The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются основные компоненты водной экосистемы р. Иртыш (вода, донные отложения, высшие водные растения)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері Ертіс өзенінің су экожүйесінің негізгі компоненттері (су, түптік шөгінділер, жоғары сатыдағы су өсімдіктері) болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Определить уровни содержания природных и техногенных радионуклидов, а также тяжелых металлов, макро- и микроэлементов на участках р. Иртыш и дать оценку ее экологического состояния.

Aim of work (in Kazakh) : Ертіс өзенінің зерттеу учаскілеріндегі табиғи және техногендік радионуклидтердің, сондай-ақ ауыр металдардың, макро- және микроэлементтердің болу деңгейлерін анықтау және өзеннің экологиялық жағдайына баға беру.

Методы исследования (на русском) : Для выполнения работы были использованы методы альфа-, бета- и гамма-спектрометрических измерений; методы радиохимического анализа для определения содержания 239+240Pu, 90Sr, 210Po; методы определения тяжелых металлов и микроэлементного состава c помощью масс-спектрометра с индуктивно-связанной плазмой; общелабораторные аналитические методы анализа для определения макроэлементного состава.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмыстарын орындау барысында альфа-, бета- және гамма-спектрометрлік талдау әдістері; 239+240Pu, 90Sr, 210Po-дің мөлшерін анықтауға радиохимиялық талдау әдісі; индуктивті байланысқан плазмалы масс-спектрометрдің көмегімен ауыр металдардың және микроэлементтердің мөлшерін анықтау әдістері; макрокомпоненттік құрамды анықтайтын жалпы лабораториялық аналитикалық талдау әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате работы получены данные о радионуклидном и химическом загрязнении реки Иртыш и дана оценка ее текущего экологического состояния. Впервые были получены данные по содержанию естественных и техногенных радионуклидов на двух участках реки, в местах наибольшего антропогенного воздействия: в районе г. Усть-Каменогорск и в месте впадения р. Шаган в р. Иртыш. Определен макрокомпонентный состав, а также концентрации тяжелых металлов и микрокомпонентов (всего было определено 16 элементов) на этих же участках исследования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижесінде Ертіс өзенінің радионуклидті және химиялық ластануы жайында мәліметтер алынып және оның ағымдағы экологиялық жағдайына баға берілді. Алғаш рет өзеннің антропогендік әсерге ең көп ұшырайтын екі учаскесінде: Өскемен қаласының аймағында және Шаған өзенінің Ертіс өзеніне құйылу орындарында табиғи және техногенді радионуклидтердің мөлшері жайында мәліметтер алынды. Осы зерттеу учаскелерінде макрокомпоненттік құрам, сондай-ақ ауыр металдар мен микрокомпоненттердің концентрациясы (барлығы 16 элемент анықталды) анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Трансграничная р. Иртыш является важной водной артерией страны, ее водные ресурсы задействованы в хозяйственно-питьевом водоснабжении, в промышленности и сельском хозяйстве. Состояние р. Иртыш является определяющим фактором качества жизни населения, проживающего в зоне бассейна реки. Особую актуальность исследования в данном направлении приобретают в условиях рассмотрения ухудшения качества питьевой воды, которое негативно отражается на здоровье людей. Результаты работы позволят предоставить данные для системы мероприятий и мер по улучшению обстановки в регионе с целью обеспечения безопасных условий проживания населения в зоне водного бассейна р. Иртыш.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Трансшекаралық Ертіс өзені елдің маңызды су жолы болып табылады, оның су ресурстары шаруашылықты ауыз сумен қамтамасыз етуге және өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығына жұмылдырылған. Ертіс өзенінің жағдайы өзен бассейні аймағында тұратын халықтың өмір сүру сапасының айқындаушы факторы болып табылады. Ауыз су сапасының нашарлауы адамдардың денсаулығына кері әсерін тигизуі мүмкін, бұл бағыттағығы зерттеу жұмыстары ерекше өзектілікке ие болады. Жұмыс нәтижелері Ертіс өзенінің су бассейні аймағында халықтың қауіпсіз тұру жағдайларын қамтамасыз ету мақсатында, өңірдегі жағдайды жақсарту жөніндегі іс-шаралар мен шаралар жүйесі үшін деректерді ұсынуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Результаты работы по оценке текущего экологического состояния р. Иртыш могут быть использованы для получения более точной общей картины экологической обстановки в регионе и в стране в целом, что существенно повышает эффективность проведенных исследований.

Efficiency (in Kazakh) : Ертіс өзенінің ағымдағы экологиялық жағдайын бағалау жөніндегі жұмыс нәтижелері өңірдегі және тұтастай елдегі экологиялық ахуалдың жалпы көрінісін айқындап алу үшін пайдаланылуы мүмкін және бұл зерттеулер тиімділігін барынша арттырады.

Field of application (in Russian) : Получение актуальных данных об экологическом состоянии водной системы р. Иртыш, с учетом уровней содержания естественных и техногенных радионуклидов в системе «вода – донные отложения – растения» и химических элементов в воде, на участках, подверженных наибольшему техногенному загрязнению; прогнозирование радиоэкологической ситуации; мониторинг и оценка воздействия на водную среду.

Field of application (in Kazakh) : Техногенді ластануға ең қатты ұшырайтын учаскелерде «су – түптік шөгінділер – өсімдіктер» жүйесі құрамындағы табиғи және техногенді радионуклидтердің мөлшерін және судағы химиялық элементтердің деңгейін ескере отырып, Ертіс өз. су экожүйесінің экологиялық жағдайы жайында өзекті мәліметтер алу; радиоэкологиялық жағдайды болжау; су ортасына әсер етуді мониторингілеу және бағалау.