The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований являются грозы и геофизические параметры под воздействием грозовой активности, геоэффективные события на Солнце.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Найзағайлар және найзағай белсенділігі әсеріндегі геофизикалық параметрлер, Күн геоэффективті оқиғалар.

Aim of work (in Russian) : Развитие и модернизация экспериментальной базы мониторинга космо- и геофизических полей, выявление причинно-следственных связей в системе «атмосфера-ионосфера» под воздействием грозовой активности, создание информационной системы сбора, обработки и анализа данных с высоким быстродействием, интерактивным доступом пользователей к результатам измерений.

Aim of work (in Kazakh) : Ғарыштық және геофизикалық өрістерді бақылаудың тәжірибелік базасын дамыту және жаңғырту, найзағай белсенділігінің әсерінен «атмосфера-ионосфера» жүйесіндегі себеп-салдарлық байланыстарды анықтау, жоғары жылдамдықпен деректерді жинау, өңдеу және талдау үшін ақпараттық жүйені құру, пайдаланушының өлшеу нәтижелеріне интерактивті қол жеткізуі.

Методы исследования (на русском) : Мониторинг и анализ гео- и космофизических параметров, регистрируемых в периоды грозовой активности и накануне.

Методы исследования (на казахском) : Найзағай белсенділігі кезеңінде және бір күн бұрын тіркелген гео- және космофизикалық параметрлерді бақылау және талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены особенности молниевой активности на высокогорной Тянь-Шаньской станции в зависимости от фазы цикла солнечной активности и ее спорадических проявлений. Создана система сбора, хранения и отображения данных сетей GNSS станций для локальной базы данных разрабатываемой информационной системы. Установлено, что максимум суточного распределения грозовой активности на высокогорной станции наблюдается раньше, чем на равнине, что объясняется преобладанием влияния локальных особенностей над глобальными эффектами. Подтверждена тенденция появления гроз после воздействия спорадических проявлений солнечной активности с запаздыванием на 1-2 суток. Наблюдаются заметные изменения состояния нижней ионосферы в эти периоды. Явной зависимости количества грозовых событий от фазы цикла солнечной активности не наблюдается, что объясняется чрезвычайно низким уровнем 24-го цикла солнечной активности.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Биік таулы Тянь-Шань станциясындағы найзағай белсенділігінің ерекшеліктері күн белсенділігінің циклінің фазасына және оның спорадикалық көріністеріне байланысты алынады. Әзірленіп жатқан ақпараттық жүйенің жергілікті деректер қоры үшін GNSS станцияларының желілерінен деректерді жинау, сақтау және көрсету жүйесі құрылды. Биік таулы станцияда күн күркіру белсенділігінің тәуліктік таралуының максимумы жазыққа қарағанда ерте байқалатыны анықталды, бұл жергілікті ерекшеліктердің ғаламдық әсерлерден басым болуымен түсіндіріледі. Күн белсенділігінің 1-2 күндік кідіріспен кездейсоқ көріністерінің әсерінен кейін найзағай белсенділігінің пайда болу үрдісі расталды. Бұл кезеңдерде төменгі ионосфера күйінің елеулі өзгерістері байқалады. Найзағай оқиғаларының санының күн белсенділігі циклінің фазасына тәуелділігі байқалмайды, бұл 24-ші күн белсенділігінің циклінің өте төмен деңгейімен түсіндіріледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Вклад в понимание солнечно-земных связей, учет влияния спорадических проявлений солнечной активности на состояние и динамику параметров нижней атмосферы. Диагностика динамики системы «атмосфера-ионосфера», понимание процессов возникновения и формирования грозовых облаков, физики инициирования молниевых разрядов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күн белсенділігінің спорадикалық көріністерінің атмосфераның төменгі қабатының параметрлері күйі мен динамикасына әсерін ескере отырып, күн-жер қатынастарын түсінуге үлес қосу. «Атмосфера-ионосфера» жүйесінің динамикасын диагностикалау, найзағайлы бұлттардың пайда болу және қалыптасу процестерін түсіну, найзағай разрядтарының басталу физикасы.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Солнечно-земная физика, физика атмосферы, геофизика, космическая отрасль, научные и образовательные учреждения, метеослужбы.

Field of application (in Kazakh) : Күн-жер физикасы, атмосфералық физика, геофизика, ғарыш өнеркәсібі, ғылыми және білім беру мекемелері, метеорологиялық қызметтер.