The object of research, development or design (in Russian) : Rpi - гены устойчивости к фитофторе, картофель сортов Аксор, Невский, Санте, Инноватор, Айвори Рассет, in vitro культура клеток картофеля

The object of research, development or design (in Kazakh) : фитофторға төзімді Rpi-гендер, картоптың Ақсор, Невский, Санте, Инноватор, Айвори Рассет сорттары, картоптың in vitro культура клеткалары

Aim of work (in Russian) : разработка биотехнологии получения форм картофеля с улучшенными признаками устойчивости к фитофторозу на основе цисгенной биобаллистической трансформации

Aim of work (in Kazakh) : цисгенді биобаллистикалық трансформация негізінде картоптың фитофторозға төзімді жақсартылған белгілері бар картоп формаларын алудың биотехнологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : компьютерный анализ и моделирование генетических конструкций, молекулярное клонирование, биобаллистическая трансформация растений, метод культуры клеток, микроклональное размножение растений

Методы исследования (на казахском) : генетикалық конструкцияларды компьютерлік талдау және модельдеу, молекулярлық клондау, өсімдіктердің биобаллистикалық трансформациясы, жасуша культурасының әдісі, өсімдіктерді микроклоналды көбейту

Obtained results and novelty (in Russian) : микроклонально размножено более 3000 пробирочных растений картофеля сортов Аксор, Невский, Инноватор, Санте и Айвори, использованных как исходный материал для биобаллистической трансформации; проведен дизайн, синтез и сборка генно-инженерных конструкций с целевыми генами Rpi_sto1, Rpi_vnt1.1 и StREM1.3.; оптимизирован протокол биобаллистической трансформации для растений картофеля исследуемых сортов; проведено 3 серии цисгенной биобаллистической трансформации; получено 644 регенеранта всех сортов; проведен скрининг регенерантов на присутствие целевых генов и уровня экспрессии методами ПЦР и количественного ПЦР; выявлены 52 линии со вставкой гена Rpi-vnt1.1. и 28 линий с конструкцией ‘phyREMhsp’; проведены полевые исследования устойчивости 21 линии трансформированных растений к фитофторозу.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : биобалистикалық трансформациясы жүргізу үшін донорлық материал ретінде алынған картоптың Аксор, Невский, Инноватор, Санте және Айвори Рассет сорттарынан микроклоналды көбейту әдісімен 3000-нан астам пробиркалық өсімдіктер алынды; дизайны, синтезі және Rpi_sto1, Rpi_vnt1.1 және StREM1 мақсатты гендері бар генетикалық инженерлік конструкциялар құрастырылды; картоп өсімдігінің зерттелетін сорттарына биоболистикалық трансформациялау протоколы оңтайландырылды; цисгенді биобаллистикалық трансформациялардың үш сериясы жүргізілді; барлық сорттардан 644 регенерант өсімдіктері алынды; ПТР және сандық ПТР талдау көмегімен трансформанттардың мақсатты гендер ендірмесін растау мен экспрессия деңгейлері тексерілді; Rpi-vnt1.1 генінің ендермесі бар 52 линия және phyREMhsp конструкциясы бар 28 линиялар алынды; трансформацияланған 21 линиялардың фитофторозға төзімділігін тексеру үшін егістік жағдайында зерттеулер жүргізілді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : анализ экспрессии целевых генов методом количественного ПЦР и полевые исследования выявил 4 линии растений с повышенной экспрессией гена Rpi-vnt1.1 и 23 линии с достоверным уменьшением экспрессии гена StRem1.3.; отобрано 2 перспективные линии картофеля сорта Аксор с генами Rpi-vnt1.1 и StRem1.3.; разработана биотехнология получения форм картофеля с улучшенными признаками устойчивости к фитофторозу на основе цисгенной биобаллистической трансформации; результаты исследований опубликованы в сборнике BIO Web of Conferences 23 (2020), принята в печать статья в журнале Доклады НАН РК (ККСОН), подана и находится на стадии рецензирования статья в «Вавиловском журнале генетики и селекции», входящем в базы данных РИНЦ, Web of Science Core Collection (Q3) и Scopus (29 процентиль).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : мақсатты гендердің экспрессиясын сандық ПТР арқылы талдау барысында Rpi-vnt1.1 генінің экспрессиясы жоғарылаған трансгенді өсімдіктердің 4 линиясы және StRem1.3 генінің экспрессиясы төмендетілген 23 линиялар анықталды; Rpi-vnt1.1 және StRem1.3 гендері бар картоптың Ақсор сортының перспиктивті екі линиясы таңдалды; цисгенді биобаллистикалық трансформация негізінде фитофторозға төзімді жақсарған белгілері бар картоп формаларын алудың биотехнологиясы әзірленді; зерттеу нәтижелері BIO Web of Conferences 23 (2020) жинағында жарияланды, ҚР ҰҒА Баяндамаларында (KKСOН) жариялауға қабылданды, Web of Science Core Collection (Q3) және Scopus (29-процентиль) РИНЦ базасына енген «Вавилов атындағы генетика және селекция журналына» мақала жариялауға жіберілді және қазіргі уақытта қарастырылуда.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : биотехнология, молекулярная генетика, геномика, селекция растений, сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : биотехнология, молекулалық генетика, геномика, өсімдіктер селекциясы, ауыл шаруашылығы