The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются модифицированная информационно-аналитическая система космодрома Байконур, отработавшие ускорители ступеней с жидкостными реактивными двигателями с невыработанными остатками топлива, экспериментальный стенд.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны - сатылы үдеткіштер және тәжірибелік стендте пайдаланылмаған отын қалдықтары бар сұйық реактивті қозғалтқыштары бар Байқоңыр ғарыш айлағының өзгертілген ақпараттық-аналитикалық жүйесі.

Aim of work (in Russian) : Цель исследования в 2020 году: экспериментальные исследования процесса извлечения невыработанных остатков топлива в баках отработавшей ступени ракет-носителя с жидкостными ракетными двигателями.

Aim of work (in Kazakh) : 2020 жылы зерттеудің мақсаты: сұйық отынды зымыран қозғалтқыштары бар зымыран тасығыштың өтелген сатысындағы резервуарлардағы пайдаланылмаған отын қалдықтарын алу процесін тәжірибелік зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Методы планирования эксперимента, методы и технологии управления космическими аппаратами, численные методы решения полных уравнений Навье-Стокса и уравнения энергии

Методы исследования (на казахском) : Тәжірибелік болжамдау әдістер, ғарыштық аппараттарды басқару әдістері мен технологиялары, Навье-Стокстің толық теңдеулерінің және энергия теңдеуін шешудің сандық әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна: проведены исследования по отработке информационно-аналитической системы района падения как составной части ИАС-М, выработаны предложения по ее адаптации в общую систему экологического мониторинга космодрома Байконур, получены результаты экспериментальных исследований процесса извлечения невыработанных остатков топлива в баках отработавшей ступени ракет-носителей с жидкостными ракетными двигателями, проведен сравнительный анализ экспериментальных и теоретических исследований, Новизна исследований состоит в экспериментальной отработке принципиально нового комбинированного метода снижения техногенного воздействия отделяемых частей ракет-носителей путем газификации остатков компонент ракетного топлива и управляемого спуска отработавших ступеней в точку прицеливания выделенного района падения. По результатам проведенной работы опубликованы 3 статьи в сборниках научных конференций, поданы в печать 4 статьи в рейтинговые зарубежные издания Scopus.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстың нәтижелері және олардың жаңалығы: АТЖ-М компоненті ретінде құлау аймағының ақпараттық-талдау жүйесін дамыту бойынша зерттеулер жүргізілді, оны Байқоңыр ғарыш айлағының жалпы қоршаған орта мониторингінің жүйесіне бейімдеу бойынша ұсыныстар әзірленді, пайдаланылған отын қалдықтарын зымырандардың пайдаланылған кезеңінің цистерналарында тәжірибелік зерттеу нәтижелері алынды - сұйық отынды зымыран қозғалтқыштары бар тасымалдаушылар, тәжірибелік және теориялық зерттеулерге салыстырмалы талдау жасалды, зерттеудің жаңалығы зымыран отынының компоненттерінің қалдықтарын газдандыру және өткізілген сатылардың бақыланатын бағытталуымен белгіленген аймақтың бағытталуымен төмендеуі арқылы зымыран тасымалдаушының бөлінетін бөліктерінің техногендік әсерін төмендетудің принципиалды жаңа біріккен әдісін тәжірибелік әзірлеуден тұрады. Жүргізілген жұмыс нәтижелері бойынша 3 мақала ғылыми конференциялар жинағында жарияланды, 4 мақала Scopus шетелдік рейтингтік басылымдарына баспаға жіберілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Снижение гарантийных запасов компонентов ракетного топлива до нуля; сокращение района падения ОС первой ступени с тысячи квадратных километров до одного квадратного километра.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зымыран-жанармай компоненттерінің қауіпсіз қорын нөлге дейін азайту; 1 мың шаршы километрден 1 шаршы километрге дейінгі алғашқы жұмыс алаңын қысқарту.

Level of implementation (in Russian) : Результаты работы обсуждались на международных конференциях: V международной научно-практической конференции "Информатика и прикладная математика", научной конференции ИИВТ МОН РК «Современные проблемы информатики и вычислительных технологий», XI Международной научно-технической конференции «Энергетика, инфокоммуникационные технологии и высшее образование», посвященной 45-летию Алматинского университета энергетики и связи имени Гумарбека Даукеева.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыстың нәтижелері халықаралық конференцияларда талқыланды: «Информатика және қолданбалы математика» V халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Информатика және білім институтының ғылыми конференциясы, «Информатика және есептеу технологияларының қазіргі мәселелері», XI Халықаралық ғылыми-техникалық конференция «Энергетика, ақпараттық коммуникациялық технологиялар және жоғары білім», Ғұмарбек Дәукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университетінің 45 жылдығына арналған.

Efficiency (in Russian) : Эффективность подтверждена результатами экспериментальных исследований по технологии испарения компонентов ракетного топлива на борту и создания автономной бортовой системы спуска, обеспечивающих управляемый спуск отработавшей ступени в точку прицеливания.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік борттазымыран отын компоненттерінің буландыру технологиясы бойынша және қозғалтқыштың құрамдас бөліктерінде және бағыттау нүктесіне дейін басқарыланатын өтелген сатысын қамтамасыз ететін автономды борттық құлау жүйесін құрудың тәжірибелік зерттеулердің нәтижелері расталады.

Field of application (in Russian) : предприятия и организации ракетно-космической промышленности РФ (ЦСКБ Прогресс) и РК (АО Гарыш сапары).

Field of application (in Kazakh) : РФ зымыран-ғарыш саласының кәсіпорындары мен ұйымдары (МКБО Прогресс) және ҚР (Ғарыш сапары АҚ.)