The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются синтезированные тонкие пленки на основе соединений кадмий-селен допированных никелем или железом.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: никельмен немесе темірмен допирленген кадмий-селен қосылыстары негізінде синтезделген жұқа пленкалар.

Aim of work (in Russian) : Изучение влияние изменения условий синтеза, а также допирование никелем и железом на структурные и оптические свойства тонких пленок CdSe, и оценку их применимости в качестве основы для фотокаталитических реакций.

Aim of work (in Kazakh) : Синтез шарттарының өзгеруінің, сонымен қатар никельмен және темірмен допирлеудің жұқа CdSe пленкаларының құрылымдық және оптикалық қасиеттеріне әсерін зерттеу және олардың фотокаталитикалық реакцияларға негіз ретінде қолданылуын бағалау.

Методы исследования (на русском) : Энергодисперсионный анализ, рентгеновская дифракция, атомно-силовая микроскопия.

Методы исследования (на казахском) : Энергия дисперсиялық талдау, рентгендік дифракция, атомдық күштік микроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Установлено, что увеличение разности прикладываемых потенциалов с 1.0 В до 1.25-1.5 В приводит не только к формированию новой фазы FeSe, характерной для твердого раствора замещения, но и существенному увеличению степени кристалличности и снижению дислокационной плотности. Согласно данным элементного анализа, было установлено, что увеличение разности прикладываемых потенциалов до 1.25-1.5 В приводит к увеличению содержания железа в структуре в 4-5 раз. Анализ морфологических особенностей синтезированных пленок показал, что формирование фазы FeSe приводит к увеличению размеров зерен, а также степени шероховатости. Согласно анализу оптических характеристик синтезированных пленок, формирование фазы FeSe и последующее увеличение ее вклада приводит к увеличению ширины запрещенной зоны с 1.69 эВ до 1.93-1.98 эВ, а также уменьшению показателя преломления и потерь на отражение.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қолданылатын потенциалдар арасындағы айырмашылықтың 1,0 В-тан 1,25-1,5 В-қа дейін өсуі алмастырғыш қатты ерітіндіге тән жаңа FeSe фазасының пайда болуына ғана емес, сонымен қатар оның кристаллдық дәрежесінің айтарлықтай жоғарылауына және дислокация тығыздығының төмендеуіне әкелетіні анықталды. Элементтік талдау мәліметтеріне сәйкес, қолданылған потенциалдар арасындағы айырмашылықтың 1,25-1,5 В дейін артуы құрылымдағы темір құрамының 4-5 есе артуына әкелетіні анықталды. Синтезделген пленкалардың морфологиялық ерекшеліктерін талдау FeSe фазасының қалыптасуы түйіршіктер көлемінің, сонымен қатар кедір-бұдырлық дәрежесінің ұлғаюына әкелетінін көрсетті. Синтезделген пленкалардың оптикалық сипаттамаларын талдауға сәйкес, FeSe фазасының пайда болуы және оның үлесінің кейіннен ұлғаюы тыйым салынған аймақ енінің 1,69 эВ-тан 1,93-1,98 эВ-қа дейін ұлғаюына, сондай-ақ сыну көрсеткіші мен шағылыс жоғалтуларының төмендеуіне әкеледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Установлены зависимости влияния разности прикладываемых потенциалов на изменение фазового состава, структурных особенностей и степени упорядочения в пленках на основе CdSe допированных никелем. Определено, что увеличение разности прикладываемых потенциалов приводит к увеличению вклада фазы NiSe, образованной в процессе замещения ионами никеля ионов кадмия в процессе формирования кристаллической структуры. Определено, что увеличение вклада фазы NiSe приводит к увеличению степени структурных упорядочений и упрочнению структуры пленок.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қолданылатын потенциалдар айырмашылығының CdSe негізіндегі никельмен допирленген пленкалардағы фазалық құрамының өзгеруіне, құрылымдық ерекшеліктеріне және тапсырыс беру дәрежесіне тәуелділігі анықталды. Қолданылатын потенциалдар айырмашылығының жоғарылауы кристалдық құрылымның түзілуі кезінде кадмий иондарын никель иондарымен алмастыру кезінде пайда болатын NiSe фазасының үлесінің ұлғаюына әкелетіні анықталды. NiSe фазасының үлесінің артуы құрылымдық реттелу дәрежесінің жоғарылауына және пленка құрылымының қатаюына әкелетіні анықталды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Фотокатализ, оптические устройства, микроэлектроника

Field of application (in Kazakh) : Фотокатализ, оптикалық құрылғылар, микроэлектроника