The object of research, development or design (in Russian) : новые химиотерапевтические биопрепараты на основе бетулина Bet-1, Bet-2 и анабазина AO-2, AO-3, AO-4.

The object of research, development or design (in Kazakh) : бетулин Bet-1, Bet-2 және анабазин AO-2, AO-3, AO-4 негізіндегі жаңа химиотерапиялық биопрепараттар.

Aim of work (in Russian) : создание новых малотоксичных химиотерапевтических противоопухолевых биопрепаратов

Aim of work (in Kazakh) : Жаңа аз уытты химиотерапиялық ісікке қарсы биопрепараттар жасау

Методы исследования (на русском) : in silico анализ биоактивности препаратов, хромато-масс-спектрометрия, тонкослойная хроматография, ИК-спектроскопия, ЯМР-спектроскопия, in vitro анализ цитотоксичности, MTT тест

Методы исследования (на казахском) : in silico препараттардың биоактивтілігін талдау, хромато-масс-спектрометрия, жұқа қабатты хроматография, ИҚ-спектроскопия, ЯМР-спектроскопия, in vitro цитоуыттылықты талдау, MTT тест

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Отработаны технологии синтеза и получены два новых биопрепарата на основе бетулина и бетулинового альдегида. 2. Отработаны технологии синтеза и получены биопрепараты на основе анабазина. 3. Изучена цитотоксическая активность полученных биопрепаратов. 4. Изучена противоопухолевая активность полученных биопрепаратов. Получено заключение о противоопухолевой активности исследованных биопрепаратов и получены выводы о рекомендации к проведению клинических исследований. 5. Подготовлены и поданы в печать две статьи в рецензируемых зарубежных научных изданиях, индексируемых в Scopus с ненулевым импакт-фактором, а также две публикации в отечественном научном издании, рекомендованном КОКСОН для публикации результатов научно-исследовательских работ. Также для представления результатов исследований научной общественности принимали участие зарубежных научных конференциях. Также получено положительное решение на выдачу патента РК на полезную модель «Аминная соль на основе бетулиновой кислоты, обладающая цитотоксической активностью в отношении рака молочной железы» (заявка №2020/0501.2). Новизна выполненной работы состоит в том, что были синтезированы новые тиопроизводные природного алкалоида – анабазина, а также аминные производные природного биоактивного компонента – бетулина. Также получены акты испытаний цитотоксической активности и исследована противоопухолевая активность синтезированных биопрепаратов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Синтез технологиясы пысықталды бетулин және бетулин альдегид негізінде екі жаңа биологиялық өнім алынды 2. анабазин негізінде синтез технологиялары пысықталып, биопрепараттар алынды. 3. Алынған биопрепараттарының цитотоксикалық белсенділігі зерттелді және алынған биопрепараттардың цитотоксикалық белсенділігін сынау актілері алынды. 4. Алынған биопрепараттардың ісікке қарсы белсенділігі зерттелді. Зерттелген биопрепараттардың ісікке қарсы белсенділігі туралы қорытынды алынды және клиникалық зерттеулер жүргізуге ұсынымдар туралы қорытындылар алынды. 5. Жобаны іске асыру кезеңінде Scopus дерекқорында нөлдік емес импакт-фактормен индекстелетін рецензияланатын шетелдік ғылыми басылымдарда екі мақала, сондай-ақ ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін жариялау үшін БжҒсБК (КОКСОН) ұсынған отандық ғылыми басылымда екі жарияланым дайындалып, баспаға ұсынылды. Сондай-ақ зерттеу нәтижелерін ғылыми қоғамдастыққа ұсыну үшін шетелдік ғылыми конференцияларға да қатысты. Сондай-ақ, "сүт безі обырына қатысты цитотоксикалық белсенділігі бар бетулин қышқылы негізіндегі Амин тұзы" пайдалы моделіне ҚР патентін беруге оң шешім алынды (№2020/0501.2 өтінім). Орындалған жұмыстың жаңалығы табиғи алкалоид – анабазиннің жаңа тиоп туындылары, сондай – ақ табиғи биоактивті компонент-бетулиннің амин туындылары синтезделді. Сондай-ақ цитотоксикалық белсенділікті сынау актілері алынды және синтезделген биопрепараттардың ісікке қарсы белсенділігі зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : сведения о цитотоксической и противоопухолевой биоактивности синтезированных производных бетулина и анабазина.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : бетулин мен анабазиннің синтезделген туындыларының цитотоксикалық және ісікке қарсы биоактивтілігі туралы мәліметтер алынды.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Предлагаемые пути синтеза биопрепаратов, применяемых в терапии опухолевых заболеваний являются высокоэффективными, так как предлагают малостадийные схемы синтеза, с высоким (более 50%) выходом целевого продукта. Получаемые биопрепараты проявляют низкую токсичность при сохранении высокоэффективного противоракового действия.

Efficiency (in Kazakh) : ісік ауруларын емдеуде қолданылатын биологиялық өнімдерді синтездеудің ұсынылған жолдары жоғары тиімді, өйткені олар мақсатты өнімнің жоғары (50% - дан астам) шығымдылығы бар төмен сатылы синтез схемаларын ұсынады. Алынған биологиялық өнімдер қатерлі ісікке қарсы жоғары тиімді әрекетті сақтай отырып, төмен уыттылықты көрсетеді.

Field of application (in Russian) : Научные результаты по проекту могут применяться для синтеза биологически активных веществ и лекарственных препаратов из растительного сырья.

Field of application (in Kazakh) : жоба бойынша ғылыми нәтижелерді өсімдік шикізатынан биологиялық белсенді заттар мен дәрілік препараттарды синтездеу үшін қолдануға болады.