The object of research, development or design (in Russian) : Концепты и языковые единицы, определяющие комплексный когнитивный образ культурного менталитета в древнетюркских письменных памятниках, трудах тюркских и казахских ученых, которые являются источниками национальных кодов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ұлттық кодтардың темірқазығы саналатын көне түркі жазбалары, түркі және қазақ ғұламалары еңбектеріндегі ділдік мәдени бейнелердің кешенді когнитивтік бейнесін анықтайтын концептер мен тілдік бірліктер.

Aim of work (in Russian) : Установить рассматриваемые в качестве национального когнитивного образа исторически сформировавшиеся национально-культурные коды в природе и познании казахского народа; исследовать их влияние на современного человека, его познание и современный обновленный облик, провести углубленный и комплексный анализ функции языка как хранителя культуры и мировоззрения, а также исследовать модернизацию системы национальных концептов и ценностей на основе когнитивного и лингвопсихологического анализа, выявить когнитивно-аксиологические аспекты национального кода и его отражения в языке.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақ халқының болмысы мен танымында тарихи қалыптасқан ұлттық-мәдени кодтарды әлемнің ұлттық когнитивтік бейнесі ретінде қарастырып, оның қазіргі жеке адам санасы мен танымындағы ықпалы мен бүгінгі жаңғырған бейнесін зерделеу, тілдің дүниетаным мен мәдениетті сақтаушы, жаңғыртушы қызметін тереңдете зерттеп, жаңғырған ұлттық концептер мен құндылықтар жүйесін когнитивтік және лингвопсихологиялық талдаулар негізінде кешенді анықтау.

Методы исследования (на русском) : В исследовании использованы семантический, коммуникативный и когнитивный подходы в современной лингвистике, в первую очередь метод логического анализа языка.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмысында қазіргі тіл ғылымындағы семантикалық, коммуникативтік және когнитивтік тәсілдері, ең алдымен, тілді логикалық талдау әдісі пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Историческое, культурное и духовное бытие систематизируется в рамках триады: Человек (добро, честность, нравственность, долг, достоинство, совесть, этикет, воспитание), Общество (единица, единое, целое) и Природа, впервые в казахском языкознании анализируется научно-социальная значимость определения духовно-культурного кода и важность базирования коммуникации в обществе на моральных и духовных ценностях; - национальная когнитивная картина мира анализируется на основе концепции Абая «совершенный человек», также определяется его взаимосвязь с национальными культурными кодами; - впервые в казахской лингвистике рассматривается связь культурно-духовных кодов с древними архаичными понятиями, в когнитивном аспекте анализируются их универсальная внутренняя природа; - впервые проводится научно-когнитивный анализ пассионарного учения в концепции великого мыслителя Абая «братской любви к человечеству», в лингвистическо-когнитологическом плане оценивается обоснование концепции «совершенного человека» в развитии добродетельных качеств личности в процессе модернизации современного казахского общества; - формирование культурных кодов вследствие проникновения иных языков и иной культуры, их превращение в самостоятельную внутреннюю культурную систему и разновидности их модификации также впервые становятся объектом отдельного научного исследования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ұлттық кодты – ұлттық құндылықтардың негізі, түпқазығы ретінде қарастырып, оның тілдегі көрінісін түркі және қазақ ғұламалары еңбектері негізінде когнитивтік кешенді талдау – түркі және қазақ ғұламалары еңбектеріндегі мәдени концептерді терең түсінуге және оны қазіргі жаңа оқулықтар мен оқу құралдарында жаңа дүниетанымдық концептер аясында, ұлттық кодтар желісімен түсіндіріп жазуға мүмкіндік береді; - тарихи, мәдени, рухани болмысты Адам (ізгілік, адалдық, адамгершілік, парыз, намыс, ар, этикет, инабаттылық), қоғам (бірлік, бүтін, тұтастық), табиғат үштігі бойынша жүйелеп, когнитивтік бағытта лингвомәдени зерттеу жүргізу – қазіргі қалыптасып келе жатқан қазақ тіліндегі когнитивтік тіл білімінің негізгі қағидаларын және концептік талдауларын терең зерделеуге қол жеткізеді; - әлемнің ұлттық когнитивтік бейнесі – тілдік дамудағы ішкі заңдылықтар бойынша жасалатын МӘН арқылы көрініс табады. Тілдік семантика мен әлемнің ұлттық бейнесі арасындағы байланыс пен өзара қарым-қатынасты терең зерттеу лингвомәдени, когнитивтік бағытта ғылыми нәтижелерге әкеледі; - мәдени-рухани ұлттық кодтарды ежелгі түпбейне (архетиптік) ұғымдарымен тікелей байланысты қарастырып, ішкі табиғаты жағынан әмбебап болатынын когнитивтік бағытта зерделеу – қазақ тіл ғылымындағы алғашқы ғылыми ізденіс.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В настоящее время в Центральной Азии, в том числе и в Казахстане, отмечается заинтересованность в изучении культурно-духовных ценностей со стороны отечественных и иностранных исследователей. Интеграция Казахстана в мировое пространство, расширение информационных, культурных, экономических и социальных связей пробуждает интерес и к культуре казахского народа. Исследование языка в коммуникативном, эпистемологическом, когнитивном аспектах отражает научную значимость проекта. Когнитивная функция языка предполагает связь речи с мышлением, особенности сознания приводят к необходимости поиска эффективных путей овладения языком через общность системы мышления.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазіргі таңда Орта Азиядағы, соның ішіндегі қазақ тіліндегі рухани-мәдени кодтарға, оның мәдени-рухани құндылықтарына отандық ғалымдардың және шетелдіктердің қызығушылығы жоғары. Қазақстанның әлемдік ұйымдарға интеграциялануы, біздің еліміз бен шетелдік серіктестер арасындағы ақпараттық, мәдени, экономикалық, әлеуметтік байланыстың артуы шетелдіктердің қазақ мәдениетіне деген қызығушылығын арттырып отыр. Тілді коммуникативтік, эпистемиологиялық, когнитивтік қызметтері арқылы зерделеу жобаның ғылыми әсерін танытады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Научные результаты, полученные в ходе реализации научного проекта, будут иметь важное значение для преподавателей и методистов ВУЗов, работающих в сфере преподавания языка, казахской философии, культурологии и для учителей школ.

Field of application (in Kazakh) : Жоба бойынша алынған ғылыми нәтижелер тілді, қазақ философиясын, мәдениеттануды оқытуда ЖОО қызмет ететін оқытушылар мен әдіскерлері үшін, мектеп мұғалімдері үшін де маңызды болады.