The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлись компоненты модельного гидроминерального сырья (литий, магний, бор, натрий, калий, цезий, кальций, барий, стронций, селен).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі модельді гидроминералды шикізаттың компоненттері болды (литий, магний, бор, натрий, калий, цезий, кальций, барий, стронций, селен)

Aim of work (in Russian) : Цель работы: выявить физико-химические закономерности гидратации в гидроминеральном сырье и межфазового распределения щелочных и щелочноземельных элементов в катионсодержащих алюмосиликатных фазах.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты: гидроминералды шикізаттағы гидратацияның физика-химиялық қасиеттерін және катионды алюмосиликатты фазаларда сілтілі және сілтілі жер элементтерінің фазалық таралуын анықтау.

Методы исследования (на русском) : Методология проведения работ заключалась в исследовании объектов методами: а) УФ-спектрофотометрии, б) дифракционной рентгенометрии, в) дифференциальной термогравиметрии, г) растровой электронной микроскопии, д) элементного спектрохимического микроанализа.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс жүргізу әдістемесі объектілерді мынадай әдістермен зерттеуден тұрды: а) УК-спектрофотометрия, б) дифракциялық рентгенометрия, в) дифференциалды термогравиметрия, г) растрлық электрондық микроскопия, д) элементтік Спектрохимиялық микроталдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работ:химическими и спектрометрическими анализами водных проб региона Приаралья определено содержание в них лития, магния, бора и других элементов. Исследования УФ спектров позволили установить новую периодическую линейную зависимость длины связи Ме+…О от tg λн /рН среде для подгруппы щелочных элементов и расширило применение УФ-спектрофотометрии в изучении механизма процессов гидратации катионов. Синтезированы при низких температурах первичные фазы: LiAlSi2O6, LiAlSi4O10, LiAlSiO4, NaAlSi3O8, KAlSi2O6, Mg2Al4Si5O18, BaAl2Si2O8, Sr10Al6O19, CsAlSi3O8, Ag3(Al3Si3O12). Выявлены условия 100% образования фаз K3LiSiO4 и 93.4 % формирования фазы BaAl2Si2O8, атомно-адсорбционного анализа растворов лития и серебра. Исследовано и установлено восстановление анионов селена (IV) до элементного, селективного накопления бора на модифицированной целлюлозе

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері: Арал өңірі өңірінің су сынамаларын химиялық және спектрометриялық талдаумен олардағы литий, магний, бор және басқа элементтердің құрамы анықталды. УК спектрлерін зерттеу сілтілік элементтердің кіші топтары үшін ХБ+рН О байланыс ұзындығының TG λн /РН ортасына жаңа периодтық сызықтық тәуелділігін орнатуға мүмкіндік берді және катиондардың гидратация процестерінің механизизмін зерттеуде УК спектрофотометриясын қолдануды кеңейтті. Төмен температурада синтезделген бастапқы фазалар: LiAlSi2O6, LiAlSi4O10, LiAlSiO4, NaAlSi3O8, KAlSi2O6, Mg2Al4Si5O18, BaAl2Si2O8, Sr10Al6O19, CsAlSi3O8, Ag3(Al3Si3O12). K3LiSiO4 фазаларының 100% және BaAl2Si2O8 фазасының 93.4% түзілуінің, литий және күміс ерітінділерін атомдық-адсорбциялық талдаудың шарттары анықталды. Селен (IV) аниондарын модификацияланған целлюлозада бордың элементтік, селективті жиналуына дейін қалпына келтіру зерттелді және анықталды. Литий ток көздерінің катодтарын, электрохимиялық энергия көздерін, селективті сорбциялық материалдарды әзірлеуде нәтижелері мен мәндері.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные нами результаты имеют большое значение для научных химических основ при разработке новых катодных материалов для литиевых, и не только, источников тока, электрохимических накопителей энергии, новых высокоэффективных сорбционных материалов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Біз алған нәтижелер литий үшін жаңа катодты материалдарды, сонымен қатар ток көздерін, электрохимиялық энергия қоймаларын, жаңа жоғары тиімді сорбциялық материалдарды дамытуда ғылыми химиялық негіздер үшін үлкен маңызға ие.

Level of implementation (in Russian) : По результатам работы за отчетный период опубликованы 4 статьи из них в 3 в зарубежном журнале с Импакт фактором, 1 статья по казахстанской базе цитирования рекомендуемых Комитетом по контролю в сфере образования и науки Министерства образования и науки РК. Получен 1 отечественный патент и одно положительное решение на патент РК.

Level of implementation (in Kazakh) : Есепті кезеңдегі жұмыс нәтижелері бойынша 4 мақала жарияланды, оның ішінде 3 мақала Импакт факторы бар шетелдік журналда, 1 мақала ҚР Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған сілтемелердің қазақстандық базасы бойынша жарияланды. 1 отандық патент және ҚР патентіне бір оң шешім алынды

Efficiency (in Russian) : Результаты применимы и значимы для химии и гидрометаллургии в разработке катодов литиевых источников тока, электрохимических накопителей энергии, селективных сорбционных материалов. Эффективность работы может быть выражена в рациональном использовании и расширении сырьевой базы для развития нового в Казахстане инновационного направления получения лития и сопутствующих ему элементов из гидроминерального сырья.

Efficiency (in Kazakh) : Нәтижелер литий ток көздерінің катодтарын, электрохимиялық энергия дискілерін, селективті сорбциялық материалдарды дамытуда химия мен гидрометаллургия үшін қолданылады және маңызды. Жұмыстың тиімділігі Қазақстанда литий мен оған ілеспе элементтерді гидроминералдық шикізаттан алудың жаңа инновациялық бағытын дамыту үшін шикізат базасын ұтымды пайдалану мен кеңейтуде көрініс табуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : Такие исследования и их результаты особенно важны для разработки инновационных технологий производства катодных материалов для литиевых, и не только, источников тока, электрохимических накопителей энергии, новых высокоэффективных сорбционных материалов.

Field of application (in Kazakh) : Мұндай зерттеулер мен олардың нәтижелері литий, сонымен қатар ток көздері, электрохимиялық энергия сақтау құрылғылары, жаңа жоғары тиімді сорбциялық материалдар үшін катодты материалдарды өндірудің инновациялық технологияларын жасау үшін өте маңызды.