The object of research, development or design (in Russian) : Дикие сородичи пшеницы, факультативные синтетические гибридные формы

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бидайдың жабайы туыстары, факультативті синтетикалық будан үлгілері

Aim of work (in Russian) : Изучение физиологических, биохимических, молекулярных основ продуктивности и адаптивности синтетической пшеницы в зависимости от образа жизни (озимость/яровость) и изменчивости генов яровизации.

Aim of work (in Kazakh) : Синтетикалық бидай үлгілерінің тіршілік әрекетіне (күздік/жаздық) байланысты және жаздық гендеріне байланысты өнімділігі мен адаптивтілігінің физиологиялық, биохимиялық, молекулярлық негіздерін талдау.

Методы исследования (на русском) : Исследования полевые, включают фенотипирование на инструментальной основе: NDVI-технология измерение светоотражения вегетативной массой в красной и ближней инфракрасной области спектра для анализа накопления биомассы путем определения листового и зеленого индекса; идентификация новых форм по морфологическим признакам по критериям степени их выраженности относительно сортов-анализаторов международной системы UPOV по признакам морфологии; оценка устойчивости к болезням и вредителям пшеницы согласно международным требованиям; полевые эксперименты и анализ продуктивности по общепринятым агротехническим методам; качество зерна, содержание протеина, согласно ГОСТ и ИСО.

Методы исследования (на казахском) : Егістікте зерттеу, құралдардың негізінде фенотиптеуді қосу: NDVI-технологиясымен өлшеу, өсімдік массасындағы қызыл және жақындағы инфрақызыл спектрелер бойынша жасыл жапырақтарының биомассаның жинаулын талдау; жаңа үлгілердің морфологиялық белгілерін идентификациялау, UPOV-тың көрсеткіштері бойынша 26 белгілерді, айырмашылық дәрежелеріне байланысты анықтау; халқаралық талаптар бойынша бидайдың аурулары мен зиянкестерге төзімділің бағалау; егістікке эксперимент қою, ҚазЕЖӨҒЗИ-дің стационары бойынша өнімділігін анықтау, оны ҚР АШМ МСС жалпы қабылданған агротехникалық әдісімен жүргізіледі; Дәннің сапасы – протеиннің құрамы, клейковинасы – ГОСТ және ИСО – заңдылығына сәйкес.

Obtained results and novelty (in Russian) : Жабайы туыстардың (7), түраралық бидайдың (18) және тритикаленің (3) будандарының қалыптасқан коллекциясы жаздық-күздік түрлері себіліп, 2020 жылғы егіннің үшінші репродукциясы зерттелді. Генотипке байланысты, әр түрлі деңгейдегі жаздық және күздік дақылдардағы, әсіресе күздік варианттың жалпы басымдығы бар F / S блогы үшін (максималды мәндер бойынша 0,84 / 0,80) интрогрессия формаларының NDVI қисығына тіршілік әрекеті әр түрлі әсер етеді. Табиғи фонда Erythrospermum 350 x T.kiharae саны жапырақ татына төзімділігімен және басқа аурулармен ерекшеленді. Генотиптер Эритроспермум 350 х Т.kiharae (58.0-75.0 ц / га), Жетісу х Т.timopheevi (49.0-61.5 ц / га) және Жетісу х Т.militinae (48.5-61, 1 ц / га), өнімділіктің жоғарылауының тұрақтылығын көрсетті. Күздік және жаздық нұсқалардағы барлық генотиптер ауруларға төзімді болды, шамамен 40% төзімді (0-20% зақымдануға) жатқызуға болады. Үлгілерге арналған протеин мөлшері (Безостая 1 x T.militinae) x T.militinae-9, Стекловидная 24 x T.timopheevii және Bezostaya 1 x Ae.cylindrica – жаздық және күздік дақылдарда бірдей болды. Жеті түр факультативтілікті растады, дегенмен олардың 6-сы қоспағанда, 3-тен 2-сінде басымдықпен T.petropavlovskyi (Vrn B1 - жаздық) сипатталады. Зерттеу нәтижелері бойынша 34 еңбек жарық көрді; жоба шеңберінде IF 5 мақала; халықаралық конференциялардағы баяндамалар: Саскатун, Канада; Мәскеу, Красноярск, Новосибирск, Санкт-Петербург, Ресей; Алматы, Астана, Қазақстан; Мексика, Италия, Грузия, Будапешт, Түркия.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сформированная коллекция диких сородичей (7), межвидовых гибридов пшеницы (18) и тритикале (3) на яровом и озимом варианте высеяна и изучена третья репродукция урожая 2020 года. В зависимости от генотипа образа жизни различно влияет на NDVI-кривую интрогрессивных форм на яровом и озимом посеве с разным уровнем различия особенно для блока F/S с общим преобладанием озимого варианта (0,84/0,80 в max значениях). На естественном фоне по устойчивости к бурой ржавчине выделился номер Эритроспермум 350 х T.kiharae, как и по другим болезням. Генотипы Эритроспермум 350 х T.kiharae (58,0-75,0 ц/га), Жетысу х T.timopheevii (49,0-61,5 ц/га) и Жетысу х T.militinae (48,5-61,1 ц/га), показали стабильность повышенной урожайности. Все генотипы как на яровом, так и озимом варианте были устойчивы к болезням, порядка 40% можно отнести к устойчивым (0-20% поражения). Содержание протеина для номеров (Безостая 1 х T.militinae) x T.militinae-9, Стекловидная 24 х T.timopheevii и Безостая 1 х Ae.cylindrica – было равнозначно как на яровом, так и озимом. Семь видов подтвердили факультативность, при том, что для 6 из них характерно преимущество по 2 из 3 аллелей озимых кроме T.petropavlovskyi (Vrn B1 – яровая). По результатам исследований опубликовано 34 работ; в т.ч. 5 статей с IF в рамках проекта; доклады на международных конференциях: Саскатун, Канада; Москва, Красноярск, Новосибирск, Санкт-Петербург, Россия; Алматы, Астана, Казахстан; Meксика, Италия, Грузия, Будапешт, Tурция.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выделение образцов факультативы с высокой урожайностью в обоих вариантах. Генотипирование по генам vrn, ppd и классифицированы дикие сородичи и гибриды с ними.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Екі нұсқадагы жоғары өнімді факультативті үлгілері бөлініп алынды. Жабайы тустармен гибридтерде vrn, ppd гендері бойынша генотиптелінді және жүйеленді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : селекция

Field of application (in Kazakh) : селекция