The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлись биологические образцы от диких птиц водного и околоводного комплексов, собранные в Республике Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны – Қазақстандағы су кешендерін мекендейтін жабайы құстардан алынған биологиялық сынамалар.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в выявлении спектра вирусных популяций, циркулирующих среди диких птиц Казахстана, их молекулярно-генетических исследованиях и рекомендации протокола массового параллельного секвенирования.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеу мақсаты – Қазақстан жабайы құстар арасында айналымындағы вирустік популяцияларды анықтау, оларды молекулалық биология жағынан сипаттау және жаңа буын секвендеу протоколын ұсыну.

Методы исследования (на русском) : В работе использовали приборное и методическое обеспечение, предназначенное для вирусологических и молекулярно-биологических исследований.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында вирусологиялық және молекуло-биологиялық зерттеулерге арналған жабдықтар мен әдістемелер қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : В местах весеннего и осеннего перелетов в 2018-2020 гг. собрано 337 проб от 231 птиц 21 вида для последующего скрининга. Выбраны оптимальные протоколы для секвенирования: для получения полного генома РНК вируса рекомендуется использовать набор NEBNext Ultra RNA Sequencing Kit (NEB, США), для исследования вирома рекомендуется протокол Sequence Independent Single Primer Amplification. Выявлена циркуляция в Казахстане ортоавулавирусов 1 и 16 и параавулавирусов 4 , а также вирусов гриппа подтипов Н10 и Н1 в составе виромов диких птиц, что подтверждает ключевую роль орнитофауны в поддержании орто- и паорамиксовирусов в биосфере. Определено, что виром Пластинчатоклювых содержит лентогенные ортоавулавирусы 1, в то время как виром бакланов содержит велогенные штаммы ортоавулавирусов 1 (ВБН). Пластинчатоклювые также явились переносчиком непатогенных вариантов вируса гриппа птиц H1N1 и H10N1. Выявлено, что виром Чайковых содержит новый смертельный аденовирус, который может вызвать массовые падежи. При исследовании вирома летучих мышей обнаружены аденовирусы и ретровирусы животных, а также вируса сходного с респираторно-синцитиальным вирусом человека.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Скрининг үшін 2018-2020 жж жабайы құстардың 21 түрінен 231 бастан 337 сынама жинады. 2019 ж. Секвендеу мақсатында тиімді протоколдар тағайындалды: толық геном секвендеу үшін NEBNext Ultra RNA Sequencing Kit (NEB, АҚШ) протоколы пайдаланды. Метагеном секвендеуге Sequence Independent Single Primer Amplification протоколы ұсынылды. Қазақстанда ортоавулавирустардың 1, 16 және 4 параавулавирустардың, сондай-ақ жабайы құстардың виромдарындағы H10 және H1 типтармақтары тұмау вирустарының айналымы туралы мәліметтерді көрсетті, бұл авифаунаның биосферадағы орто- және парамиксовирустарды сақтаудағы маңызды рөлін растайды. Anseriformes тектес виромында лентогендік ортоавулавирустар 1, ал суқұзғын мен шағалалар виромында ортававулавирустардың 1 велогендік штамдары бар екендігі анықталды. Anseriformes патогенді емес H1N1 және H10N1 құс тұмауының вирусын алып жүрді. Шағала тұқымдастарының (шағала мен қарқылдақ) виромында өлімге әкелетін жаңа аденовирус бар екендігі анықталды. Жарқанаттардың виромын зерттеу кезінде жануарлардың аденовирустары мен ретровирустарын, сонымен қатар адамның тыныс алу синцитиалды вирусына ұқсас вирус табуылуы қызықты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико экономические показатели заключаются в повышении эффективности мониторинговых исследований авифауны и улучшении знаний об эпидемической ситуации и распространения вирусов в природе.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі конструктивті және техникалық-экономикалық көрсеткіштер авифауна мониторингтік зерттеулерінің тиімділігін арттыру және эпидемиялық ахуал және вирустардың табиғатта таралуы туралы білімді жетілдіру болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : Рекомендации по внедрению или итоги внедрения результатов НИР. Результаты исследований могут быть использованы практическими учреждениями ветеринарного контроля Республики Казахстан при расшифровке вспышек заболеваемости и контроле возникающих чрезвычайных эпидемических ситуаций.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін өндіріске енгізу немесе енгізу жөнінде ұсыныстар. Қазақстан малдәрігерлік бақылау қызметтері зерттеу нәтижелердің мақсатты тұтынушылар болып саналады өйткені алынған мәліметтер аурудың таралуын ажыратуға және төтенше індеттік жағдайлардың бақылауында пайдалануға болады

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Область применения – вирусология, молекулярная биология, ветеринария.

Field of application (in Kazakh) : Қолданылу саласы – вирусология, молекулалық биология, ветеринария.