The object of research, development or design (in Russian) : Химически опасные объекты, расположенные на территории Карагандинской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қарағанды облысының аумағында орналасқан химиялық қаүіпті объектілер

Aim of work (in Russian) : Разработка концепции и методологического подхода к прогнозированию экологических последствий ЧС на химически опасных объектах Республики Казахстана и выработка превентивных мер аварийных ситуаций на предприятиях химической отрасли с целью снижения экологических рисков.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының химиялық қауіпті объектілеріндегі ТЖ экологиялық салдарын болжауға тұжырымдама мен әдіснамалық тәсілді әзірлеу және экологиялық тәуекелдерді төмендету мақсатында химия саласы кәсіпорындарында авариялық жағдайлардың алдын алу шараларын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Проведение всестороннего анализа международной и национальной законодательных баз и исследований в области обеспечения промышленной и экологической безопасности, данных о ЧС, произошедших на химически опасных объектах в мире и в Республике Казахстан и их экологических последствиях. Изучение существующих и действующих в настоящее время методик, моделей и баз данных, используемых для оценки рисков текущей и прогнозируемой ситуации. Статистический анализ данных о виде АХОВ, факторов, явившихся причиной аварии, и повлиявших на распространение АХОВ, характеристик экологических последствий. Основой методологического подхода для прогнозирования экологических последствий ЧС на химически опасных объектах является определение критериальных факторов для прогнозирования экологических последствий ЧС на химически опасных объектах на основе комбинации эвристического, вероятностно-детерминированного и статистического методов исследований. Иерархическая структура устанавливает чёткую взаимосвязь между физико-химическими характеристиками АХОВ, функционированием химически опасного объекта и экологическими особенностями зоны поражения. Для определения весомости критериальных факторов был использован экспертный метод. Количественный анализ рисков производился в четыре этапа, начиная с идентификации опасности через количественную оценку частоты и анализа последствий и заканчивая измерением относительного или абсолютного риска.

Методы исследования (на казахском) : Өнеркәсіптік және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы халықаралық және ұлттық заңнамалық базалар мен зерттеулерге, әлемдегі және Қазақстан Республикасындағы химиялық қауіпті объектілерде болған ТЖ және олардың экологиялық салдарлары туралы деректерге жан-жақты талдау жүргізу. Ағымдағы және болжамды жағдайдың тәуекелдерін бағалау үшін пайдаланылатын қолданыстағы және қолданыстағы әдістемелерді, модельдерді және дерекқорларды зерделеу. АХҚ-ның түрі, аварияның себебі болған және АХҚ-ның таралуына әсер еткен факторлар, экологиялық зардаптардың сипаттамалары туралы деректерді статистикалық талдау. Химиялық қауіпті объектілердегі ТЖ экологиялық салдарын болжау үшін әдіснамалық тәсілдің негізі эвристикалық, ықтималды-детерминистік және Статистикалық зерттеу әдістерінің комбинациясы негізінде химиялық қауіпті объектілердегі ТЖ экологиялық салдарын болжау үшін критериалдық факторларды айқындау болып табылады. Иерархиялық құрылым АХҚ-ның физикалық-химиялық сипаттамалары, химиялық қауіпті объектінің жұмыс істеуі және зақымдану аймағының экологиялық ерекшеліктері арасында нақты байланыс орнатады. Критериалды факторлардың салмағын анықтау үшін сараптамалық әдіс қолданылды. Тәуекелдерді сандық талдау жиілікті сандық бағалау және салдарды талдау арқылы қауіпті анықтаудан бастап, салыстырмалы немесе абсолютті тәуекелді өлшеуге дейін төрт кезеңде жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны «Руководство по прогнозированию экологических последствий ЧС на химически опасных объектах Карагандинской области» и превентивные мероприятия для предупреждения ЧС на химически опасных объектах Карагандинской области. В содержание Руководства входят: - «Классификатор аварий, причин их возникновения на химически опасных объектах Карагандинской области»; - «Методические рекомендации по оценке риска для окружающей среды от чрезвычайных ситуаций на химически опасных объектах»; - «Информационно-аналитическая система оценки экологических последствий ЧС техногенного характера на химически опасных объектах (Карагандинской области)». Нормативные документы, регламентирующие методические и технологические принципы прогнозирования экологических последствий возможных ЧС на химически опасных объектах, до настоящего времени не разработаны не только в Республике Казахстан, но и в индустриально развитых странах, что предопределяет новизну проведенных исследований.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : "Қарағанды облысының химиялық қауіпті объектілеріндегі ТЖ экологиялық салдарын болжау бойынша нұсқаулық" және Қарағанды облысының химиялық қауіпті объектілеріндегі ТЖ алдын алу үшін алдын алу іс-шаралары әзірленді. Нұсқаулықтың мазмұнына мыналар кіреді: - "Қарағанды облысындағы химиялық қауіпті объектілердегі авариялардың, олардың туындау себептерінің жіктеуіші»; - "Химиялық қауіпті объектілердегі төтенше жағдайлардан қоршаған орта үшін қатерді бағалау жөніндегі әдістемелік ұсынымдар»; - "Химиялық қауіпті объектілердегі (Қарағанды облысы) техногендік сипаттағы ТЖ экологиялық салдарын бағалаудың ақпараттық-талдамалық жүйесі". Химиялық қауіпті объектілердегі ықтимал ТЖ экологиялық салдарын болжаудың әдістемелік және технологиялық принциптерін регламенттейтін нормативтік құжаттар осы уақытқа дейін Қазақстан Республикасында ғана емес, индустриялық дамыған елдерде де әзірленбеген, бұл жүргізілген зерттеулердің жаңалығын алдын ала айқындайды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Внедрение результатов проекта позволит: - обеспечить уполномоченные органы в области охраны окружающей среды методическими рекомендациями по оценке и предупреждению экологических рисков, информационно-аналитической системой «Прогнозирование экологических последствий чрезвычайных ситуаций на химически опасных объектах Республики Казахстан», достоверной информацией о текущем и ожидаемом состоянии потенциально опасных объектов для эффективного экологического регулирования и госконтроля, принятия своевременных решений о проведении мероприятий по защите окружающей среды и населения Казахстана; - руководству предприятий повысить эффективность управления экологическим риском, что в свою очередь позволит снизить экономические затраты, связанные с ликвидацией ущерба окружающей среде.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін енгізу: - қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органдарды экологиялық тәуекелдерді бағалау және олардың алдын алу жөніндегі әдістемелік ұсынымдармен, "Қазақстан Республикасының химиялық қауіпті объектілеріндегі төтенше жағдайлардың экологиялық салдарларын болжау" ақпараттық-талдау жүйесімен, тиімді экологиялық реттеу және мемлекеттік бақылау, қоршаған ортаны және Қазақстан халқын қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізу туралы уақтылы шешімдер қабылдау үшін әлеуетті қауіпті объектілердің ағымдағы және күтілетін жай-күйі туралы дұрыс ақпаратпен қамтамасыз ету; - кәсіпорын басшылығына экологиялық тәуекелді басқарудың тиімділігін арттыру, бұл өз кезегінде қоршаған ортаға залалды жоюға байланысты экономикалық шығындарды азайтуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Результаты исследований, проведенных в рамках данного проекта возможно будет применять для построения правовой базы в части охраны окружающей среды, при необходимости, внесения изменений в Экологический Кодекс РК, строительные и санитарные нормы (СанПиН, СНиП).

Field of application (in Kazakh) : Осы жоба шеңберінде жүргізілген зерттеулердің нәтижелері қоршаған ортаны қорғау бөлігінде құқықтық базаны құру, қажет болған жағдайда ҚР Экологиялық кодексіне, құрылыс және санитарлық нормаларға (СанЕжН, ҚНжЕ) өзгерістер енгізу үшін қолданылуы мүмкін.