The object of research, development or design (in Russian) : Целлюлолитические бактерии, донник, люцерна.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Целлюлолитикалық бактериялар, түйежоңышқа, жоңышқа.

Aim of work (in Russian) : Повышение всхожести семян, стимуляция роста и развития растений, увеличение урожайности кормо-бобовых культур путем применения нового отечественного биологического удобрения.

Aim of work (in Kazakh) : Жаңа отандық биологиялық тыңайтқышты қолдану арқылы тұқым өнуін көбейту, өсімдіктердің дамуын ынталандыру және жемшөп-бұршақ дақылдарының шығымдылығын арттыру

Методы исследования (на русском) : Микробиологические, биохимические и агротехнические.

Методы исследования (на казахском) : Микробиологиялық, биохимиялық және агротехникалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучена целлюлазная активность 54 штаммов бактерий, отобрано шесть перспективных штаммов с высокой целлюлазной активностью. В лабораторных и мелкоделяночных опытах изучена способность целлюлолитических бактерий повышать всхожесть семян, стимулировать рост и развитие донника и люцерны. Отобраны три эффективных штамма бактерий: два штамма для донника и один штамма для люцерны. При обработке семян отобранными штаммами бактерий всхожесть донника повышалась до 78% (контроль - 34-35%), люцерны - до 85% (контроль - 50-55%), длина стеблей увеличилась в 1,5-1,7 раза, корней в 2,2-2,5 раз. Проведен подбор источников углеродного, азотного и фосфорного питания для культивирования целлюлолитических бактерий. Установлено, что лучшим источником углерода является лактоза, источником азота - сернокислый аммоний, источником фосфора - фосфорнокислый калий. Проведен подбор температурных условий и значения рН-среды для культивирования целлюлолитических бактерий и условий аэрации. Показано, что оптимальной температурой роста целлюлолитических бактерий является 31оС, оптимальным значением рН-среды - рН 6,0 и культуры нуждаются в аэрации среды.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 54 бактериялық штамның целлюлозалық белсенділігі зерттелді, целлюлозалық белсенділігі жоғары перспективалы алты штамм таңдалды. зертханалық және кіші учаскелік тәжірибелерде целлюлолитикалық бактериялардың тұқым өнгіштігін жоғарылататын, түйе жоңышқа пен жоңышқаның өсуі мен дамуын ынталандыратын қабілеттері зерттелді. Үш тиімді бактериялық штамм таңдалды: тұйе жоңышқаға арналған екі штамм және жоңышқаға арналған бір штамм. Тұқымдарды таңдалған бактериялармен өңдеу кезінде түйе жоңышқаның өнуі 78% -ға дейін (бақылау - 34-35%), жоңышқа - 85% -ға дейін (бақылау - 50-55%) жоғарылады, сабақтарының ұзындығы 1,5-1,7 есе, тамыр - 2,2-2,5 есе өсті. Целлюлолитикалық бактерияларды өсіру үшін көміртегі, азот және фосфор қоректену көздерін таңдау жүргізілді. Көміртектің ең жақсы көзі - лактоза, азот көзі - аммоний сульфаты, фосфор көзі - калий фосфаты екендігі анықталды. Целлюлолитикалық бактерияларды өсіру үшін температуралық жағдайлар мен рН мәндерін таңдау жүргізілді. Целлюлолитикалық бактериялардың көбеюі үшін оңтайлы температура 31°C, рН-ортаның оңтайлы мәні рН 6.0 екендігі көрсетілді және дақылдар ортаның аэрациясын қажет етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Изучена целлюлазная активность 54 штаммов бактерий, отобрано шесть штаммов с высокой целлюлазной активностью. В лабораторных (3) и мелкоделяночных полевых (5) опытах изучена способность целлюлолитических бактерий повышать всхожесть семян, стимулировать рост и развитие донника и люцерны. Отобраны три эффективных штамма бактерий: два штамма для донника и один штамма для люцерны.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 54 бактериялық штамның целлюлозалық белсенділігі зерттелді, целлюлозалық белсенділігі жоғары перспективалы алты штамм таңдалды. Зертханалық (3) және кіші учаскелік тәжірибелерде (5) целлюлолитикалық бактериялардың тұқым өнгіштігін жоғарылататын, түйе жоңышқа пен жоңышқаның өсуі мен дамуын ынталандыратын қабілеттері зерттелді. Үш тиімді бактериялық штамм таңдалды: тұйе жоңышқаға арналған екі штамм және жоңышқаға арналған бір штамм.

Level of implementation (in Russian) : опытная апробация

Level of implementation (in Kazakh) : тәжірибелік апробациясы

Efficiency (in Russian) : Повышение всхожести семян донника до 78%. Повышение всхожести семян люцерны до 85%.

Efficiency (in Kazakh) : Тәтті беде тұқымдарының өнгіштігін 78%-ға дейін арттыру. Жоңышқа тұқымының өнуі 85% дейін.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, растениеводство.

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, егін шаруашылығы