The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования явились: угли месторождения Казахстана Шубарколь (Карагандинский бассейн), Сарыадыр (Коржункольский бассейн), Шоптыколь (Майкубенский бассейна), Богатырь (Экибастузский бассейна), Каражыра (Восточно – Казахстанской обл.) Шубаркол (Қарагандинский бассейн).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі Қазақстан көмір кешендері: Сарыадыр (Қоржынкөл бассейні, Шоптыкөл (Майкөбен бассейні), Богатыр (Екібастұз бассейні), Қаражыра (Шығыс Қазақстан облысы), Шұбаркөл (Қарағанды көмір бассейні).

Aim of work (in Russian) : Целью программы является разработка и апробация технологии производства продукции с высокой добавленной стоимостью путем глубокой переработки угля и золоотходов.

Aim of work (in Kazakh) : Бағдарлама мақсаты - көмірді және күл төгінділерді терең өңдеу арқылы жоғары қосымша құны бар өнімдерді өндіру технологиясын әзірлеу және сынақтан өткізу.

Методы исследования (на русском) : процессы газификации, пиролиз, карбонизация, активация, электрофизическая газификация угля и угольных пластов синтетическим газом, углеродными нанотрубками (KNT) и нановолокнами (KNTal), сажей и углеродными нанокомпозитными материалами из угля; нанокатализаторы из углеводородов; редкоземельные металлы из угля; Извлечение углеродных волокон из каменноугольной смолы.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу тақырыбы – газдандыру процестері, пиролиз, карбонизация, активтендіру, электрофизикалық әсермен көмірден және көмір қабатынан газдандыру әдісімен синтетикалық газ, көмір нанотүтікшелерін (КНТүт) және наноталшықтар (КНТал), күйе және көмірден көміртекті нанокомпозиттік материалдар; көмірсутегі шикізаттардан нанокатализаторлар; көмірден сирек жер металлдарын; тас көмір шайырынан көміртекті талшықтар алу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые реализован способ получения газа без смол путем газификации угля в трехступенчатом газогенераторе. Для этого был разработан трехзонный модифицированный стандартный газогенератор. Кроме того впервые на угольном разрезе «Богатырь» в Экибастузском бассейне успешно прошла испытания опытно-промышленная установка по добыче горючего газа из угольных пластов методом электроимпульсного взрыва.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет көмірді үш сатылы газ генераторында газдандыру арқылы шайырсыз газ алу әдісін жүзеге асырылды. Осы мақсатта үш сатылы түрлендірілген типтік газ генераторы әзірленді. Сонымен қатар электрлі импульстік жарылыс арқылы көмір қабатынан жанғыш газ алатын тәжирбелік қондырғысы Екібастұз бассейндегі Богатыр көмір разрезінде сынақтан ойдағыдай өтті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Особенно важны получения синтетического газа из органической массы угля (ОМУ) способом газификации для удовлетворения потребности отдаленные населения Казахстана бытовым газом, как заменитель природного газа или в котельных малых населенных поселков и малых городов угольный сингаз взамен углю. Рынок сбыта некоторых продуктов, получаемых из углей Казахстана, очень огромен. Например, углеродные нанокомпозитные материалы 20 млрд. углеродное волокно 2,5 млрд., сорбентов., гуматное удобрение – на 5 млрд. 25 млрд.долл.США.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Шағын елді мекендер мен шағын қалалардың қазандықтарындағы көмірдің орнына табиғи газдың орнына көмір сингаларын тұрмыстық газбен ауыстыру үшін Қазақстанның шалғай тұрғындарының қажеттіліктерін газдандыру арқылы көміртектің органикалық массасынан (ОМУ) синтетикалық газ алу өте маңызды. Қазақстанның көмірінен алынған кейбір өнімдердің нарығы өте үлкен. Мысалы, көміртекті нанокомпозитті материалдар 20 миллиард, көміртек талшығы 2,5 миллиард, сорбенттер, гумат тыңайтқыштары - 5 миллиард 25 миллиард АҚШ доллары.

Level of implementation (in Russian) : Также, научно-исследовательские работы, проведенные в рамках этого проекта решает актуальную проблему вовлечение золошлаковых отходов как сырье для извлечения редких, редкоземельных металлов. Институтом разработана технология производство микросфер, магнетита, оксидов кремния, алюминия, технического углерода и редкометального концентрата из золоуноса, ЗШО и самого угля. Экономические показатели показывают, что при переработке 1 тонны ЗШО, стоимостью 1000 тенге можно производить продуктов на сумму несколько раз больше. Более перспективное перспективное направление, как альтернативного источника для производства источников энергии: топливных элементов, углерод – углеродных конденсаторов и батарей, а также высокопрочных материалов из угля графена, углеродных нанотрубок, нановолокон, графеновых квантовых точек, сверхчистого нанокремнезема и ветеринарных и медицинских препаратов на их основе

Level of implementation (in Kazakh) : Сондай-ақ, осы жоба аясында жүргізілген ғылыми-зерттеу жұмыстары күл мен қож қалдықтарын сирек, сирек жер металдарын алу үшін шикізат ретінде тартудың өзекті мәселесін шешеді. Институт микросфераларды, магнетитті, кремний оксидтерін, алюминийді, көміртегі қара және сирек кездесетін металл концентратын күлден, күл мен шлак қалдықтарынан және көмірдің өзінен өндіру технологиясын жасады. Экономикалық көрсеткіштер көрсеткендей, құны 1000 теңгені құрайтын 1 тонна күл мен шлак қалдықтарын өңдеген кезде сіз бірнеше есе артық өнім шығара аласыз. Энергия көздерін: отын элементтерін, көміртек-көміртекті конденсаторлар мен аккумуляторларды, сондай-ақ графенді көмірден, көміртекті нанотүтікшелерден, наноталшықтардан, графен кванттық нүктелерден, ультра таза наносиликадан және оларға негізделген ветеринариялық-медициналық препараттардан алынатын балама көз ретінде перспективалы бағыт.

Efficiency (in Russian) : Так, по отдельным видам химической продукции стоимость конечного продукта из угля превышает стоимость сырья 17 раз, а по видам углеродных материалов стоимость продукта (сорбента превышает) в 450 раз. Значит выгодно заняться разработкой технологии глубокой переработки угля и продавать на рынок продукты топливного и нетопливного назначения с высокой добавленной стоимостью.

Efficiency (in Kazakh) : Сонымен, химиялық өнімдердің жекелеген түрлері үшін соңғы комір өнімнің өзіндік құны шикізат құнынан 17 есе, ал көміртекті материалдар түрлері үшін өнімнің өзіндік құны (сорбент асып кетеді) 450 еседен асады. Бұл көмірді терең өңдеу технологиясын жасау және нарыққа қосымша құны жоғары отын мен жанармай емес өнімдерді сату тиімді дегенді білдіреді.

Field of application (in Russian) : Разработаны технологические регламенты производств и способов получения выше указанной продукции. Разработаны технологические параметры процесса строительства производственных мощностей на данных объектах. Рассчитана экономическая эффективность разработанных технологий. Полученная продукция сертифицирована в соответствии с требованиями государственных органов. В ходе работы были разработаны и представлены 9 (девять) технологических регламентов на угольную продукцию. Мы провели экспериментальные и производственные испытания по договору сотрудничества с угледобывающими и углехимическими предприятиями Казахстана.

Field of application (in Kazakh) : Жоғарыда аталған өнімді алудың технологиялық регламенттері мен алу әдістері әзірленді. Осы объектілерде өндірістік қуаттарды салу процесінің технологиялық параметрлері жасалды. Жасалған технологиялардың экономикалық тиімділігі есептеледі. Алынған өнімдер мемлекеттік органдардың талаптарына сәйкес сертификатталады. Жұмыс барысында көмір өнімдеріне арналған 9 (тоғыз) технологиялық регламент әзірленіп, таныстырылды. Біз Қазақстандағы көмір өндіру және көмір химия кәсіпорындарымен ынтымақтастық туралы келісім бойынша тәжірибелік-өндірістік сынақтарды өткіздік.