The object of research, development or design (in Russian) : Перспективные гибридные формы и дигаплоидные линии риса с окрашенным перикарпом

The object of research, development or design (in Kazakh) : Перикарпы боялған күріштің перспективті гибридті формалары мен дигаплоидты линиялары

Aim of work (in Russian) : Создание первого отечественного сорта риса с окрашенным перикарпом на основе перспективных форм и дигаплоидных линий

Aim of work (in Kazakh) : Перспективті формалар мен дигаплоидты линиялар негізінде отандық перикарпы боялған күріш сортын алу

Методы исследования (на русском) : Фенология, определение содержания амилозы, выделение ДНК риса, ПЦР анализ, технологические качества крупы

Методы исследования (на казахском) : Фенология, амилоза мөлшерін анықтау, күріштен ДНҚ бөлу, ПТР талдау, дәннің технологиялық сапасы

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены морфологические, биохимические и технологические анализы гибридных форм и дигаплоидных линий с окрашенным перикарпом. Проведена паспортизация по белковым формулам исходных сортов и гибридных линий риса. По всхожести семян исследуемые генотипы разделены на 3 группы. Результаты ПЦР позволили обнаружить присутствие Pb гена у гибридов F6 поколения с черной окраской перикарпа и из исследуемых образцов отобраны восемь холодоустойчивых генотипов. По результатам сортоиспытания в условиях Алматинской и Кызылординской области длиннозерный, высокоамилозный (амилоза-27%) сорт риса Фатима, полученный методом культуры пыльников селекции ИББР показал среднюю урожайность 51,5 ц/га и районирован по 2 рисосеющим областям республики. Сорт обладает диетическими свойствами и повышенной питательной ценностью. Таким образом, проведенные нами комплексные исследования позволили отобрать по биохимическим, молекулярно-генетическим параметрам, хозяйственно-ценным признакам перспективные гибриды риса с окрашенным перикарпом и районировать длиннозерный сорт риса Фатима в рисосеющих регионах республики.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Перикарпы боялған күріштің гибридті формалары мен дигаплоидты линияларына морфологиялық, биохимиялық және технологиялық талдаулар жасалды. Бастапқы ата-аналық сорттар мен гибридті линиялар белоктық формулалары бойынша паспортталды. ПТР талдау нәтижелері F6 гибридті ұрпақтарда Pb генінің бар екендігін көрсетті және зерттеліп отырған үлгілерден сегіз суыққа төзімді үлгілерді таңдап алуға мүмкіндік берді. Жоба барысында перикарпы боялған күріштің перспективті гибридтеріне жүргізілген кешенді биохимиялық, молекулалы-генетикалық зерттеулер нәтижесінде ұзын дәнді, жоғары амилозалы Фатима сортын еліміздің күріш өсіру аймақтарына аудандастыруға мүмкіндік берді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : При средней урожайности 50 ц/га с 1 га экономический эффект от возделывания длиннозерного, высокоамилозного сорта Фатима составляет 177320 тг./га чистой прибыли. На рынке Казахстан аналогичный длиннозерный узбекский рис Лазер реализуется в среднем по 1000 тг/кг.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Орташа өнімділік гектарына 50 центнер құрағанда ұзын дәнді, жоғары амилозалы Фатима сортын өсіру кезіндегі экономикалық пайда орта есеппен 177320 теңгені құрайды. Отандық нарықта аталмыш сортқа ұқсас өэбекстандық Лазер сортының 1 кг 1000 теңгені құрайды.

Level of implementation (in Russian) : По результатам сортоиспытания в условиях Алматинской и Кызылординской области длиннозерный, высокоамилозный (амилоза-27%) сорт риса Фатима, полученный методом культуры пыльников селекции ИББР показал среднюю урожайность 51,5 ц/га и районирован по 2 рисосеющим областям республики. Сорт обладает диетическими свойствами и повышенной питательной ценностью.

Level of implementation (in Kazakh) : Өсімдіктер биологиясы және биотехнологиясы институтында тозаңдар культурасы арқылы алынған күріштің ұзын дәнді, жоғары амилозалы (амилоза 27%) Фатима сорты гектарына 51,5 ц орташа өнімділікті құрап, Алматы және Қызылорда облыстарына аудандастырылды.

Efficiency (in Russian) : Возделывание длиннозерного, высокоамилозного сорта Фатима не требует дополнительных затратов и составляет на 1 га. 172680 тенге, реализационная цена 1 тонны амилозного риса (шалы) – 70000 тенге.

Efficiency (in Kazakh) : Күріштің ұзын дәнді, жоғары амилозалы Фатима сортын өсіру кезінде қосымша шығындарды талап етпейді және ол 1 га шаққанда 172680 теңгені құрайды, 1 тонна шала күріштің сатылу бағасы 70000 теңге.

Field of application (in Russian) : Биотехнология, сельское хозяйство, селекция и семеноводство

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология, ауыл шаруашылығы, селекция және тұқым шаруашылығы