The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является глинистые породы Западно-Казахстанской, Атырауской областей и гранулированный металлургический шлака Карагандинского завода АО «Алселор Миттал Темиртау» и зола ТЭЦ Экибазтуской ГрЭС.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны Батыс Қазақстан, Атырау облыстарының саз жыныстары мен Қарағанды зауытының «Алселор Миттал Теміртау» АҚ-ның металлургиялық түйіршіктелген шлагі және Екібастұз МАЭС ЖЭС күлі.

Aim of work (in Russian) : Цель работы на 2021 год – исследование физико-механических, реологических и химико минералогических свойств глинистых пород Западно-Казахстанской, Атырауской областей и гранулированного металлургического шлака Карагандинского завода АО «Алселор Миттал Темиртау» и золы ТЭЦ Экибазтуской ГрЭС а также разработка оптимальных компонентных составов для производства керамики.

Aim of work (in Kazakh) : 2021 жылға арналған жұмыс мақсаты Батыс Қазақстан және Атырау облыстарының сазды жыныстарының физика-механикалық, реологиялық-химиялық минералды қасиеттерін және Қарағандыдағы Алселор Миттал Теміртау АҚ-ның зауытының түйіршіктелген металлургиялық шлағын және Екібастұз ГРЭС-нің күлін зерттеу, сондай-ақ керамика өндірісі оңтайлы құрамдас композицияларды әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : - Проведены работы по отбору проб исследуемых сырьевых материалов; - Проведены исследование по изучению физико-механических, реологических и химико минералогических свойств глинистых пород Западно-Казахтанской, Атырауской областей, гранулированного металлургического шлака Карагандинского завода АО «Алселор Миттал Темиртау» и золы ТЭЦ Экибазтуской ГрЭС; - После тщательного анализа изменения физико-механических свойств опытных образцов в зависимости от состава сырьевых материалов выбраны оптимальные компонентные составы для производства керамики

Методы исследования (на казахском) : - Зерттелген шикізатты іріктеу бойынша жұмыстар жасалынды; - Батыс Қазақстан және Атырау облыстарының сазды жыныстарының физика-механикалық, реологиялық және химиялық минералды қасиеттерін зерттеу, Қарағандыдағы «Алселор Миттал Теміртау» зауытының түйіршіктелген металлургиялық шлакты және «Екібастұз ГРЭС» ЖЭС күлін зерттеу үшін зерттеу жүргізілді; - Шикізат құрамына байланысты сынақ үлгілерінің физикалық-механикалық қасиеттеріндегі өзгерістердің мұқият талданғаннан кейін керамика өндіру үшін оңтайлы құрамды композициялар таңдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Глубокий анализ полученных данных позволяет заключить следующее: - Образцы керамики на основе чистых глин способны спекаться и образовать прочную структуру в интервале температур 950 - 1100° С. Об этом свидетельствует значительные прочностные показатели при максимальной температуре обжига(7,36 - 7,5 Мпа); - С добавлением золы ТЭЦ Экибазтуской ГрЭС в количестве от 10 % до 30 % также наблюдается увеличение прочностных показателей образцов керамики. Так при температуре обжига 1100° С рост прочностных показателей составляет 8,1 Мпа до 12,4 Мпа.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Деректерді терең талдау келесі қорытынды жасауға мүмкіндік береді: - Таза сазға негізделген керамика үлгілері 950 - 1100° С температура диапазонында қатты құрылымды қалыптастыруға қабілетті. Мұның максималды өртеу температурасында маңызды күш көрсеткіштері (7,36 - 7,5 МПа); - Екібастұз ГРЭС-нің ЖЭО-нан 10 %-дан 30 %-ға дейін күлді қосқанда, керамика үлгілерінің беріктік сипаттамаларының өсуі байқалады. Мәселен, 1100° C температурада, беріктік параметрлерінің өсуі 8,1 МПа - 12,4 МПа құрайды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Установлено, что использование золы ТЭЦ Экибазтуской ГрЭС в составе керамической массы благоприятно действует на теплопроводные свойства образцов керамики. Коэффициент теплопроводности образцов керамики в исследуемых составах находится в пре-делах 0,11 - 0,14 Вт/мК.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Керамика үлгілерінің жылу өткізгіш қасиеттеріне керамикалық массаның құрамында Екібастұз ГРЭС-нің ЖЭС-нан күлді пайдалану тиімді екендігі анықталды. Зерттелетін композициялардағы керамика үлгілерінің жылулық өткізгіштік коэффициенті 0,11 - 0,14 Вт / мК аралығында болады.

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жоқ

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты исследований служат основой для разработки технологии производств эффективных и высоко востребованных строительных материалов широкого спектра (керамические дорожные материалы, теплоизоляционно-конструкционные стеновые керамические материалы, теплоизоляционные керамические плиты, легкие пористые заполнители) Установлены основные закономерности изменения наиболее важных физико-механических свойств нетрадиционных керамических масс в интервале температур обжига 800 -1100 оС в системе кремнистая порода – опока Таскалинского месторождения – монтмо-риллонитовая глина Погадаевского месторождения - зола –унос Екибастузкой ГРЭС. Уста-новлено, что с повышением температур повышается показатели средней плотности и повы-шения прочности при сжатии. При этом средняя плотность и прочность при сжатии образцов о обожженных в интервале температур 900-1100 оС составляет в пределах 1152 – 1198 кг/м3 и 11,5 - 12,4 МПа соответственно. А показатели водопоглащения находится в пределах 35,9 - 38,04 %. Установлено, что образцы обожженные в интервале температур обладают более низкими показателями коэффициента теплопроводности (0,22 – 0,24 Вт/(м оС) чем образцы традиционных керамических масс на основе глин ( более 0,46 Вт/(м оС ) Как показывают результаты проведенных научно-экспериментальных по теплотехни-ческих характеристикам керамические образцы исследуемого состав к группе группа повы-шенной эффективности.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған зерттеу нәтижелері кең ауқымдағы тиімді және жоғары сұранысқа ие құрылыс материалдарын (керамикалық жол материалдары, жылу оқшаулағыш және құрылымдық керамикалық қабырға материалдары, жылу оқшаулағыш керамикалық плиталар, жеңіл кеуекті материалдар) өндіру технологиясын әзірлеуге негіз болады. агрегаттар) Кремнийлі жыныс жүйесінде 800 -1100°С күйдіру температура диапазонында дәстүрлі емес керамикалық массалардың аса маңызды физикалық-механикалық қасиеттерінің өзгеруінің негізгі заңдылықтары - Тасқала кен орнының колбасы - Погадаев кен орнының монтмориллонит сазы - күл - Екібастұз ГРЭС-інде ағын суы орнатылды. Температураның жоғарылауымен орташа тығыздықтың және қысу беріктігінің жоғарылауының көрсеткіштері жоғарылайтыны анықталды. Бұл ретте 900-1100°С температура диапазонында күйдірілген үлгілердің орташа тығыздығы мен сығуға беріктігі сәйкесінше 1152 – 1198 кг/м3 және 11,5 – 12,4 МПа аралығында болады. Ал суды сіңіру көрсеткіштері 35,9 – 38,04% аралығында. Температура диапазонында күйдірілген үлгілердің балшық негізіндегі дәстүрлі керамикалық масса үлгілеріне (0,46 Вт/(м oC) жоғары) қарағанда жылу өткізгіштік мәндері төмен (0,22 - 0,24 Вт/(м oC)) болатыны анықталды. Жүргізілген ғылыми-тәжірибелік жұмыстардың нәтижелері көрсеткендей, термотехникалық сипаттамалары бойынша зерттелетін құрамның керамикалық үлгілері тиімділігі жоғарылау тобына жатады.

Field of application (in Russian) : Промышленное, гражданское строительство, сельскохозяйственная строительство

Field of application (in Kazakh) : Өнеркәсіптік, азаматтық құрылыс, ауыл шаруашылығы құрылысы