эффективность или значимость работы – Разработанные критерии оценки воздействия геомагнитно индуцированных токов на электроэнергетические системы Казахстана необходимы для решения вопросов техносферной безопасности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық эффективтілік және жұмыс маңызы – Құрастырылған геомагнитті индуцияланған токтадың Қазақстанның электр энергетикалық жүйелеріне әсерін бағалау критерилері техносфералық қауіпсіздігін шешу мәселелері шін қажет.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Разработка общей модели по исследованию эффектов геомагнитно индуцированных токов в зависимости от коэффициентов сети, конфигурации, протяжённости и пространственного направления линии электропередач и трубопроводов.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу объектісінің дамуы жәйлі болжамдар – Геомагнитті индуцияланған токтардың желі коэффициенті, орналасуы, ұзындығы және электр және құбыр тасымалының кеңістікте бағытталуына байланысты эффектілерін зерттеге арналған ортақ моделін құрастыру.

Field of application (in Russian) : Геофизика, энергетика, нефтегазовая отрасль.

Field of application (in Kazakh) : Геофизика, энергетика, мұнайгаз саласы.