The object of research, development or design (in Russian) : информационно-поисковые системы , казахский язык

The object of research, development or design (in Kazakh) : ақпараттық іздеу жүйелері, қазақ тілі

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка эффективных алгоритмов и моделей обработки текстовых данных, на основе современных технологий в области обработки естественного языка с использованием последних достижений компьютерной лингвистики для получения новой информации и знаний из больших массивов данных и текстов на казахском языке.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – қазақ тіліндегі дереккөздерден, мәтіндер мен деректердің үлкен жиынынан жаңа ақпарат пен білімді алу үшін компьютерлік лингвистиканың жаңа жетістіктерін қолдана отырып табиғи тілдерді өңдеу саласындағы заманауи технологиялар негізінде мәтіндік деректерді өңдеудің тиімді алгоритмдерін және модельдерін құру болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования – формальные грамматики, статистические методы, семантические модели.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері - формальды грамматика, статистикалық әдістер, семантикалық модельдер.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате выполнения работ получены следующие результаты: Для анализа и сегментации данных была разработана полная система классификация аффиксов и суффиксов казахского языка. Построены детерминированные конечные автоматы для сразличных частей речи. Разработан lexicon-free stemming алгоритм с использованием разработанной системой классификации окончаний казахского языка. Для сбора и обработки больших данных разработана модель и система размеченного корпуса, отличительными особенностями является разработанные модули (токенезация, лемматизация, морфологический анализ) обработки данных с учетом свойств казахского языка. Произведена программная реализация алгоритмов и получены обработанные, классифицированные данные на казахском языке. Для разработки инструментов семантического анализа естественно-языковых текстов был разработан модуль информационно-аналитической обработки путем создания прикладного программного решения различного назначения с применением методов искусственного интеллекта для обработки и анализа больших данных. В качестве практической реализации была разработана информационная система для сбора и анализа информации слабоструктурированных текстовых данных на казахском языке.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижесінде келесі нәтижелер алынды: Мәліметтерді талдау және сегментациялау үшін қазақ тілінің жалғаулары мен жұрнақтарын жіктеудің толық жүйесі жасалды. Сөйлемнің әртүрлі сөз табтары үшін детерминирленген ақырлы күй автоматтары құрастырылған. Қазақ тілінің үшін жасалған жалғаулары мен жұрнақтарының классификациялық жүйені қолдана отырып, lexicon-free stemming алгоритмы құрылды. Үлкен деректерді жинау және өңдеу үшін белгіленген корпустың моделі мен жүйесі жасалды, олардың айырықша белгілері - қазақ тілінің қасиеттерін ескере отырып, деректерді өңдеу модульдері (токенизация, лемматизация, морфологиялық талдау) әзірленді. Алгоритмдердің бағдарламалық қамтамасыздандыруы жүзеге асырылып, қазақ тіліндегі өңделген, жіктелген мәліметтер алынды. Табиғи тілдегі мәтіндерді семантикалық талдау құралдарын жасау үшін үлкен деректерді өңдеу және талдау үшін жасанды интеллект әдістерін қолдана отырып әр түрлі мақсаттарға арналған қолданбалы бағдарламалық жасақтама құру арқылы ақпараттық-аналитикалық өңдеуге арналған модуль жасалды. Практикалық іске асыру ретінде қазақ тіліндегі жартылай құрылымдық мәтіндік мәліметтерден ақпараттар жинауға және талдауға арналған ақпараттық жүйе жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Расходование средств финансирования производится согласно утвержденной смете.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қаражат жұмсауы бекітілген құжатқа сәйкес жүргізіледі.

Level of implementation (in Russian) : Разработан прототип системы. Данная система прошла апробацию и получили экспертное заключение от ТОО Alem Research. Результаты исследований прошли апробацию на международных конференциях и научных семинарах.

Level of implementation (in Kazakh) : Жүйенің прототипі әзірленді. Жүйе «Alem Research» ЖШС қызметкерлерімен тексеріліп, сараптама қорытындысы берілді. Зерттеу нәтижелері халықаралық конференциялар мен ғылыми семинарларда талқыланды.

Efficiency (in Russian) : Разработаны технология (модели, алгоритмы и программы) информационного поиска казахского языка с эффективным показателем. Применимость разработанной технологией будет показана опытным образцом поисковой системы для казахского языка.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімді көрсеткішке ие қазақ тілінің ақпараттық іздеу технология (моделдері, алгоритмдері және бағдарламалары) әзірленді. Дайындалған технологияны қолдану қазақ тілінің іздеу жүйесінің үлгісі арқылы көрсетіледі

Field of application (in Russian) : Область применения: полученные результаты научно-технической деятельности могут быть применены в различных отраслях при анализе и поиске документаций и текстовых материалов на казахском языке.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану аймағы: Ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелері әртүрлі салаларда қазақ тіліндегі құжаттаманы және деректерді талдау мен іздеуде қолданылуы мүмкін.