The object of research, development or design (in Russian) : (1) Потребности детей с РАС в Казахстане в услугах образования, здравоохранения и социальных услугах (2) Особенности взаимодействия генетических факторов и факторов питания у детей с аутизмом в Казахстане

The object of research, development or design (in Kazakh) : (1) Қазақстандағы аутизмі бар балалардың білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтерге қажеттілігі (2) Қазақстандағы аутизмі бар балалардың генетикалық факторлары мен тамақтану факторларының өзара іс-қимылының ерекшеліктері

Aim of work (in Russian) : (1) Оценить состояние развитие системы услуг в сфере образования, здравоохранения и социальных услуг, оказываемых детям с РАС в Казахстане (2) Создать генетический профиль детей с РАС в Казахстане и разработать персонализированные рекомендации по изменению питания детей с аутизмом с учетом генетических данных.

Aim of work (in Kazakh) : (1) Қазақстанда білім беру саласында білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызмет көрсету саласындағы қызметтер жүйесінің даму жағдайын бағалау (2) Қазақстанда РАС бар балалардың генетикалық бейінін құру және генетикалық деректерді ескере отырып, аутизмі бар балалардың тамақтануын өзгерту бойынша дербестендірілген ұсынымдар әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Данное исследование использует принципы семья и индивид в центре системы планирования и оказания медицинских и социальных услуг. Для социального компонента исследовательского проекта использовался эксплоративный квалитативный (качественный) дизайн исследования, который направлен на изучение двух аспектов системы услуг для детей с РАС. Исследование направлено на обнаружение часто встречающихся ОНП, оказывающих влияние на состояние ЖКТ, метаболизма витамина Д, воспалительного процесса в пациентах с РАС в Казахстане.

Методы исследования (на казахском) : Бұл зерттеу медициналық және әлеуметтік қызметтерді жоспарлау және қамтамасыз ету жүйесінің орталығында отбасы мен жеке тұлғаның принциптерін пайдаланады. Зерттеу жобасының әлеуметтік компоненті үшін АСД бар балаларға қызмет көрсету жүйесінің екі аспектісін зерттеуге бағытталған зерттеудің сапалы (сапалы) зерттеу жобасы пайдаланылды. Зерттеу Қазақстандағы АСД бар науқастарда асқазан-ішек жолдарының жағдайына, Д витаминінің метаболизміне, қабыну жағдайына әсер ететін жалпы СҚҚ-ны анықтауға бағытталған.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследования впервые в Казахстане и в Евразийском регионе начато изучение и оценка потребностей детей с РАС в образовательных, медицинских и социальных услугах, а также был пройдены этапы по изучению особенностей взаимодействия генетических факторов и факторов питания у детей с аутизмом, включая заключение договоров с организациями, предоставляющими медицинские услуги, и подготовку к сбору образцов крови и щечных соскобов, выделению ДНК, генотипированию ОНП и анализу на метаболиты. Касательно внедрения результатов НИР, при помощи полученных данных разрабатываются рекомендации для государственной политики и программ с учетом особенностей потребностей детей с РАС в медицинских услугах, инклюзивном образовании и социальных услугах. Результаты НИР применимы к работникам сферы здравоохранения, образования и социальной сферы, которые оказывают услуги для детей с РАС, к самим детям с РАС, их родителям и ученым, изучающим РАС. Практическое применение результатов НИР включает в себя разработку конкретных рекомендаций для пациентов с РАС и их родителей, а также для специалистов, оказывающих медицинские, образовательные и социальные услуги для детей с РАС. Завершен третий год работы по НИР по сбору образцов крови, обработке образцов ДНК, анализу результатов генотипирования ОНП, подготовке образцов сыворотки, анализу сывороточных метаболитов и анализу данных, полученных через интервью и фокус группы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде Қазақстанда және Еуразия өңірінде алғашқы рет білім беру, медициналық және әлеуметтік қызметтердегі балалардың қажеттіліктерін зерттеу және бағалау басталды және аутизмі бар балаларда генетикалық және қоректік факторлардың өзара әрекеттесуін зерттеуге арналған жұмыстың кезеңдері отті, солардың ішінде медициналық қызметтерді көрсететін ұйымдармен келісім шарт жасау, қан үлгілерін және егеуқұйрықтарды жинауға дайындық, ДНҚ алу, SNP генотиптеу және метаболиттерге талдау жасау. Зерттеу нәтижелерін жүзеге асыруға қатысты алынған мәліметтердің көмегімен мемлекеттік денсаулық сақтау, инклюзивті білім беру және әлеуметтік қызметтер үшін АСД балаларының нақты қажеттіліктерін есепке ала отырып, мемлекеттік саясат пен бағдарламалар бойынша ұсыныстар әзірленді. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері АСД бар балаларға, АСД балаларына, олардың ата-аналарына және АСД оқып жүрген ғалымдарға қызмет көрсететін денсаулық, білім және әлеуметтік сала қызметкерлеріне қолданылады. Зерттеу нәтижелерін практикалық қолдану АСД және олардың ата-аналары бар науқастарға, сондай-ақ АСД бар балаларға арналған медициналық, білім беру және әлеуметтік қызметтер көрсететін мамандарға нақты ұсыныстар әзірлеуді қамтиды. Қан үлгілерін жинау, ДНҚ үлгілерін өңдеу, SNP генотиптеу нәтижелерін талдау, cарысу үлгілерін дайындау, cарысу метаболиттерін талдау және сұхбат пен фокус-топ арқылы алынған деректерді талдау бойынша зерттеу жұмыстардың үшінші жылы аяқталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Данное исследование проводилось впервые в Казахстане и в Евразийском регионе. Мы используем инновационный дизайн исследования, которые сочетает методы социальных исследований и медицинских исследований с целью изучения потребностей детей с РАС в услугах образования, здравоохранения и социальных услугах, а также с целью изучения особенностей взаимодействия генетических факторов и факторов питания у детей с аутизмом в данной стране.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бұл зерттеу Қазақстанда және Еуразия өңірінде алғаш рет өткізілді. Әлеуметтік зерттеулер мен медициналық зерттеулерді АСД-мен білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер көрсетудегі балалардың қажеттіліктерін зерттеу үшін біріктіретін, сондай-ақ осы елде аутизмі бар балаларға генетикалық және қоректік факторлардың өзара әрекеттесуін зерттейтін инновациялық зерттеу жобасын қолданады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Практическое применение результатов НИР включает в себя разработку конкретных рекомендаций для пациентов с РАС и их родителей, а также для специалистов, оказывающих медицинские, образовательные и социальные услуги для детей с РАС.

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін қолдану аутистік спектрі бұзылыстары бар балаларға қызмет көрсететін денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік саладағы қызметкерлер үшін, сондай-ақ аутистік спектрі бұзылыстары бар балалар үшін және олардың ата-аналары үшін нақты ұсыныстарды әзірлеуді қамтиды.