The object of research, development or design (in Russian) : Погребально-поминальные комплексы и археологические памятники древних и средневековых кочевников Казахского Алтая.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақ Алтайының ежелгі және ортағасыр көшпелілерінің археологиялық ескерткіштері және жерлеу-ғұрыптық рәсімдері.

Aim of work (in Russian) : Исследование особенностей становления и развития хозяйственно-культурных традиций древних и средневековых скотоводов Казахского Алтая на примере погребально-поминальных комплексов, включающие в себя изучение социальных, культурно-исторических, идеологических, религиозных, искусствоведческих и других аспектов древней и средневековой эпохи, а также преемственность культур.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақ Алтайының ежелгі және ортағасырлық бақташыларының шаруашылық-мәдени дәстүрлерінің қалыптасып дамуын әлеуметтік, мәдени тарихилық, идеологиялық, өнертанушылық және т.б. аспектілер бойынша көне және ортағасырлық дәуірлердегі жерлеу-ғұрыптық кешендер мысалында зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Было применено комплексное исследование при реконструкции, изучении формирования и развития кочевников Казахского Алтая. Использованы различные источники и методы их анализирования. Археологические раскопки, разведки и историко-сравнительный метод. Также были учтены исторические принципы.

Методы исследования (на казахском) : Жобаны асыруда кешенді зерттеу қолданылды, соның аясында Қазақ Алтайы көшпелілерінің қалыптасу мен даму үдерістерін реконструкциялау кезінде әр түрлі дереккөздер мен оларды сараптау әдістері қолданылды. Археологиялық барлау, қазба және тарихи-салыстырмалы әдістер. Жұмыс барысында тарихилық принципі ескерілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научные результаты. На территории Казахского Алтая были исследованы ранее не изученные археологические памятники от эпохи бронзы до средневековья. Исследованы архивные материалы и находки найденные при археологической разведке. Проанализированы новооткрытые петроглифы. Определены хронология, региональные особенности конского снаряжения сакского времени. Находки найденные в кимакском кургане на Казахском Алтае находятся в Национальном музее, реконструированное конское снаряжение приняло участие в выставке проходимой в Казахском национальном университете имени аль-Фараби. Были исследованы рагиональные особенности этнографии казахов и жилища кочевников. Остеологические материалы были отправлены на генетическую экспертизу в Чехию, в лобараторию при факультете Археологии, античной истории в Швеции, на палеогенетику в Гарвардскую школу медицины, в исследовательскую лаборатарию «Ландшафтная история человечества» в институте доисторической и протоисторической археологии в университете Киль (Германия), в институт общей генетики и цитологии РК. Новизна. Определен хронологический период поселения сакского времени при помощи найденных керамических обломков и наскальных изображении найденных рядом с памятником. Нанесены на карту курганы тюркского времени расположенные на высоте 1400 м в горах Казахского Алтая. Впервые открыто кимакское городище. Остатки ткани из кимакского кургана были отправлены в Эмитаж и восстановлены.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Археологиялық зерттеу барысында қола дәуірінен ортағасырларға дейінгі алғаш рет ашылған археологиялық нысандар зерттелді. Мұрағат материалдары және барлау кезінде табылған жәдігерлер бойынша зерттеу жұмыстары жүргізілді. Аймақтың жаңадан ашылған петроглифтері жан-жақты талданды. Сақ дәуіріндегі ат әбзелдері туралы зерттеу жүргізіліп, уақыты, мерзімделуі және аймақтық ерекшеліктері бойынша сараланды. Қазақ Алтайындағы қимақ қорғанынан табылған жәдігерлер Ұлттық музейге, ал реконструкциясы толықтай жасалып әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде көрмеге қойылды. Аталған өңір қазақтарының этнографиясы зерттеліп, көшпелілердің тұрғылықты баспаналары да қаузалды. Остеологиялық материалдар Чехияның генетикалық, Швециядағы Археология және Антикалық тарих кафедрасы жанындағы зертханаларына, АҚШ-тағы Гарвард медициналық мектебіне палеогенетикаға, Германияның Киль университетінің Тарихқа дейінгі және прототарих археологиясы институтының «Ландшафтағы адамзат дамуы» зертханасына, ҚР Жалпы генетика және цитология институтына сараптамаларға берілді. Жаңалығы. Сақ дәуірінің ірі қонысынан табылған керамикалық заттарына және дәл жанында орналасқан петроглифтер арқылы мерзімделіп отыр. Алғаш рет алдын-ала болжау бойынша қазақ халқының ортағасырлық тарихында өзіндік із қалдырған қимақтардың қаласы ашылып, нақты орыны анықталды. Қимақ қорғанынан табылған мата шіріндісі Эрмитажда сараптамадан өтіп, тура сол кездегі қалпына келтірілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Рекомендации по охране и сохранению памятников истории и культуры районным, областным, республиканским органам

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тарихи-мәдени ескерткіштерді қорғау және сақтау бойынша аудандық, облыстық, республикалық мекемелерге ұсыныс беру

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Выходные результаты по данному исследованию на данный момент используются в научной и образовательной среде среди научно-исследовательских институтов, ВУЗов РК. Обнаруженные находки экспонируются в Национальном музее РК и участвуют в международных выставках за рубежом.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері бүгінгі таңда ғылыми және оқу үдерісіндегі ғылыми-зерттеу институттарында, ҚР ЖОО-да кеңінен қолданылуда. Табылған жәдігерлер ҚР Ұлттық музейінде экспозицияланып шетелдік көрмелерге қатысады.