The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является биоматериал (кости) овец с поселения бронзового века Токсанбай (Западный Казахстан).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны – қола дәуірінің Тоқсанбай (Батыс Қазақстан) қонысынан алынған қойлардың биоматериалдары (сүйектері).

Aim of work (in Russian) : Цель работы – охарактеризовать биомолекулы из археологических останков овец, найденных на территории Западного Казахстана, с помощью методов протеомики и молекулярной генетики.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты – протеомика және молекулалық генетика әдістерінің көмегімен Батыс Қазақстан аумағында табылған қойлардың археологиялық қалдықтарынан алынған биомолекулаларды сипаттау.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования. В процессе работы использовались такие методы, как выделение белков, метод электрофоретического разделения белков, ПЦР, масс-спектрометрический анализ.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері. Жұмыс барысында біз ақуыздарды бөлу, белоктарды электрофоретикалық бөлу әдісі, флюорометриялық анализ сияқты әдістерді қолдандық.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследований была оптимизирована технология выделения белковой фракции из костного материала овец, а также оптимизирован протокол трипсинолиза белковой фракции в растворе для последующего получения масс-спектра триптических пептидов целевого белка – коллагена. Получены пептидные последовательности коллагена из сорока одного коллекционного образца древних овец с помощью масс-спектрометрии. Выделено палеоДНК из четырнадцати коллекционных образцов костных останков овец. Из четырнадцати образцов древних овец поселения бронзового века Токсанбай восемь принадлежали к гаплогруппе А (57%), пять – к гаплогруппе В (36%) и один – к гаплогруппе С (7%). Новизна полученных результатов заключается в изучении белков и ДНК из костных останков овец, найденных в местах археологических раскопок поселений бронзового века Западного Казахстана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеулер нәтижесінде қойдың сүйек материалынан ақуыз фракциясын бөліп алу технологиясы оңтайландырылды, сондай-ақ ақуыз-коллаген трипптикалық пептидтерінің масс – спектрін кейіннен алу үшін ерітіндідегі ақуыз фракциясының трипсинолиз хаттамасы оңтайландырылды. Коллаген пептидтерінің реттілігі масс-спектрометрияны қолдана отырып, ежелгі қойлардың қырық бір коллекциялық үлгілерінен алынды. ДНҚ қой сүйегінің қалдықтарының он төрт коллекциялық үлгілерінен бөлініп алынды. Қола дәуіріндегі Тоқсанбай қонысынан алынған ежелгі қойлардың он төрт үлгісінің сегізі А гаплотобына тиесілі (57%), бесеуі В гаплотобына тиесілі (36%), біреуі С гаплотобына тиесілі (7%). Алынған нәтижелердің жаңалығы Батыс Қазақстанның қола дәуіріндегі қоныстардың археологиялық қазба орындарынан табылған қойлардың сүйектерінен алынған ақуыздар мен ДНҚ-ны зерттеу болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Так как проект фундаментальный, основные технико-экономические показатели и степень внедрения результатов являются низкими.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба іргелі ғылымға қарасты болғандықтан, енгізу деңгейі қазіргі сатысында төмен.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность – так как у работы фундаментальная направленность ее экономическая эффективность является низкой.

Efficiency (in Kazakh) : Экономикалық тиімділігі – жұмыстың негізгі бағыты болғандықтан, оның экономикалық тиімділігі төмен.

Field of application (in Russian) : Область применения – археология.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы – археология.