Inventory number IRN Number of state registration
0220РК01277 AP05131092-OT-20 0118РК01273
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 11
International publications: 6 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 2
Number of books Appendicies Sources
1 144 47
Total number of pages Patents Illustrations
48 3 0
Amount of funding Code of the program Table
8500000 AP05131092 8
Code of the program's task under which the job is done
217 "Развитие науки"
Name of work
Эколого-агрохимическая оценка применения препаратов из золошлаков и наноуглерода для удобрения черноземных почв под сельскохозяйственные культуры.
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Технология
Report authors
Хусаинов Абильжан Токанович , Жаркинбеков Темирхан Ниязович , Искаков Абай Жантасович , Сарсенова Анара Абильжановна , Есенжолов Бауржан Хаирденович , Кыздарбекова Гульмира Турлыбековна , Айшуқ Еділ Жұмабекұлы , Аяпбергенова Анар Сайлаубековна ,
0
1
2
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество «Кокшетауский университет имени Ш.Уалиханова»
Abbreviated name of the service recipient Кокшетауский университет имени Ш.Уалиханова
Abstract

Чернозем обыкновенный, яровая пшеница, ячмень, лен масличный, картофель

Кәдімгі қара топырақ, жаздық бидай, арпа, майлы зығыр, картоп.

Разработать экономически эффективные и экологически безопасные приемы удобрения черноземных почв препаратом из золошлака и наноуглерода под сельскохозяйственные культуры в условиях Северного Казахстана.

Солтүстік Қазақстан жағдайында ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіруде күл күйіндісі мен нанокөміртектен жасалған препаратты қолдану арқылы қаратопырақты тыңайтудың экономикалық тиімді және экологиялық қауіпсіз тәсілдерін әзірлеу.

В опытах проведены следующие наблюдения, учеты и анализы: 1. Отбор проб – 3 раза в течение вегетационного периода; 2. Агрегатный состав почвы; 3. Водопрочность почвенных агрегатов – методом П.И. Андрианова; 4. Микробиологическая активность почвы – методом льняных полотен по Е.Н. Мишустину; 5. Учёт густоты стояния растений после посева по Методике государственного сортоиспытания сельскохозяйственных культур; 6. Определение засорённости посевов по Методике Всесоюзного научно-исследовательского института защиты растений; 7. Учет урожая сплошным методом; 8. Результаты урожая подвержены статистической обработкой в изложении Б.А. Доспехова. 9. Расчет экономической эффективности будет проведен общепринятым методом. Во всех почвенных образцах будут проведены следующие анализы: 1. Легкогидролизуемый азот – метод Тюрина и Кононовой; 2. Подвижные соединения фосфора и калия – методом Мачигина в модификации ЦИНАО,; 3. рН водной вытяжки – потенциометрическим методом. 4. Содержание тяжелых металлов и радионуклидов в почве методом инверсионной вольтамперометрии. В растительных образцах определено: 1. Содержание тяжелых металлов и радионуклидов в растениях методом инверсионной вольтамперометрии.

Тәжірибелерде келесі бақылаулар, есептер мен талдаулар жүргізілді: 1. Сынама алу – вегетациялық кезеңде 3 рет; 2. Топырақтың агрегаттық құрамы; 3. Топырақ агрегаттарының суға төзімділігі-П. И. Андрианов әдісімен; 4. Топырақтың микробиологиялық белсенділігі – зығыр маталар әдісімен Е. Н. Мишустин; 5. Ауыл шаруашылығы дақылдарын мемлекеттік сорттық сынау әдістемесі бойынша егілгеннен кейін өсімдіктердің орналасу тығыздығын есепке алу; 6. Бүкілодақтық өсімдіктерді қорғау ғылыми-зерттеу институтының әдістемесі бойынша егістіктердің қоқыстануын анықтау; 7. Өнімді тұтас әдіспен есепке алу; 8. Егіннің өнімділігі Б.А. Досспеховтың баяндауы бойынша статистикалық өңделді. 9. Экономикалық тиімділікті есептеу жалпы қабылданған әдіспен жүргізіледі. Барлық топырақ үлгілерінде мынадай талдаулар жүргізіледі: 1. Жеңіл гидролизденетін азот – Тюрин және Конон әдісі; 2. Фосфор мен калийдің жылжымалы қосылыстары ОАҚКИ модификациясында Мачигин әдісімен; 3. рН – потенциометриялық әдісі бойынша. 4. Топырақтағы ауыр металдар мен радионуклидттердің құрамы инверсиялық вольтамперометрия әдісімен. 1. Өсімдіктердегі ауыр металдар мен радионуклидтердің құрамы инверсиялық вольтамперометрия әдісімен анықталды.

Результаты исследований показали, что внесение препарата из золошлака и наноуглерода улучшает структуру и водопрочность почвенных агрегатов, водный и питательный режим почвы, нейтрализует почвенную среду, повышает микробиологическую активность и улучшает микрофлору почвы, повышает урожайность сельскохозяйственных культур. В опытах по эколого-агрохимической оценке доз внесения препарата под с/х культуры при дозах от 100 до 500 кг/га на фоне 1/10 Р удобрения урожайность яровой пшеницы составила 1,37-1,54 т/га, ячменя – 1,31-1,50 т/га, льна масличного – 0,84-1,00 т/га, товарного картофеля - 13,5-17,0 т/га, что выше контроля на 0,37-0,54 т/га, 37-54 %; на 0,22-0,41 т/га, 20,2-37,6 %, на 0,18-0,29 т/га, 27,3-51,5 %, на 2,9-6,4 т/га, 27,0-60,4% соответственно. В опытах оптимизации минерального питания путем внесения препарата из золошлака и наноуглерода под с/х культуры использование препарата в дозе 100 кг/га в комплексе с минеральными удобрениями урожайность ц/га, яровой пшеницы составила 1,30-1,38 т/га, ячменя - 1,10-1,32 т/га льна масличного – 0,74-0,87 т/га, товарного картофеля на 11,2-17,4 т/га, то есть повысилась на 0,35-0,43 т/га, 36,8-45,2%; на 0,23-0,45 т/га, 26,4-51,7 %; на 0,08-0,21 т/га, 12,1-31,8 %, на 1,3-7,5 т/га, 13,5-76,4% соответственно.

Зерттеу нәтижелері күл күйіндісі мен нанокөміртектен жасалған препаратты енгізу топырақ агрегаттарының құрылымы мен суға төзімділігін, топырақтың су және қоректік режимін жақсартып, топырақ ортасы бейтараптандырылып, микробиологиялық белсенділігі артатындығын және топырақ микрофлорасын жақсартып, ауыл шаруашылығы дақылдары өнімділігінің артатынын көрсетті. Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру үшін минералды тыңайтқыштың есептік мөлшерінің 1/10 фонында препараттың 100-ден 500 кг/га дозасын енгізуді экологиялық-агрохимиялық бағалау тәжірибелерінде жаздық бидайдың шығымдылығы 1,37 – 1,54 т/га, арпа – 1,31-1,50 т/га, майлы зығыр-0,84-1,00 т/га, тауарлық картоп-13,5-17,0 т/га, сәкесінше бақылаудан 0,37-0,54 т/га, 37-54 %; 0,22-0,41 т/га, 20,2-37,6 %; 0,18-0,29 т/га, 27,3-51,5 %; 2,9-6,4 т/га, 27,0-60,4% жоғары. Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіруде күл күйіндісі мен нанокөміртектен жасалған препараттың 100кг/га дозасын енгізу арқылы минералды қоректенуді оңтайландыру тәжірибелерінде жаздық бидайдың өнімділігі 1,30 - 1,38 т/га, арпа – 1,10-1,32 т/га, майлы зығыр-0,74-0,87 т/га, тауарлық картоп 11,2-17,4 т/га, яғни бақылаумен салыстырғанда сәйкесінше 0,35-0,43 т/га, 36,8-45,2%; 0,23-0,45 т/га, 26,4-51,7 %; 0,08-0,21 т/га, 12,1-31,8%; 1,3-7,5 т/га, 13,5-76,4% артқан.

Применение препарата Агробионов, произведенного из местных дешевых отходов производства – золошлака и технического углерода, в качестве удобрения на черноземных почвах под посевы изучаемых сельскохозяйственных культур обеспечивает высокий экономический эффект. Рентабельность производства яровой пшеницы повышается на 119 %, ячменя – 38 %, льна масличного – 257% и картофеля – на 793%.

Жергілікті арзан өндіріс қалдықтары – күл күйіндісі мен техникалық көміртектен өндірілген Агробион препаратын кәдімгі қара топырақтағы ауыл шаруашылығы дақылдары егістіктерінде тыңайтқыш ретінде қолданудың экономикалық тиімділігі жоғары. Жаздық бидай өндірісінің рентабельділігі 119% – ға, арпа – 38% – ға, майлы зығыр-257% - ға және картоп-793% - ға артады.

сельское хозяйство

ауыл шаруашылығы

UDC indices
68.33.29, 87.53.13, 87.15.03
International classifier codes
68.33.29; 68.01.00; 68.33.31; 68.35.29; 87.00.00;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
отходы промышленности; утилизация; удобрение; наноуглерод; картофель; пшеница; ячмень; масличный лен;
Key words in Kazakh
өнеркәсiптiк қалдықтар; қайта өңдеу; тынайтқыш; нанокөміртегі; картоп; бидай; арпа; майлы зығыр.;
Head of the organization Сырлыбаев Марат Кадирұлы Кандидат экономических наук /
Head of work Хусаинов Абильжан Токанович Доктор биологических наук / профессор, академик
Native executive in charge