The object of research, development or design (in Russian) : Образцы воды, почвы, продукты питания, кормовые и древесно-кустарниковые растения, индикаторные виды животных, сельскохозяйственные копытные животные и население из 5-ти точек расположения бывших хранилищ пестицидов в Талгарском районе Алматинской области; модельные тест-системы (Salmonella/микросомы, лабораторные линии Drosophila melanogaster и первичные культуры лимфоцитов периферической крови овец и человека).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Алматы облысы Талғар ауданы маңындағы пестицидтер сақталған жерлер аймақтарынан жиналған су, топырақ, азық-түлік, азықтық және ағаш-бұта өсімдіктері, жануарлардың сезімтал түрлері, ауыл шаруашылық жануарлары және жергілікті тұрғындар қолданылды; үлгі тест-жүйелері (Salmonella/микросомдар, Drosophila melanogaster шыбынының зертханалық линиялары және адам мен қойлардың перифериялық қан үлгілерінің культуралары) қолданылды.

Aim of work (in Russian) : Провести биоэкологический анализ многолетней загрязненности окружающей среды Алматинской области стойкими органическими загрязнителями и тяжелыми металлами, оценить риски для здоровья населения, разработать рекомендации.

Aim of work (in Kazakh) : Алматы облысы аймағының қоршаған ортасына ауыр металлдар мен тұрақты органикалық ластағыштардың көпжылдар бойына әсеріне биоэкологиялық талдаулар жүргізу және тұрғындардың денсаулығына қаупін бағалау, ұсыныс әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В работе применялись методы химического, генетического, молекулярно-генетического, цитогенетического, гистологического, морфологического, биохимического, физиологического и статистического анализов, классические методы фаунистических, флористических исследований.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста химиялық, генетикалық, молекулалы-генетикалық, биохимиялық, физиологиялық және статистикалық әдістер, сонымен қатар классикалық фаунистикалық және флористикалық әдістер қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен комплекс мероприятий в 5 населенных пунктах Талгарского района (пп. Кызылкайрат, Бескайнар, Бельбулак, Амангельды, Енбекши) и 1 населенном пункте (п. Таукаратурык) Енбекшиказахского района Алматинской области. Проведены мониторинг и определение хлорорганических пестицидов и тяжелых металлов в исследуемых образцах. В п. Кызылкайрат, Бескайнар и Таукаратурык проведена оценка генотоксического потенциала СОЗ и тяжелых металлов; проведены анализ микрофлоры; определение воздействия техногенных факторов на кормовые растения, индикаторных и сельскохозяйственных животных; микроклональное размножение древесно-кустарниковых растений; оценка соматического здоровья населения, его цитогенетический и молекулярно-генетический анализ. По Программе опубликовано 16 работ, из них 2 в рейтинговых журналах базы Scopus, 3 - в рейтинговых отечественных изданиях, 6 тезисов докладов международных конференций за рубежом, и 4 тезисов докладов на отечественных международных конференциях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алматы обылысы Талғар ауданы 5 ауылдық аймаққа (Қызылқайрат, Бесқайнар, Белбұлақ, Амангелді, Еңбекші) және Еңбекшіқазақ ауданы Тауқаратүрік ауылына кешенді зерттеулер жүргізілді. Пестицидтерге мониторинг жүргізілді; Осы жерлердегі су, топырақ және азық-түлік үлгілері құрамында ауыр металлдар мен тұрақты органикалық ластағыштар (ТОЛ) анықталды. Қызылқайрат, Бесқайнар және Тауқаратүрік материалдарында ТОЛ және ауыр металлдардың генотоксикалық жағдайын бағаланды; микрофлораға талдаулар жүргізілді; сезімтал және үй жануарлары, азықтық өсімдіктерге техногенді факторлардың әсері анықталды; ағаш-бұта өсімдіктеріне микроклональды көбейту жүргізілді; жергілікті тұрғындардың соматикалық денсаулығы, оларға цитогенетикалық және молекулалы-генетикалық талдау жүргізілді. Бағдарламада 16 ғылыми мақалалар жарияланды, олардың ішінде 2 жоғары рейтингті басылымда (Scopus), 3 жоғары рейтингті отандық басылымда, шет елдегі халықаралық конференцияда 6 тезис және отандық халықаралық конференцияда 4 тезис.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Научные публикации

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ғылыми мақалалар

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Экология, Медицина, Охрана окружающей среды

Field of application (in Kazakh) : Экология, Медицина, Қоршаған ортаны қорғау