The object of research, development or design (in Russian) : Проект посвящен исследованию явления быстрых радиовсплесков (FRB). FRB, впервые обнаруженные около десяти лет назад, представляют собой загадочные яркие всплески радиоволн длительностью миллисекунды. Все источники FRB наблюдались внегалактического происхождения на космологических расстояниях, за исключением одного, расположенного в пределах Млечного Пути

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жоба лездік радиожарқылдарды (FRB) зерттеуге арналған. Алғаш рет шамамен он жыл бұрын табылған FRB табиғаты белгісіз, ұзақтығы миллисекунд болған күшті радиотолқындық жарықылдар. Құс Жолының ішінде орналасқан біреуін айтпағанда, барлық FRB көздері галактикамыздан тыс космологиялық қашықтықтардан бақыланған

Aim of work (in Russian) : Исследование природы быстрых радиовсплесков и разработка новых инструментов и стратегий их детального наблюдения

Aim of work (in Kazakh) : Лездік радиожарқылдардың табиғатын зерттеу және оларды егжей-тегжей бақылау үшін жаңа құрал-жабдықтар мен стратегияларды дайындау

Методы исследования (на русском) : Мы разработали новые теоретические модели, создали и внедрили новые инструменты, а также улучшили стратегии наблюдений

Методы исследования (на казахском) : Біз жаңа теориялық үлгілер дайындап, жаңа құралдар жасап, оларды іске асырып, сонымен қатар бақылау стратегияларын жақсарттық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Наша работа продемонстрировала оконную периодичность в мягком гамма-репитере (SGR) SGR1935-2154. Это поведение похоже на то, что было обнаружено в повторяющихся FRB. Наша работа предполагает связь между периодичностью FRB, магнетаров и мягких гамма-всплесков. В рамках нашей сверхбыстрой астрономической программы мы изучали характеристики кремниевого фотоумножителя (SiPM) для оптических астрономических источников с временной шкалой изменчивости миллисекунды или меньше. Мы наблюдали и измеряли яркие звезды, фоновое небо и искусственный источник с частотой 100 Гц. Поскольку распространение сигналов FRB зависит от плотности электронов вдоль траектории, FRB с большим красным смещением чувствительны к реионизации. Мы оценили перспективу обнаружения амплитуды реионизации из будущих обзоров FRB

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Біздің жұмысымыз SGR1935-2154 жұмсақ гамма-қайталанғышының терезелік периодтығы барын көрсетті. Бұл әрекеті қайталанғыш FRB-лерде анықталғанжарымен ұқсас. Біздің жұмысымыз FRB, магнетар және жұмсақ гамма-қайталанғыш периодтылықтарының арасында байланыс бар екенін жобалайды. Аса лездік астрономия бағдарламамыздың аясында өзгеру уақыт шамасы миллисекундиық немесе одан да аз болған оптикалық астрономиялық көздерге арналған кремнийлік фотокөбейткіштердің (SiPM) қасиеттерін зерттедік. Біз онымен жарық жұлдыздарды, фондық аспанды және жиілігі 100 Гц жасанды көзді бақыладық. FRB сигналдарының таралуы траекториясы бойындағы электрон тығыздығына тәуелді болғандықтан, қызыл ығысуы жоғары FRB реионизацияға сезімтал болады. Алдағы FRB шолуларынан реионизацияның амплитудасын анықтаудың келешегіне бағалау жасадық.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Мы внедрили два различных детектора кремниевого фотоумножителя на транзиентном телескопе Назарбаев Университета в Астрофизической обсерватории Ассы-Тургень. Детально изучены характеристики детектора

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ассы-Түрген астрофизикалық обсерваториясында орналасқан Назарбаев Университетінің транзиенттік телескобында екі түрлі кремнийлік фотокөбейткіш қабылдағыштарын қолданысқа ендірдік. Қабылдағыштардың қасиеттері егжей-тегжей зерттелді.

Level of implementation (in Russian) : Мы разработали многоканальный сверхбыстрый астрономический метод для наблюдения оптических аналогов быстрых радиовсплесков и гамма-всплесков. Мы раздвинули границы обнаружения кратковременных переходных процессов и разработали технологии и навыки как программируемые вентильные матрицы (FPGA), которые пользуются большим спросом и представляют собой критически важную высокотехнологичную инфраструктуру для Казахстана

Level of implementation (in Kazakh) : Лездік радиожарқылдар мен гаммажарқылдардың оптикалық баламаларын бақылаудың көпканалдық асалездік астрономиялық әдісін дайыднадық. Қазақстан үшін аса маңызды жоғарытехнологиялық инфрақұрылым болып табылатын және өте үлкен сұранысқа ие болған бағдарланатын шұралық матрицалар (FPGA) сияқты технологияларды қолдану арқылы қысқамерзімді ауыспалы үрдістерді бақылаудың шекарасын кеңейттік.

Efficiency (in Russian) : Высокая

Efficiency (in Kazakh) : Жоғары

Field of application (in Russian) : Астрофизика, радиоастрономия, наблюдательная астрономия, область исследование быстрых радиовсплесков и гамма-всплесков

Field of application (in Kazakh) : Астрофизика, радиоастрономия, ба0ылау астрономиясы, лездік радио-жарқылдар мен гамма-жарқылдарды зерттеу саласы