The object of research, development or design (in Russian) : крупномасштабные термики, образующиеся при чрезвычайных ситуациях природного и антропогенного происхождения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : табиғи және антропогенді түрдегі төтенше жағдайлар кезіндегі ірі масштабты термиктер.

Aim of work (in Russian) : разработать динамическую модель эволюции крупномасштабных термиков, образующихся при чрезвычайных ситуациях природного и антропогенного происхождения.

Aim of work (in Kazakh) : табиғи және антропогенді түрдегі төтенше жағдайлар кезіндегі ірі масштабты термиктердің динамикалық даму моделін құру.

Методы исследования (на русском) : математическое моделирование, численная реализация математической модели, физико-математические расчеты, сбор и системный анализ доступной научно-технической литературы, архивных фондовых материалов.

Методы исследования (на казахском) : математикалық моделдеу, математикалық моделді сандық түрде жүзеге асыру, физика-математикалық есептеулер, қолжетімді ғылыми-техникалық әдиебиетті жинау және жүйелік талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : За отчетный период получены следующие новые результаты: осуществлена разработка математической модели турбулентного движения крупномасштабных термиков образующихся при ЧС природного и антропогенного происхождения в атмосферном приземном слое; осуществлена численная реализация математической модели движения крупномасштабных термиков, образующихся при ЧС природного и антропогенного происхождения в атмосферном приземном слое; произведена проверка адекватности разработанной математической модели и проверка корректности численного алгоритма посредством сравнения с эталонными решениями тестовых задач; разработана математической модель теплового излучения внутри крупномасштабных термиков, образующихся при ЧС природного и антропогенного происхождения в атмосферном приземном слое; разработана математическая модель турбулентного движения крупномасштабных термиков, образующихся при взрывах ракетоносителей в атмосферном приземном слое; разработан метод реализации модели на основе метода LBM; адекватность модели доказана на основе решения ряда тестовых задач; проведен вычислительный эксперимент турбулентного движения крупномасштабных термиков, образующихся при пожарах на высокопроизводительных вычислительных ускорителях; составлены рекомендации к использованию результатов математического моделирования для краткосрочного прогноза экологических последствий при ЧС.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Есеп беру кезеңінде келесі жаңа нәтижелер алынды: атмосфераның беткі қабаттында табиғи және антропогендік төтенше жағдайлар кезінде пайда болған ірі масштабты термиктер турбулентті қозғалысының математикалық моделін құру; атмосфералық беткі қабаттағы табиғи және антропогендік төтенше жағдайлар кезінде пайда болған ірі масштабты термиктер қозғалысының математикалық моделін сандық түрде жүзеге асыру; құрылған математикалық модельдің сәйкестігі тексеріліп, сандық алгоритмнің дұрыстығы эталонды тестілік есептердің шешімдерімен салыстыру арқылы дәлелденді; атмосфералық беткі қабаттағы табиғи және антропогендік төтенше жағдайлар кезінде қалыптасқан ірі масштабты термиктер ішіндегі жылу сәулеленуінің математикалық моделі жасалды; атмосфералық беткі қабаттағы ұшыру машиналарының жарылуы кезінде пайда болған ірі масштабты термиктердің турбулентті қозғалысының математикалық моделі жасалды; LBM әдісіне негізделген моделді құру жұзеге асырылды; бірқатар тестілік тапсырмаларды шешу арқылы модельдің сәйкестігі дәлелденді; жоғары өнімді есептеу үдеткіштеріндегі өрт кезінде пайда болған ірі масштабты термиктердің турбулентті қозғалысына есептеу эксперименті жүргізілді; математикалық модельдеу нәтижелерін төтенше жағдайлар кезіндегі экологиялық салдардың әсерін қысқа мерзімді болжау үшін пайдалану бойынша ұсыныстар жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Исследования, выполняемые в рамках настоящего научного проекта, обладают высокой экономической и индустриальной важностью, поскольку при дальнейшем изучении и внедрении, могут использоваться для прогноза или оценки экологического ущерба. Экономическая эффективность или значимость работы: научные исследования, проводимые в настоящей работе, определили разработку математических моделей, проверку адекватности самих моделей и получаемых данных; построение вычислительного алгоритма для каждой из разработанных моделей; создание параллельной реализации для вычислительного алгоритма, все это может быть использовано для оценки воздействия космической деятельности, хозяйственной деятельности промышленных предприятий на локальную экосистему. Этим и определено влияние результатов проекта на развитие науки и технологий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ҒЗЖ нәтижелерін қолдану ұсыныстары: алынған математикалық модельдер мен бағдарламалық өнімдер антропогендік әсермен байланысты экологияның проблемеларын шешуге қолдануға болады. Аталмыш ғылыми жоба шеңберінде орындалған зерттеулер жоғары экономикалық және индустриялық маңызға ие, себебі ары қарай зерттеліп, қолданысқа ендірілсе, экологиялық шығынды болжау мен бағалауда пайдаланылуы мүмкін. Жұмыстың экономикалық тиімділігі мен маңыздылығы: бұл жұмыста жүргізілген ғылыми зерттеулер математикалық модельдердің құрылуын, сол модельдердің және алынған деректердің адекваттылығын тексеруді; әр модель үшін есептеу алгоритмін тұрғызуды; есептеу алгоритмінің параллельді жүзеге асырылуын анықтады. Мұның барлығы ғарыштық қызметтің, өндірістік ұйымдардағы шаруашылығ қызметтің жергілікті экожүйеге әсерін бағалау үшін қолданылуы мүмкін. Жоба нәтижелерінің ғылым мен техниканың дамуына әсері де осымен анықталады.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность или значимость работы: научные исследования, проводимые в настоящей работе, определили разработку математических моделей, проверку адекватности самих моделей и получаемых данных; построение вычислительного алгоритма для каждой из разработанных моделей; создание параллельной реализации для вычислительного алгоритма, все это может быть использовано для оценки воздействия космической деятельности, хозяйственной деятельности промышленных предприятий на локальную экосистему. Этим и определено влияние результатов проекта на развитие науки и технологий.

Efficiency (in Kazakh) : Аталмыш ғылыми жоба шеңберінде орындалған зерттеулер жоғары экономикалық және индустриялық маңызға ие, себебі ары қарай зерттеліп, қолданысқа ендірілсе, экологиялық шығынды болжау мен бағалауда пайдаланылуы мүмкін. Жұмыстың экономикалық тиімділігі мен маңыздылығы: бұл жұмыста жүргізілген ғылыми зерттеулер математикалық модельдердің құрылуын, сол модельдердің және алынған деректердің адекваттылығын тексеруді; әр модель үшін есептеу алгоритмін тұрғызуды; есептеу алгоритмінің параллельді жүзеге асырылуын анықтады. Мұның барлығы ғарыштық қызметтің, өндірістік ұйымдардағы шаруашылығ қызметтің жергілікті экожүйеге әсерін бағалау үшін қолданылуы мүмкін. Жоба нәтижелерінің ғылым мен техниканың дамуына әсері де осымен анықталады.

Field of application (in Russian) : При дальнейшем изучении и внедрении результатов НИР, они могут использоваться для прогноза или оценки экологического ущерба. Полученные результаты могут быть использованы для изучения моделирования экологических задач в рамках обучения в магистратуре и докторантуре.

Field of application (in Kazakh) : Аталмыш ғылыми жоба шеңберінде орындалған зерттеулер жоғары экономикалық және индустриялық маңызға ие, себебі ары қарай зерттеліп, қолданысқа ендірілсе, экологиялық шығынды болжау мен бағалауда пайдаланылуы мүмкін. Алынып отырған нәтижелер магистратура мен докторантураның экологиялық жағдайын зерттеуге бағытталған.