The object of research, development or design (in Russian) : Каспийский тюлень, микробиом и виром каспийского тюленя, биопробы (смывы, сгустки крови), собранные от каспийских тюленей и секционные материалы от павших животных

The object of research, development or design (in Kazakh) : Каспий итбалықтары, каспий итбалықтарының микробиомы және виромы, каспий итбалықтарынан жиналған биоүлгілер (шайындылар, қан ұйындысы) және өлген жануарлардың секциялық материалдары.

Aim of work (in Russian) : Характеристика видового разнообразия вирусов каспийских тюленей с помощью метагеномного анализа, обнаружение неизвестных вирусных патогенов и оценка их роли в инфекционной патологии тюленей.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты –метагеномды талдау арқылы каспий итбалықтары вирустарының алуан түрлілігін сипаттау, беймәлім вирустық қоздырғыштарды табу және олардың жұқпалы дерттердегі рөлін анықтау.

Методы исследования (на русском) : Вирусологические, микробиомные, виромные, метагеномные, молекулярные и филогенетические методы исследования.

Методы исследования (на казахском) : Вирологиялық, микробиомдық, вирустық, метагеномдық, молекулалық және филогенетикалық зерттеу әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : В 2018-2020 гг. для вирусологических, микробиомных и виромных исследований получено 162 образцов от 52 тюленей (39 живых особей и 13 трупов). В бактериальной микробиоте носовой полости каспийского тюленя идентифицированы 515 видов микроорганизмов, которые составляют 59,5% общего количество полученных ридов библиотек 16S гена рРНК прокариотов. Проведено «массовое параллельное секвенирование» биологических материалов, собранных от каспийских тюленей. Последовательности классифицированы на эукариотические вирусы, фаги, бактерии и эукариоты на основе таксономического происхождения последовательности. В пробах каспийских тюленей эукариотические вирусы с относительно высокой гомологией обнаружены к герпесвирусам и поксвирусам. С праймерами к gD и UL52 генам проведен ПЦР скрининг материалов на присутствие ДНК герпесвирусов тюленей. При секвенировании нуклеотидных последовательностей фрагмента gD гена вируса PhHV-1 каспийских тюленей, их идентичность с таковыми изолята PB84 от Phoca vitulina составила 92%. Получены полногеномные последовательности трех штаммов вируса чумы плотоядных от каспийских тюленей. Обнаружены уникальные геномные различия в их составе. Они включают в себя 16 синонимичных и три несинонимических мутации с аминокислотными заменами. Эпизоотические штаммы морбилливирусов каспийских тюленей относится к отдельному кластеру «Caspian» исходящий от монофилетической группы американских штаммов, которые отделялись от остальных групп приблизительно в 1832 г.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2018-2020 жж. вирусологиялық, микробиомдық және виромдық зерттеулер үшін 52 итбалықтан 162 сынама алынды (39 тірі адам және 13 өлі). Каспий итбалықтарының танау қуысының бактериалды микробиотасында 515 микроорганизмдер түрі анықталды, олар прокариоттардың 16S rRNA гендік кітапханаларынан алынған барлық оқулар санының 59,5% құрайды. Каспий итбалықтарынан жиналған биологиялық материалдарды «жаппай параллельді тізбектеу» жүргізілді. Реттер тізбектің таксономиялық шығу тегі негізінде эукариоттық вирустар, фагтар, бактериялар және эукариоттар болып жіктеледі. Каспий итбалықтарынан алынған үлгілерде герпесвирустар мен поксвирустарға салыстырмалы түрде жоғары гомологиясы бар эукариоттық вирустар табылды. UL52 гендеріне арналған праймерлермен итбалық герпесвирустарының ДНҚ-ның табуға ПТР скринингі жүргізілді. Каспий итбалықтарының PhHV-1 вирусының gD ген фрагментінің нуклеотидтік тізбектері Phoca vitulina PB84 изолятымен сәйкестілігі 92%. Каспий итбалықтарынан етқоректілер қызбасы вирусының үш штаммының геномдық тізбегі алынды. Олардың құрамындағы ерекше геномдық айырмашылықтарды тапты. Олар 16 синонимдік және үш синонимді емес амин қышқылдарының орнын басу мутациясын қамтиды. Каспий итбалықтарының морбиллирус эпизоотиялық штамдары 1832 ж. шамасында қалған топтардан бөлініп шыққан американдық штаммдардың монофилетикалық тобынан тарайтын дербес «Каспий» кластеріне жатады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Метагеномые исследование вирома каспийских тюленей с применением высокопроизводительного метода секвенирования нового поколения позволил установить труднодиагностируемые традиционными молекулярными методами детекции вирусные патогены, в том числе с неизвестным геномом.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Каспий итбалықтары вирусының метагеномдық зерттеулер жаңа буынның қарқынды тізбектеу әдісін қолдана отырып, дәстүрлі молекулалық анықтау әдістерімен диагноз қою қиын вирустық қоздырғыштарды, оның ішінде геномы белгісіздерді анықтауға мүмкіндік берді.

Level of implementation (in Russian) : Разработаны методы ранней диагностики и оценки распространения вирусных инфекций угрожающих популяции каспийских тюленей как виду.

Level of implementation (in Kazakh) : Каспий итбалықтарының популяциясына түр ретінде қауіп төндіретін вирустық инфекциялардың таралуын ерте диагностикалау және бағалау әдістері жасалды.

Efficiency (in Russian) : Результаты НИР могут быть использованы при прогнозировании эпизоотических и экологических ситуаций в популяциях каспийских тюленей, своевременной расшифровке вспышек заболеваемости и контроле над чрезвычайными ситуациями среди этих животных.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеудің нәтижелері каспийлік итбалықтар популяциясында эпизоотиялық және экологиялық жағдайларға болжам жасағанда, осы жануарлар арасындағы төтенше жағдайларды дер кезінде талдағанда пайдалануға болады.

Field of application (in Russian) : Экология, вирусология, морская биология, ветеринария

Field of application (in Kazakh) : Экология, вирусология, теңіз биологиясы, ветеринария