The object of research, development or design (in Russian) : почвы правобережной, центральной и восточной части Шаульдерского массива ороше-ния, где преобладают лугово-сероземные засоленные (солончаковые, местами солончаковатые) почвы.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Шәуілдір суармалы алқабының шығыс бөлігі топырақтары, шалғынды-сұр тұзданған (сор, кей жерлерде сортаңданған) топырақтар басым.

Aim of work (in Russian) : решение проблем орошаемых засоленных почв Туркестанской области путем применения инновационной технологии повышения плодородия почв и урожайности сельскохозяйственных культур.

Aim of work (in Kazakh) : топырақтың құнарлылығын және ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттырудың инновациялық технологиясын қолдану арқылы Түркістан облысының суармалы тұзданған топырақтарының мәселелерін шешу.

Методы исследования (на русском) : полевые и лабораторные общепринятые методы почвенных и агрохимических исследований; применение геоинформационных технологий картографирования; дистанционного (космического) исследования почв; микробиологические и молекулярно-биологические.

Методы исследования (на казахском) : топырақ және агрохимиялық зерттеулердің жалпы қабылданған далалық және зертханалық әдістері; карта жасаудың геоақпараттық технологияларын қолдану; топырақты қашықтықтан (ғарыштық) зерттеу; күнделікті микробиологиялық және молекулалық-биологиялық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разрабатываемый в рамках программы комплексный дистанционный (космический) метод мониторинга основных ведущих причин деградации почв и их влияния на урожайность сельскохозяйственных культур в пределах Туркестанской области разрабатывается впервые и это является новизной выполняемой работы. Составлены почвенная карта, карта деградации почв и карта баллов бонитета, М: 1:100000, на площади 29,3 тыс. га. Изучены морфологические, химические, физические и физико-химические свойства почв. Для созданной базы данных введена информация за 2020 год (30 разрезов по 134 почвенным горизонтам). Дана оценка биологического метода рассоления засоленных почв с помощью солодки голой Glycyrrhizaglabra L» при разной степени засолёния почв. На площади 500 га в 22 крестьянских хозяйств Шаульдерского массива орошения проведена крупномасштабная (М 1:10000) солевая съемка и почвенно-агрохимическая съемка. По результатам солевой съемки установлено, что с глубиной увеличиваются площади засоленных почв. По результатам агрохимической съемки – почвы обследованной территории всех хозяйств по содержанию гумуса имеют градацию «очень низкая», содержание гумуса менее 2,0 %, т.е. данные почвы относятся к категории очень истощенных, деградированных почв.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Түркістан облысы шегінде топырақ деградациясының негізгі басты себептері мен олардың ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігінің әсеріне мониторинг жүргізу кешенді қашықтық (ғарыштық) әдісі бағдарлама шеңберінде алғаш рет әзірленуде және бұл орындалған жұмыстың жаңалығы болып табылады. 1:100000 масштабта, ауданы 29,3 мың га алқаптың топырақ картасы, топырақ деградациясының және бал бонитетінің картасы жасалынды. Топырақтың морфологиялық, химиялық, физикалық және физикалық-химиялық қасиеттері зерттелді. Құрылған деректер қоры үшін 2020 жылға арналған ақпарат енгізілді (134 топырақ қабаттары бойынша 30 кескін). Әртүрлі дәрежеде тұзданған топырақты «Glycyrrhizaglabra L» жалаң мия көмегімен тұздану дәрежесін төмендетуге қолданылған биологиялық әдіске баға берілді. Шәуілдір суармалы алқабындағы 22 шаруа қожалықтарында 500 га алаңда ірі масштабты (М 1:10000) тұзды түсіру және топырақ-агрохимиялық түсіру жұмыстары жүргізілді. Тұзды түсірілімдердің нәтижелері бойынша тұзданған топырақтың ауданы тереңдеген сайын артады. Агрохимиялық түсірілім нәтижелері бойынша – барлық шаруашылықтардағы зерттелген аумақ топырақтары гумус мөлшері бойынша «өте төмен» градацияға ие, гумустың мөлшері 2% -дан төмен, яғни бұл топырақтар өте тозған, деградацияға ұшыраған санатына жатады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическая эффективность внедрения при выращивании кукурузы на зерно по сравнению с существующей технологии варьировала от 156,6 тыс. тенге/га на незасоленных почвах до 52,3 тыс. тенге/га на сильнозасоленных почвах.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Дәндік жүгеріні өсіру кезінде технологияны енгізудің экономикалық тиімділігі қолданыстағы технологиямен салыстырғанда тұзданбаған топырақтарда 156,6 мың теңге/га-ден қатты тұзданған топырақтарда 52,3 мың теңге/га-ге дейін өзгерді.

Level of implementation (in Russian) : На площади 500 га проведено внедрение технологии Института по повышению плодородия засоленных почв и урожайности кукурузы на зерно.

Level of implementation (in Kazakh) : 500 га алқапта тұздалған топырақтың құнарлылығын және дәндік жүгерінің өнімділігін арттыру бойынша Институт технологиясын енгізу жүргізілді.

Efficiency (in Russian) : Окупаемость затрат (тенге/тенге) при существующей технологии варьировала от 1,28 до 1,83 тенге, по инновационной технологии института варьировала от 1,48 до 2,40 тенге.

Efficiency (in Kazakh) : Қолданыстағы технология кезінде шығын өтелімділігі (теңге/теңге) 1,28 теңгеден 1,83 теңгеге дейін, институттың инновациялық технологиясы бойынша 1,48 теңгеден 2,40 теңгеге дейін өзгерді.

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы