The object of research, development or design (in Russian) : видовой состав заброшенных рисовых полей Казалинского района Кызылординской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қызылорда облысы Қазалы ауданының қараусыз қалған күріш алқаптарының түрлік құрамы

Aim of work (in Russian) : Скрининг заброшенных рисовых полей на предмет темпов восстановления естественного растительного покрова и возможности дальнейшего природопользования

Aim of work (in Kazakh) : Қараусыз қалған күріш алқаптарының тұрғысында қарқынын қалпына келтіру үшін табиғи өсімдік жамылғысы мен одан әрі дамыту мүмкіндігін пайдалану

Методы исследования (на русском) : При реализации проекта использовались классические ботанические (маршрутно-рекогносцировочный; эколого-систематический; эколого-географический) и геоботанические методы исследования. Идентификация (определение видовой принадлежности) растений проводилась с использованием фундаментальных флористических сводок: «Флоры Казахстана» [1], «Иллюстрированного определителя растений Казахстана» [2], «Определителя растений Средней Азии» [3]. Номенклатура таксонов выверена по С. К. Черепанову [4]. При определении растений использованы гербарные коллекции Института ботаники и фитоинтродукции и Ботанического института им. В.Л. Комарова (г. Санкт-Петербург, Россия).

Методы исследования (на казахском) : Жобаны іске асыруда классикалық ботаникалық (бағыттық-барлаушы; эколого-систематикалық; эколого-географиялық) геоботаникалық (өсімдік жамылғысы бойынша байырғы бірлестіктердің бұзылу деңгейін бағалау, мал азықтық алқаптарды экологиялық бағалау; мал жайылымының ластану деңгейін анықтау) зерттеу әдістері пайдаланылды. Өсімдіктердің идентификациясы фундаментальды флористикалық ақпарларды пайдаланумен жүргізілді: «Қазақстанның флорасы» [1], «Қазақстанның өсімдіктерін иллюстрациялы анықтаушы» [2], «Орталық Азия өсімдіктерін анықтаушы» [3]. Таксондарды тізімдеу С.К. Черепанов [4] бойынша түзетілді. Өсімдіктерді анықтауда В.Л. Комаров атындағы Ботаникалық институты (Санкт-Петербург қ. Ресей), Ботаника және фитоинтродукция институтының гербарий коллекциялары пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследований, проведенных в рамках выполнения проекта (Приложение А), все поставленные задачи были выполнены в полном объеме: 1 Для изучения особенностей и темпов восстановления естественного растительного покрова на заброшенных рисовых полях Казалинского массива Кызылординской области была проведена выборка репрезентативных территорий с различными сроками залежности. 2 Для выявления видового состава заброшенных рисовых полей в течение 2018-2020 годов ежегодно в район исследования выполнялось по два экспедиционных выезда (в весенне-летний и осенний периоды). С помощью GPS навигатора зафиксированы координаты полей. Сделаны геоботанические описания растительности, собран гербарный материал. 3 На основании результатов полевых исследований и камеральной обработки полученного материала изучен видовой состав заброшенных рисовых полей различного срока залежности (1-5; 6-11; свыше 11 лет залежности) Казалинского массива (Кызылординской области). 4 Проведен сравнительный анализ современного видового состава заброшенных рисовых полей с составом естественной растительности ненарушенных земель (смежных с Казалинским массивом территорий) с учетом данных анализа почв.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба аясында жүргізілген зерттеулер нәтижесінде барлық міндеттер толығымен орындалды: 1 Қазалы массивінің (Қызылорда облысының) тасталған күріш алқаптарының репрезентативтік аумақтарының түрлік құрамын анықтау үшін 2019 жылы зерттеу ауданына екі экспедициялық жұмыс іріктеме (көктемгі-жазғы және күзгі кезеңдерде) өткізілді. 2 Зерттеу жұмыстары барысында 6 жер телімі тексерілді және олардың координаттары тіркелді (GPS навигатор көмегімен). Өсімдіктердің геоботаникалық сипаттамалары жасалды, гербарилік материалдар жиналды. 3 2019 жылғы дала зерттеулерінің және алынған материалды камеральдық өңдеудің нәтижелері негізінде Қазалы массивіндегі (Қызылорда облысының) күріш алқаптарының тасталған аумақтарының (6-11 жылдық тастанды мерзімімен) түрлік құрамы анықталды. 4 Қазіргі заманғы түрлік құрамын қараусыз қалған күріш алқаптарының құрамы табиғи өсімдіктердің тасталған жерді (аралас Арал алқабымен аумақтарды ескере отырып деректерді талдау.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Восстановление растительности нарушенных территорий, как один из основных этапов восстановления их природного потенциала необходимо для развития экономики Кызылординской области. В результате выполнения проекта были выявлены закономерности сложения растительного покрова на брошенных землях бывших рисовых полей различного срока залежности, определены основные лимитирующие факторы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қызылорда облысының экономикасын дамыту үшін табиғатты қалпына келтірудің негізгі кезеңдерінің бірі ретінде бұзылған территорияладың өсімдік жамылғысын қалпына келтіру қажет. Жобаны орындау нәтижесінде заңдылықтармен қоса өсімдік жамылғысының арнайы тастанды жерлерде бұрынғы күріш алқаптарының әр түрлі жатып қалған мерзімімен негізгі шекті факторлар анықталды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Учитывая, что рисосеяние является одним из основных направлений развития региона, комплексным планом социально-экономического развития Кызылординской области на 2019-2022 годы (http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1900000375) [7[ предусматривается дальнейшее увеличение объемов производства риса. Вместе с тем, вследствие вторичного засоления рисовых полей и их деградации, увеличиваются и площади неиспользуемых (заброшенных) земель. Проведение научно-исследовательских работ с целью выявления закономерностей формирования растительности на залежных землях и разработка рекомендаций по вовлечению деградированных заброшенных территорий для дальнейшего использования является перспективным и актуальным направлением аграрной политики области.

Field of application (in Kazakh) : Күріш егістігі облыстың агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың негізгі бағыттарының бірі екендігін ескере отырып, Қызылорда облысының Жол картасы (2019-2020) күріш өндіруді одан әрі арттыруды көздейді. Сонымен бірге, күріш егістіктерінің қайталама тұздануына және олардың деградациясына байланысты пайдаланылмаған (тасталған) жерлердің аудандары да артып келеді. Деградацияланған тастанды жерлерді одан әрі пайдалану үшін зерттеу жобаларын жүргізу перспективалы және өзекті болып табылады.