The object of research, development or design (in Russian) : Металлоуглеродные допированные азотом композиты, их получение и изучение строения и электрокаталитической активности.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Азотпен түрлендірілген металлкөміртектік композиттер, оларды алу және құрылысы мен элетркатализдік белсенділігін зерттеу.

Aim of work (in Russian) : Получение моно- и биметаллоуглеродных композитов на основе карбонизированных меламино- и анилиноформальдегидных полимеров, их металлокомпозитов, солей металлов и наночастиц металлов (Cu, Ni, Co, Ag), изучение их строения и электрокаталитических свойств в электрогидрировании органических соединений.

Aim of work (in Kazakh) : Карбондалған меламин- және анилинформальдегидті полимерлер, олардың металлкомпозиттері, металлдардың тұздары және металлдардың (Cu, Ni, Co, Ag) нанобөлшектері негізінде моно- және биметаллкөміртектік композиттерді алу, олардың құрылысын және органикалық қосылыстардың электргидрленуіндегі электркатализдік қасиеттерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Химическое и электрохимическое восстановление катионов металлов; термическая обработка полимер-металлических композитов; электрокаталитическое гидрирование органических соединений; рентгенофазовый анализ, электронная микроскопия.

Методы исследования (на казахском) : Металл катиондарын химиялық және электрохимиялық тотықсыздандыру; полимер-металлдық композиттерді термиялық өңдеу; органикалық қосылыстарды электркатализдік гидрлеу; рентгенфазалық талдау, электрондық микроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Моно- и биметаллоуглеродные допированные азотом композиты получены методом введения прекурсоров металлов in situ поликонденсации анилина или меламина с формальдегидом и последующей карбонизацией при 400, 500 и 700оС (1), а также химическим восстановлением катионов металлов (Cu, Ni, Co, Ag) в водно-этанольной среде в присутствии карбонизированного полимера (анилино- и меламиноформальдегидных полимеров (АФП и МФП)) (2). Установлено влияние природы металла, температуры термической обработки и условий синтеза на фазовый состав формирующихся композитов. Приготовленные металлоуглеродные композиты применены в качестве электрокатализаторов в электрогидрировании ацетофенона (АФ) и п-нитроанилина (п-НА). Установлено проявление более высокой электрокаталитической активности в исследованных процессах моно- и биметаллоуглеродными композитами, синтезированными по методу 2 на основе МФП-углеродного материала. Несколько менее каталитически активными оказались МФП- и АФП-металлокомпозиты, полученные по методу 1, так как поверхность у части нано- и микрочастиц металлов покрыта слоем углерода. Создание металлоуглеродных композитов на основе карбонизированных анилино- и меламиноформальдегидных полимеров и их применение в электрокаталитическом синтезе органических соединений выполнено впервые.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Азотпен түрлендірілген моно- және биметаллкөміртектік композиттер металлдар прекурсорларын анилиннің немесе меламиннің формальдегидпен поликонденсациялануына in situ еңгізу, соңынан 400, 500 және 700оС (1) карбондау әдісімен, сонымен қатар сулы-этанолды ортада карбондалған полимердің (анилин- және меламинформальдегидтік полимерлердің (АФП және МФП)) қатысында металлдар (Cu, Ni, Co, Ag) катиондарын химиялық тотықсыздандыру (2) арқылы алынған. Қалыптасатын композиттердің фазалық құрамына металлдың табиғаты, термиялық өңдеудің температурасы және синтездеу жағдайлары әсер ететіні анықталған. Даярланған металл-көміртектік композиттер ацетофенонның және (АФ) және п-нитроанилиннің (п-НА) электргидрленуінде электрката-лизаторлар ретінде қолданылған. МФП-көміртектік материал негізінде 2 әдіс бойынша синтезделген моно- және биметаллкөміртектік композиттермен зерттелген үрдістерде олардың жоғары электркатализдік белсенділік көрсетуі анықталған. Катализдік белсенділігі біраз төмендеу болған, 1 әдіс бойынша алынған, МФП- және АФП-металлкомпозиттері, себебі металлдар нано- және микробөлшектерінің бір бөлігінің беттері көміртек қабатымен басылған.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Технико-экономические показатели по результатам Проекта определя-ются, в основном, эффективностью созданных металлоуглеродных композитов как электрокатализаторов в исследованных процессах: - в электрогидрировании ацетофенона скорость гидрирования повыша-ется от 2,0 (на Cu-катоде, без катализатора) до 4,8- 8,2 мл Н2/мин, выходы основного продукта (метилфенилкарбинола) возрастают от 4,4% до 96-98%; - в электрогидрировании п-нитроанилина эти показатели составляют, соответственно, от 6,9 до 8,6-9,3 мл Н2/мин, выходы п-фенилендиамина возрастают от 57,8 до 90-97%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері бойынша техникалық көрсеткіштері негізінен зерттелген процестерде электрокатализатор ретінде жасалған металл-көміртекті композиттердің тиімділігімен анықталады: - ацетофенонды электрогидрлеуде гидрогенизация жылдамдығы 2,0-ден (Cu - катодта, катализаторсыз) 4,8-8,2 мл Н2/мин дейін артады, негізгі өнімнің шығуы (метилфенилкарбинол) 4,4% - дан 96-98%-ға дейін артады; - п-нитроанилиннің электргидрогенденуінде бұл көрсеткіштер тиісінше 6,9-дан 8,6-9,3 мл Н2/мин құрайды, п-фенилендиаминнің шығымы 57,8-ден 90-97%-ға дейін артады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Еңгізілмеген.

Efficiency (in Russian) : Выявлена высокая эффективность ряда моно- и биметаллоуглеродных ком-позитов, полученных на основе карбонизированных анилино- и меламиноформальдегидных полимеров как электрокатализаторов в электрогидрировании органических соединений.

Efficiency (in Kazakh) : Карбондалған анилин- және меламинформальдегидті полимерлер негізінде алынған бірқатар моно- және биметаллкөміртектік композиттердің органикалық қосылыстарды электргидрлеуде электркатализаторлар ретінде жоғары тиімділігі анықталды.

Field of application (in Russian) : Полученные металлоуглеродные композиты с высокой электрокаталитической активностью могут быть использованы в различных каталитических и электрокаталитических синтезах органических соединений, включая промежуточные и целевые продукты в производстве лекарственных препаратов.

Field of application (in Kazakh) : Алынған жоғары электркатализдік белсенділікке ие металлкөміртектік композиттер органикалық қосылыстардың әртүрлі катализдік және электркатализдік синтездерінде, дәрілік препараттардың өндірісінде аралық және соңғы өнімдер ретінде қолданылуы мүмкін.