The object of research, development or design (in Russian) : Севообороты, культуры: зерновые, зернобобовые, масличные, кормовые, хлопчатник, плодово-ягодные, картофель

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ауыспалы егіс, дақылдар: дәнді, дәнді-бұршақты, майлы, азықтық, жеміс-жидек, картоп

Aim of work (in Russian) : Научное обеспечение технологического развития органического производства сельскохозяйственной продукции

Aim of work (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы өнімдерінің органикалық өндірісін технологиялық дамытуды ғылыми қамтамасыз ету

Методы исследования (на русском) : Теоретические и экспериментальные методы на основе полевых и лабораторных опытов

Методы исследования (на казахском) : Далалық тәжірибе, топырақ пен өсімдік үлгілерін зертханалық талдау

Obtained results and novelty (in Russian) : Заложены 8 демополигонов по зерновым, кормовым, масличным, плодово-ягодным, овощным культурам, картофеля и хлопчатника. Создана цифровая карта рельефа степной и сухостепной зон с использованием ГИС-технологий. Проведено генотипирование 19 образцов синтетических линий пшеницы и тритикале по эффективным генам устойчивости к бурой и стеблевой ржавчинам с использованием ДНК-маркеров. Оценены по устойчивости к вредным организмам 37 сортов картофеля, а также 7 сортов моркови и 5 сортов столовой свеклы. Подобраны 4 сорта малины, 2 сорта смородины и 2 сорта яблони. Проведена интродукция ценных сортов земляники мировой селекции. Изучено влияние сравнительных норм, сроков внесения органических удобрений и биомелиорантов для получения экологически чистого хлопка-сырца. Разработаны и внедрены наиболее эффективные схемы чередования культур для Алматинской и Костанайской области. Подобраны сидеральные культуры обладающие высоким коэффициентам продуктивности и большой биомассы. Выбраны типы и обоснованы параметры рабочих органов комбинированного орудия для измельчения и заделки сидератов в почву. Для биозащиты были подобраны и применены энтомофаги, световые ловушки, ловушки с приманкой, ферромонные ловушки. Опубликованы 9 статей и тезисов, в т.ч. 3 статьи с ненулевым импакт-фактором. Подготовлена 1 рекомендация и 3 статьи для опубликования в журналах ККСОН. Для реализации проекта вовлечены молодые специалисты, в т.ч. 7 PhD докторанта, 3 магистранта и 4 бакалавра.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҚР түрлі агроэкологиялық аймақтарында астық, жемшөп, майлы, жеміс-жидек, көкөніс дақылдары, картоп және мақта дақылы бойынша 8 көрсеткіш полигоны салынды. ГАЖ-технологияларды пайдалана отырып, дала және құрғақ дала аймақтары рельефінің цифрлық картасы жасалды. Бидай мен тритикале синтетикалық желілерінің 19 үлгісі қоңыр және бағаналы тоттарға тиімді генімен генотиптеу жүргізілді. Зиянды организмдерге төзімділігі бойынша картоптың 37 сорты, сәбіздің 7 сорты және асханалық қызылшасының 5 сорты бағаланды. Таңқурайдың 4 түрі, қарақаттың 2 түрі және алма ағашының 2 түрі таңдалды. Әлемдік селекцияның құлпынайының құнды сорттарын енгізу жүргізілді. Экологиялық таза шитті мақта алу үшін салыстырмалы нормалардың, органо-биологиялық тыңайтқыштар мен биомелиоранттарды енгізу мерзімдерінің әсері зерттелді. Алматы және Қостанай облыстары үшін дақылдарды кезектестірудің неғұрлым тиімді схемалары әзірленіп, енгізілді. Өнімділігі жоғары және үлкен биомассасы бар сидеральды дақылдар таңдалды. Сидераттарды топыраққа ұсақтау және тығыздау үшін аралас құралдың жұмыс органдарының түрлері таңдалды және параметрлері негізделді. Биоқорғау үшін энтомофагтар, жарық тұзақтары, жемді тұзақтар, феромон тұзақтары және т.б. таңдалды және қолданылды. 9 мақала мен тезистер, оның ішінде 3 мақала нөлдік емес импакт-фактормен жарияланды. 1 ұсыным және БҒСБК журналдарында жариялау үшін 3 мақала дайындалды. Жобаны іске асыру үшін 7 PhD докторант, 3 магистрант және 4 бакалавр тартылған.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В 2021 г. затраты от производства органической сельскохозяйственной продукции составили от 30758 до 41434 тнг./га. Так, в 4-х польном зернопаровом севообороте (взятом нами за контроль) в среднем по севообороту они составили – 40309 тнг./га. Средние затраты 4-х польного зернопарового севооборота составили – 37593 тнг./га. В среднем по 3-х польному зернотравяному севообороту (схема III) затраты составили – 30758 тнг./га. Большее количество денежных средств на гектар пашни потребовалось на 4-х польный плодосменный севооборот (схема IV) – 41041 тнг./га. Это объяснено очень высокой ценой на семена гречихи и гороха. Основными показателями эффективности производства является получение чистой прибыли и рентабельности. Так в 2021 г. самым прибыльным оказалось возделывание 4-х польного плодосменного севооборота, прибыль на 1 га севооборотной площади составила – 69 599 тнг. Это, конечно же, связано с высокой стоимостью зерна гороха и гречихи. Прибыль 3-х польного зернотравяного севооборота (схема III) составила 64 470 тнг./га. При применении органических и биологических удобрений затраты от производства органического хлопка составили от 260000 до 290200 тнг./га. При внесении органических удобрений в норме 20,0 т/га и биологических удобрений с нормой ЖГУ-3,0 л/га, Б-«ENERGY»-6,0 л/га и «ElLDORost»-0,200 л/га чистая прибыль составила 676200 тенге, при рентабельности 233,0% по расчету, урожайность хлопчатника достигнуто за счет применения органических и биологических удобрений.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 2021 жылы органикалық ауыл шаруашылығы өнімін өндіруге жұмсалған шығындар 30758-ден 41434 теңге/га дейін құрады. Сонымен, 4 дәнді – бұршақты ауыспалы егісте бұл көрсеткіш орташа есеппен 40309 тнг/га құрады. 4 дәнді-бұршақты ауыспалы егістікте орташа шығын – 37593 тнг/га құрады. Орташа алғанда 3 толымды астық-шөп ауыспалы егіс бойынша (III схема) шығындар – 30758 тнг/га құрады. Егістік алқаптың әр гектарына көп қаражат 4 дақылды ауыспалы егіске қажет болды (IV схема) – 41041 тнг./га. Бұл қарақұмық пен бұршақ тұқымдарының өте жоғары бағасымен түсіндіріледі. Өндіріс тиімділігінің негізгі көрсеткіштері таза пайда мен кірістілік болып табылады. Сонымен, 2021 жылы ең тиімді 4 дақылды ауыспалы егісті өсіру болды, мұнда ауыспалы егіс алаңының 1 гектарындағы пайда 69 599 теңгені құрады. Бұл, әрине, бұршақ пен қарақұмық дәнінің қымбаттығына байланысты. 3 дәнді дақылдардың ауыспалы егісінің пайдасы (III схема) 1 гектарға шаққанда 64 470 теңгені құрады. Органикалық және биологиялық тыңайтқыштарды қолданған кезде органикалық мақта өндірісінің шығындары 260000-нан 290200 теңгеге дейін құрады. Органикалық тыңайтқыштарды 3,0 л/га нормада, Б-"ENERGY"-6,0 л/га және "ElLDORost"-0,200 л/га нормада енгізілген кезде таза пайда 676200 теңгені құрады, есеп бойынша рентабельділік 233,0% болды. Мақтаның жоғары түсімділігіне органикалық және биологиялық тыңайтқыштарды қолдану есебінен қол жеткізілді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : В 2021 г. самым прибыльным оказалось возделывание 4-х польного плодосменного севооборота, прибыль на 1 га севооборотной площади составила – 69 599 тнг. Это, конечно же, связано с высокой стоимостью зерна гороха и гречихи. Прибыль 3-х польного зернотравяного севооборота (схема III) составила 64 470 тнг./га. При внесении органических удобрений в норме 20,0 т/га и биологических удобрений с нормой ЖГУ-3,0 л/га, Б-«ENERGY»-6,0 л/га и «ElLDORost»-0,200 л/га чистая прибыль составила 676200 тенге, при рентабельности 233,0% по расчету.

Efficiency (in Kazakh) : 2021 жылы ең тиімді 4 дақылды ауыспалы егісті өсіру болды, мұнда ауыспалы егіс алаңының 1 гектарындағы пайда 69 599 теңгені құрады. Бұл, әрине, бұршақ пен қарақұмық дәнінің қымбаттығына байланысты. 3 дәнді дақылдардың ауыспалы егісінің пайдасы (III схема) 1 гектарға шаққанда 64 470 теңгені құрады. Органикалық тыңайтқыштарды 3,0 л/га нормада, Б-"ENERGY"-6,0 л/га және "ElLDORost"-0,200 л/га нормада енгізілген кезде таза пайда 676200 теңгені құрады, есеп бойынша рентабельділік 233,0% болды.

Field of application (in Russian) : Органическое сельское хозяйство, почвоведение, агрохимия и микробиология

Field of application (in Kazakh) : Органикалық ауыл шаруашылығы, топырақтану, агрохимия және микробиология