The object of research, development or design (in Russian) : Пресные и слабосолоноватые подземные воды

The object of research, development or design (in Kazakh) : Тұщы және сәл тұщы жерасты сулары

Aim of work (in Russian) : Научное обоснование и геоинформационно-аналитическое обеспечение устойчивого питьевого водоснабжения населения Республики Казахстан за счет ресурсов пресных подземных вод

Aim of work (in Kazakh) : Жерасты тұщы суларының ресурстары есебінен Қазақстан Республикасы халқын тұрақты ауыз сумен қамтамасыз етуді ғылыми тұрғыдан негіздеу және геоақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету

Методы исследования (на русском) : Методы проведения работы - современные методы и методология геологии, гидрогеологии, гидрогеологические и гидрогеохимические полевые исследования с проведением химико-аналитических исследований подземных вод, геоинформационные технологии при разработке геоинформационно-аналитических подсистем. Выявление, оценка динамики и тенденций изменений количественных и качественных показателей пресных подземных вод под влиянием природно-климатических изменений и антропогенных нагрузок, а также разработка сценариев и рекомендаций по освоению ресурсов пресных подземных вод и разведанных месторождений осуществляется путем выборки первичных и обработанных данных гидрометеорологического и гидрогеологического мониторинга и статистического анализа. При оценке качественных характеристик пресных подземных вод применены аналитические, статистические и лабораторные гидрогеологические и гидрохимические методы исследований, в том числе хроматографический, спектрофотометрический, атомно-абсорбционный и др. Достоверность результатов подтверждается ежегодно прохождением межлабораторных сличительных исследований у сертифицированного провайдера.

Методы исследования (на казахском) : Жұмысты жүргізу әдістері - геологияның, гидрогеологияның заманауи әдістері мен әдістемесі, жерасты суларына химиялық-талдамалық зерттеулер жүргізе отырып, гидрогеологиялық және гидрогеохимиялық далалық зерттеулер, геоақпараттық және аналитикалық ішкі жүйелерді дамытудағы геоақпараттық технологиялар. Табиғи-климаттық өзгерістер мен антропогендік жүктемелердің әсерінен тұщы жерасты суларының сандық және сапалық көрсеткіштерінің өзгеруі динамикасы мен беталысын анықтау, бағалау, сондай-ақ тұщы жерасты сулары мен барланған кен орындары ресурстарын игеру жөніндегі сценарийлер мен ұсынымдарды әзірлеу гидрометеорологиялық, гидрогеологиялық мониторингтің және статистикалық талдаудың бастапқы деректері мен өңделген деректерін іріктеп алу арқылы жүзеге асырылады. Тұщы жерасты суларының сапалық сипаттамаларын бағалау барысында талдамалық, статистикалық, зертханалық гидрогеологиялық және гидрохимиялық зерттеу әдістері, оның ішінде хроматографиялық, спектрофотометриялық, атомдық-абсорбциялық және тағы басқа әдістер қолданылды. Нәтижелердің шындыққа жанасымдылығы жыл сайын сертификатталған провайдерде зертханааралық салыстырмалы зерттеуден өтумен расталады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено изучение основных условий формирования ресурсов пресных и слабосолоноватых подземных вод с учетом развития процессов техногенеза и изменений климатических условий. Выделены районы на территории Западного Казахстана наиболее подверженные процессам техногенеза, влияющие на качество подземных вод и их ресурсы. Дана оценка перспектив использования ресурсов пресных и слабосолоноватых подземных вод для питьевого водообеспечения Западной, Атырауской, Актюбинской и Актауской урбанизированных зон, сельских территорий. Разработана геоинформационно-аналитическая подсистема ресурсов подземных вод питьевого качества для оценки, прогнозирования, их рационального использования и охраны в пределах Прикаспийской впадины, Арало-Каспийского прогиба и Жайык-Каспийского водохозяйственного бассейна.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Техногенез процестерінің дамуы мен климаттық жағдайлардың өзгеруін ескере отырып, тұщы және әлсіз тұзды жерасты суларының ресурстарын қалыптастырудың негізгі шарттары зерттелді. Жер асты суларының сапасына және олардың ресурстарына әсер ететін техногенез процестеріне неғұрлым бейім аудандар Батыс Қазақстан аумағында бөлінді. Батыс, Атырау, Ақтөбе және Ақтау урбандалған аймақтарын, ауылдық аумақтарды ауыз сумен қамтамасыз ету үшін тұщы және әлсіз тұзды жерасты суларының ресурстарын пайдалану перспективаларына баға берілді. Каспий маңы ойпаты, Арал-Каспий ойысы және Жайық-Каспий су шаруашылығы бассейні шегінде ауыз су сапасындағы жерасты сулары ресурстарының геоақпараттық-талдамалық кіші жүйесі бағалау, болжау, оларды ұтымды пайдалану және қорғау үшін әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Эксплуатационные запасы подземных вод по территории Западного Казахстана составляют 2999,33 тыс. м3/сут, в том числе для хозяйственно-питьевого водоснабжения– 1558,04. По степени обеспеченности разведанными запасами подземных вод хозяйственно-питьевого назначения, а также прогнозными ресурсами подземных вод с минерализацией до 3 г/дм3 Актюбинская область отнесена к обеспеченным территориям, Мангистауская область – к частично обеспеченным, а Атырауская и Западно-Казахстанская области – к недостаточно обеспеченным (дефицитным). Степень разведанности прогнозных ресурсов подземных вод с минерализацией до 3 г/дм3 остаётся довольно низкой при значительном колебании этой величины по административным областям (%): в Актюбинской – 11,4; в Атырауской – 2,06; в Западно-Казахстанской – 11,4; в Мангистауской – 26,6, что указывает на перспективу поисков и разведки новых месторождений пресных подземных вод.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Батыс Қазақстан аумағы бойынша жерасты суларының пайдаланылатын қоры тәулігіне 2999,33 мың м3 құрайды, оның ішінде шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз етуге арналғаны - 1558,04. Шаруашылық-ауыз су мақсатындағы барланған жерасты сулары қорларымен, сондай-ақ 3 г/дм3 дейін минералданған болжамды жерасты сулары ресурстарымен қамтамасыз етілу дәрежесі жағынан алғанда Ақтөбе облысы қамтамасыз етілген аумаққа, Маңғыстау облысы - ішінара қамтамасыз етілген, ал Атырау және Батыс Қазақстан облыстары – жеткіліксіз қамтамасыз етілген (тапшы) аумақтарға жатқызылған. 3 г/дм3 дейін минералданған жерасты суларының болжамды ресурстарының барлану дәрежесі әкімшілік облыстар (%) бойынша осы шаманың айтарлықтай ауытқуы кезінде айтарлықтай төмен күйде қалуда: Ақтөбе облысында – 11,4; Атырау облысында – 2,06; Батыс Қазақстан облысында – 11,4; Маңғыстау облысында – 26,6, бұл тұщы жерасты суларының жаңа кен орындарын іздеу және барлау перспективасын көрсетеді.

Level of implementation (in Russian) : Практические рекомендации, базы данных будут использованы при выполнении хоздоговорных работ по заказу коммунальных предприятий, природоохранных организаций, водопользователей, проектных организаций в области водного хозяйства.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелер су ресурстарын су қауіпсіздігі тұрғысынан өңірлік, ұлттық және трансшекаралық деңгейлерде пайдалану мен қорғаудың стратегияларын және бағдарламаларын әзірлеу кезінде пайдаланылатын болады.

Efficiency (in Russian) : Ожидаемый эффект заключается в практическом применении в рамках водного хозяйства научно-обоснованных оценочных и рекомендательных материалов, способствующих повышению устойчивости водообеспечения населения.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін нәтиже су шаруашылығы аясында халықты сумен қамтамасыз етудің тұрақтылығын арттыруға ықпал ететін, ғылыми негізделген бағалау және ұсыныс жасау материалдарын практикалық тұрғыда қолдану болып табылады.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты будут использованы при разработке стратегии и программ использования и охраны водных ресурсов на региональном, национальном и трансграничном уровнях в контексте водной безопасности.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер су ресурстарын су қауіпсіздігі тұрғысынан өңірлік, ұлттық және трансшекаралық деңгейлерде пайдалану мен қорғаудың стратегияларын және бағдарламаларын әзірлеу кезінде пайдаланылатын болады.