The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются редкие и хозяйственно-важные виды хищных и копытных млекопитающих – снежный барс, туркестанская рысь, тяньшанский бурый медведь, тяньшанский архар, волк, благородный олень (марал), сибирская косуля, кабан, сибирский горный козел

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары болып жыртқыш және тұяқты сүтқоректілердің сирек кездесетін және шаруашылық маңызды түрлері табылады, оларға: қар барысы, Түркістан сілеусіні, Тянь-Шань қоңыр аюы, Тянь-Шань арқары, қасқыр, марал, Сібір елігі, қабан, таутекесі жатады.

Aim of work (in Russian) : Изучение закономерностей пространственного и биотопического распределения редких и хозяйственно-важных видов хищных и копытных млекопитающих в заповедных и рекреационных зонах Северного Тянь-Шаня, как основы для их сохранения и рационального использования.

Aim of work (in Kazakh) : Қорғау және ұтымды пайдаланудың негізі ретінде Солтүстік Тянь-Шаньдағы қорықтық және рекреациялық аймақтарда мекен ететін жыртқыш және тұяқты сүтқоректілердің сирек кездесетін және шаруашылық маңызды түрлерінің кеңістік және биотоптық таралу заңдылықтарын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Визуальные наблюдения, анализ следов жизнедеятельности животных, использование автоматических камер слежения (фотоловушек)

Методы исследования (на казахском) : Визуалды бақылаулар, жануарлар тіршілік әрекетінің іздерін анализдеу, автоматты бақылау камераларын (фотоқақпандарды) қолдану

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследований проанализировано прошлое распространение хищных и копытных зверей в Северном Тянь-Шане, выбраны модельные участки в заповедных и рекреационных зонах Илейского Алатау и проведен сравнительный анализ состояния популяций животных на территориях разного статуса и с разным режимом охраны, определены особенности пространственного и биотопического распределения млекопитающих, выявлены основные угрозы их существованию. Установлено постоянное обитание тяньшанского медведя (редкого вида) в бассейне р. Большая Алматинка, где этот вид отсутствовал несколько десятилетий. Отмечено сокращение ареалов снежного барса и тяньшанского архара. Выявлены основные угрозы существования некоторых редких видов, занесенных в Красную книгу РК. Отмечено сокращение ареала тяньшанского архара. Основные угрозы – перевыпас скота, строительство различных объектов, пожары, нерегулируемый поток туристов. Разработаны рекомендации по сохранению и рациональному использованию млекопитающих, в том числе по минимизации экологических рисков, связанных с сокращением и утратой их местообитаний в связи с планируемыми проектами по развитию туристической и других отраслей.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде Солтүстік Тянь-Шань тауларында мекендейтін жыртқыш және тұяқты жануарлардың бұрыңғы таралуы талданды, Іле Алатауының қорықтық және рекреациялық аймақтарда модельді аумақтар таңдалды және әр түрлі статусқа және қорғаудың әр түрлі тәртібіне ие территорияларындағы жануар популяциялары жағдайының салыстырмалы анализі жүргізілді; сүтқоректілердің кеңістік және биотоптық таралу ерекшеліктері айқындалды, жануарлардың тіршілік етуіне негізгі қауіп-қатерлері анықталды. Үлкен Алматы өзенінің бассейнінде бірнеше он жылдықтар бойы кездеспеген сирек түр – Тянь-Шань қоңыр аюының тұрақты мекендеуі анықталды. Қар барысы және Тянь-Шань арқары ареалдарының қысқарғаны байқалынды. Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енген сирек кездесетін түрлердің тіршілігіне негізгі қауіптер анықталды. Тянь-Шань арқары ареалының қысқарғаны байқалынды. Негізгі қауіп-қатерлер – малды шектен тыс жаю, әр түрлі нысандардың құрылысы, өрт, туристтердің реттелмейтін ағыны. Сүтқоректілерді сақтау және ұтымды пайдалану, оның ішінде туристік және басқа салаларды дамыту бойынша жоспарланған жобаларға байланысты олардың мекендейтін жерлерінің қысқаруына және жоғалуына байланысты экологиялық қауіптерді азайту бойынша ұсыныстар жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоқ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сохранение биоразнообразия, охрана редких видов, управление популяциями хозяйственно-важных видов животных

Field of application (in Kazakh) : Биоалуантүрлілікті сақтау, сирек түрлерді қорғау, жануарлардың шаруашылық маңызды түрлерінің популяцияларын меңгеру