The object of research, development or design (in Russian) : темно-каштановые карбонатные легкоглинистые почвы сухостепной зоны, сорта чечевицы - «Веховская», «Крапинка», «Viceroy»

The object of research, development or design (in Kazakh) : құрғақ далалы аймақтың күңгірт қара-қоңыр карбонатты жеңіл саздақ топырағы, жасымық сұрыптары - «Веховская», «Крапинка», «Viceroy»

Aim of work (in Russian) : Разработать приемы оптимизации питания на основе определения оптимальных параметров плодородия почвы и способов их достижения, обеспечивающих реализацию потенциала продуктивности при гарантии высокой окупаемости и экологической безопасности.

Aim of work (in Kazakh) : Экологиялық қауіпсіздік пен дақылдардың әлеуетті өнімділігін қамтамасыз ететін, топырақ құнарлылығының оңтайлы параметрлері мен оларға жету жолдарын анықтау негізінде жасымықтың топырақ құнарлылығына қоятын жекелеген талабын зерттеу мен оңтайлы қоректену әдісін өңдеу

Методы исследования (на русском) : Были заложены полевые опыты по 10 вариантной схеме для создания различных уровней питания с 3-мя сортами чечевицы: «Веховская», «Крапинка» и «Viceroy». Полевые и лабораторные исследования почв и растений велись согласно технической спецификации и календарного плана общепринятыми в агрохимии методами.

Методы исследования (на казахском) : Жасымықтың «Веховская», «Крапинка» және «Viceroy» 3 сұрыптарымен қоректендірудің әртүрлі деңгейлерін құру үшін 10 нұсқалы сұлбасы бойынша далалық тәжірибелер жасалды. Топырақ пен өсімдіктермен далалық және зертханалық жұмыстары техникалық спецификациясы мен календарлық жоспарға сәйкес агрохимияда жалпы қолданылатын әдістері бойынша жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Установлены биологические особенности сортов. Наиболее продуктивный сорт «Веховская» - средняя урожайность 24,4 ц/га, на втором месте «Viceroy» - 22,8 ц/га, на последнем «Крапинка» - 18 ц/га. Наиболее перспективными для условий Северного Казахстана является сорта Веховская и Viceroy. Впервые определен оптимальный уровень содержания Р2О5: (Ропт мг/кг) для сорта Веховская и Viceroy – 28 мг/кг почвы, для сорта Крапинка 26 мг. По азоту оптимальный уровень содержания N-NO3 в слое 0-40 см (Nопт): для сорта Веховская 15-17 мг/кг почвы, для сорта Viceroy и Крапинка 13-15 мг/кг почвы. Для определения дозы удобрений, которую необходимо внести, чтобы довести их исходное содержание до оптимального уровня, предложены формулы оптимизации Черненок: Др = (Ропт - Рфакт) • 10, где 10 – эквивалент Р2О5 удобрений 1 мг дефицита фосфора в почве. Для определения дозы азота предложена формула: ДN = (Nопт - Nфакт) • 7,5 • ПКувл, где 7,5 – количество кг д.в. N удобрений на 1 мг дефицита N-NO3 в почве в слое 0-40 см. Предложенный метод управления плодородием почв наиболее точный из всех известных, аналогов ему нет, обеспечивает реализацию потенциала продуктивности культур и получение максимальной урожайности при высокой окупаемости затрат. Метод является наиболее совершенным и точным для системы точного земледелия и цифровизации.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сұрыптардың биологиялық ерекшеліктері анықталды. Ең өнімді «Веховская» сұрыпы-орташа өнімділік 24,4 ц/га, екінші орында «Viceroy»-22,8 ц/га, соңғы «Крапинка»-18 ц/га. Солтүстік Қазақстанның жағдайлары үшін Веховская және Viceroy сұрыптары ең перспективалы болып табылады. Алғаш рет P2O5 мөлшерінің оңтайлы деңгейі (Рoпт мг/кг) анықталды: Веховская және Viceroy сұрыптары үшін–28 мг/кг, Крапинка сұрыпы үшін 26 мг. Азот бойынша 0-40 см қабаттағы N-NO3 мөлшерінің оңтайлы деңгейі (Noпт): Веховская сұрыпы үшін 15-17 мг/кг, Viceroy және Крапинка сұрыптары үшін 13-15 мг/кг. Бастапқы мөлшерін оңтайлы деңгейге жеткізу үшін енгізілетін тыңайтқыштардың дозасын анықтау үшін Черненоктің оңтайландыру формулалары ұсынылады: DР = (Ропт – Рфакт) • 10, мұнда 10 – топырақтағы фосфор тапшылығының Р2О5 тыңайтқыштарының 1 мг эквиваленті. Азот дозасын анықтау үшін DN = (Nопт-Nфакт)*7,5*ПКувл формуласы ұсынылады, мұндағы 7,5 - 0-40 см топырақ қабатындағы N-NО3 1 мг жетіспеушілігіне N тыңайтқыштарының кг ә.е.з.мөлшері. Топырақ құнарлылығын басқарудың ұсынылған әдісі ең нақты болып табылады, оған аналогтар жоқ, дақылдардың өнімділік әлеуетін іске асыруды және шығындардың жоғары өтімділігімен максималды өнімділікті қамтамасыз етеді. Бұл әдіс дәл егіншілік және цифрландыру жүйесі үшін барынша жетілдірілген болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : -

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : -

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы