The object of research, development or design (in Russian) : Плазменный разряд токамака КТМ; система управления газодинамическим источником молекулярного пучка; система управления вертикальным положением плазмы; ВЧ-система токамака КТМ; процессы поверхностной карбидизации вольфрама; макет литиевого дивертора; система напуска особо чистых газов в вакуумную камеру; радиационные поля токамака; физико-механические и коррозионные свойства аустенитных сталей и вольфрама, облученных нейтронами и заряженными частицами

The object of research, development or design (in Kazakh) : КТМ токамагының плазмалық разряды; молекулалық шоқтың газдинамикалық көзін басқару жүйесі; плазманың тік қалпын басқару жүйесі; КТМ токамагының ЖЖ жүйесі; вольфрамды беттік карбидтеу процестері; литий диверторының макеті; вакуумдық камераға ерекше таза газдарды жіберу жүйесі; токамактың радиациялық өрістері; нейтрондармен және зарядталған бөлшектермен сәулеленген аустенитті болаттар мен вольфрамның физикалық-механикалық және коррозиялық қасиеттері

Aim of work (in Russian) : Целью программы является методическое и техническое обеспечение эксплуатации токамака КТМ и проведения исследований физики плазмы и комплексных испытаний кандидатных конструкционных материалов ТЯР.

Aim of work (in Kazakh) : Бағдарламаның мақсаты КТМ токамагын пайдалануды және плазма физикасына зерттеулер жүргізу мен ТЯР кандидаттық конструкциялық материалдарына кешенді сынақтар жүргізуді әдістемелік және техникалық қамтамасыз ету болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В процессе работы выполнены аналитические обзоры, экспериментальные исследования на токамаке КТМ и имитационном стенде с плазменно-пучковой установкой, облучательные эксперименты на исследовательском реакторе ВВР-К, расчетно-экспериментальные, материаловедческие исследования

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында талдамалық шолулар, КТМ токамагында және плазмалық-шоқ қондырғысы бар имитациялық стендте эксперименттік зерттеулер, ВВР-К зерттеу реакторында сәулелендіру эксперименттері, есептік-эксперименттік, материалтану зерттеулері жүргізілді

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые получены экспериментальные данные плазменного разряда токамака КТМ с увеличенной длительностью в режиме омического нагрева; разработана автоматизированная система управления газодинамическим источником молекулярного пучка; получены экспериментальные данные режимов работы источника питания обмотки управления вертикальным положением плазмы; определены волновые характеристики устройства передачи энергии ВЧ генератора; выявлены особенности процессов поверхностной карбидизации пучково-плазменным разрядом в среде метана; определены данные для проектирования макета литиевого дивертора МЛД с системой термостабилизации парогазовой смесью низкого давления и разработана методика испытаний охлаждаемого макета литиевого дивертора в стендовых условиях; получены экспериментальные данные параметров работы модернизированной технологической системы подготовки и очистки особо чистых газов; получены данные масс-спектрометрических исследований вакуумных условий в вакуумной камере токамака КТМ; исследованы характеристики радиационных полей токамака КТМ; исследованы изменения структуры, фазового состава и свойств нержавеющей стали и вольфрама при одновременном воздействии нейтронного и ионного облучения при высоких температурах

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет омдық қыздыру режимінде КТМ токамагының ұзақтығы ұлғайтылған плазмалық разрядының эксперименттік деректері алынды; молекулалық шоқтың газдинамикалық көзін басқарудың автоматтандырылған жүйесі әзірленді; плазманың тік қалпын басқару орамасының қоректену көзінің жұмыс режимдерінің эксперименттік деректері алынды; генератордың ЖЖ энергия беру құрылғысының толқындық сипаттамалары анықталды; метан ортасында шоқ-плазмалық разрядпен беттік карбидтеу процестерінің ерекшеліктері анықталды; төмен қысымды бу-газ қоспасымен термотұрақтандыру жүйесі бар ЛДМ литий диверторының макетін жобалау үшін деректер айқындалды және стендтік жағдайларда литий диверторының салқындатылатын макетін сынау әдістемесі әзірленді; ерекше таза газдарды дайындау мен тазартудың жаңғыртылған технологиялық жүйесінің жұмыс параметрлерінің эксперименттік деректері алынды; КТМ токамагы вакуумдық камерасындағы вакуумдық жағдайлардың масс-спектрометриялық зерттеулерінің деректері алынды; КТМ токамагының радиациялық өрістерінің сипаттамалары зерттелді; тот баспайтын болат пен вольфрамның құрылымының, фазалық құрамының және қасиеттерінің жоғары температурада нейтрондық және иондық сәулеленудің бір мезгілде әсер етуіндегі өзгерістері зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Методика измерения параметров плазмы в видимой области спектра излучения; Методика испытаний антенного модуля системы дополнительного ВЧ нагрева плазмы токамака КТМ в лабораторных условиях; Разработка системы управления газодинамическим источником молекулярного пучка на токамаке КТМ; Методика подготовки необлученных и облученных протонами и нейтронами образцов вольфрама для исследований микроструктуры методами оптической и электронной растровой микроскопии

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сәулелену спектрінің көрінетін аймағында плазма параметрлерін өлшеу әдістемесі; Зертханалық жағдайда КТМ токамагының плазмасын қосымша ЖЖ қыздыру жүйесінің антенна модулін сынау әдістемесі; КТМ токамагындағы молекулалық шоғының газдинамикалық көзін басқару жүйесін әзірлеу; Оптикалық және электронды растрлық микроскопия әдістерімен микроқұрылымды зерттеу үшін сәулеленбеген және протондар мен нейтрондармен сәулеленген вольфрам үлгілерін дайындау әдістемесі

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Создание научно-технологической базы для реализации конкурентоспособной инновационной энергетики на основе управляемого термоядерного синтеза, а также накопление знаний в области материаловедения для успешной разработки технологий производства материалов, способных выдерживать экстремальные условия в будущих термоядерных реакторах. Способствование эффективной реализации концепции по переходу к «зеленой экономике» посредством создания основ термоядерной энергетики.

Efficiency (in Kazakh) : Басқарылатын термоядролық синтез негізінде бәсекеге қабілетті инновациялық энергетиканы іске асыру үшін ғылыми-технологиялық база құру, болашақ термоядролық реакторларда төтенше жағдайларға төтеп бере алатын материалдарды өндіру технологияларын ойдағыдай әзірлеу үшін материалтану саласында білім жинақтау. Термоядролық энергетиканың негізін құру арқылы «жасыл экономикаға» көшу тұжырымдамасын тиімді жүзеге асыруға ықпал ету.

Field of application (in Russian) : Термоядерная энергетика, термоядерное материаловедение, физика плазмы с магнитным удержанием, создание экологически чистых источников энергии

Field of application (in Kazakh) : Термоядролық энергетика, термоядролық материалтану, магнитті ұстауы бар плазма физикасы, экологиялық таза энергия көздерін құру