The object of research, development or design (in Russian) : Лица казахской популяции с заболеваниями, ассоциированными с метаболическим синдромом

The object of research, development or design (in Kazakh) : Метаболикалық синдроммен байланысты аурулары бар қазақстандық тұрғындар

Aim of work (in Russian) : Разработка научных основ для персонализированного подхода в управлении заболеваниями, ассоциированными с метаболическим синдромом, на основе молекулярно-генетических особенностей пациентов

Aim of work (in Kazakh) : Науқастардың молекулалық-генетикалық сипаттамаларына негізделген метаболикалық синдроммен байланысты ауруларды басқарудағы жеке көзқарастың ғылыми негіздерін жасау

Методы исследования (на русском) : Согласно поставленным задачам, проведено формирование групп участников исследования в соответствии с критериями включения (всего 3000 участников казахской популяции, из них 500 – с артериальной гипертензией, 500- с сахарным диабетом, 500- атеросклерозом, 500- с нейродегенеративными заболеваниями, 500 с злокачественными новообразованиями, 500-с абдоминальным ожирением). Проведен забор биологического материала (венозная кровь) у всех участников исследования. Проведено выделение ДНК из биологического материала и лабораторный анализ на наличие однонуклеотидных полиморфизмов генов в биологических образцах, анализ и обработка полученных данных. Дополнительно проведено секвенирование 25 генов у 149 человек.

Методы исследования (на казахском) : Алға қойылған міндеттерге сәйкес, критерийлерге сәйкес зерттеуге қатысушылардың топтары құрылды (жалпы саны 3000 қазақ тұрғындары, оның 500 - артериялық гипертензиямен, 500 - қант диабетімен, 500 - атеросклерозбен, 500 - нейродегенеративті аурулармен, 500 - қатерлі ісікпен, 500-іштің семіздігімен). Зерттеуге қатысушылардың барлығынан биологиялық материал (веналық қан) алынды. Биологиялық материалдан ДНҚ экстракциясы және биологиялық үлгілерде бір нуклеотидті ген полиморфизмдерінің болуына зертханалық талдау, алынған мәліметтерді талдау және өңдеу жүргізілді. Сонымен қатар, 25 геннің секвенциясы 149 адамда жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Многочисленные факторы, влияющие на развитие ВАЗ у пациентов с МС в казахской популяции, могут оказывать как комплексное, так и независимое влияние на различные звенья патогенеза. Их выявление позволяет расширить представление о ранних предикторах клинико – метаболических нарушений и оценить вклад генетических, медицинских, социально – экономических факторов в развитие симтомокомплекса. Кроме того, дает возможность выделить группы риска по преждевременному развитию последующих ВАЗ, что является важной задачей профилактической геронтологии. Оценка факторов риска с позиции управляемости позволяет сконцентрировать внимание на группе управляемых факторов и выбрать наиболее эффективную стратегию профилактики.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстандықтардың арасында МС бар пациенттерде ВАЗ дамуына әсер ететін көптеген факторлар патогенездің әртүрлі байланыстарына күрделі және тәуелсіз әсер етуі мүмкін. Оларды сәйкестендіру клиникалық және метаболикалық бұзылулардың ерте болжаушылары туралы түсініктерін кеңейтуге және симптомдар кешенінің дамуына генетикалық, медициналық, әлеуметтік-экономикалық факторлардың қосқан үлесін бағалауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, алдын-алу геронтологиясының маңызды міндеті болып табылатын келесі ВАЗ-дың ерте дамуы үшін қауіп-қатер топтарын анықтауға мүмкіндік береді. Қауіп факторларын бақылау мүмкіндігі тұрғысынан бағалау бақыланатын факторлар тобына назар аударуға және тиімді алдын алу стратегиясын таңдауға мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : НТП программа направлена на разработку конкретных мероприятий в рамках следующих приоритетов развития здравоохранения Казахстана: - переориентация на профилактику и управление хроническими болезнями, ассоциированными с МС,заболеваниями на ранних стадиях; - активизация мер по преодолению бремени хронических заболеваний. в среднесрочном периоде реализация концептуальной модели управления МС в рамках других мероприятий на уровне системы здравоохранения Казахстана с учетом молекулярно-генетических рисков предполагает положительное влияние на следующие показатели: 1. Ожидаемая продолжительность жизни (лет) – 2018 г. – 73,12 – 75,0 в 2025 году. 2. Уровень риска преждевременной смертности от сердечно-сосудистых, онкологических заболеваний и диабета (вероятность 30 летних дожить до возраста 70 лет) 2018 г. 19%, 2025 г. 16%

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстандағы денсаулық сақтауды дамытудың басым бағыттары: - МС-мен байланысты созылмалы аурулардың, алғашқы сатылардағы аурулардың алдын-алуға және басқаруға бағдарлау; - созылмалы аурулардың ауыртпалығын жеңу бойынша шараларды күшейту. орта мерзімді перспективада молекулалық-генетикалық тәуекелдерді ескере отырып, Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесі деңгейінде басқа қызмет шеңберінде АЖ менеджментінің тұжырымдамалық моделін іске асыру келесі көрсеткіштерге оң әсер етеді: 1. Өмір сүру ұзақтығы (жылдар) - 2018 - 73.12 - 75.0 2025 ж. 2. Жүрек-қан тамырлары ауруларынан, қатерлі ісіктерден және қант диабетінен мезгілсіз өлім қаупінің деңгейі (30 жастағылардың 70 жасқа дейін өмір сүру ықтималдығы) 2018 19%, 2025 16%

Level of implementation (in Russian) : Определение наличия известных однонуклеотидных полиморфизмов (SNP), значимых для возникновения заболеваний, ассоциированных с метаболическим синдромом, у лиц казахской популяции дает возможность ранней досимптоматической диагностики риска МС. Применение системы биотехнологических протекторов могут стать основой для рекомендаций по персонифицированной профилактике возрастных заболеваний, ассоциированных с метаболическим синдромом, у лиц казахской популяции.

Level of implementation (in Kazakh) : Қазақстандық тұрғындарда метаболикалық синдроммен байланысты аурулардың пайда болуы үшін маңызы бар белгілі бір нуклеотидті полиморфизмдердің (SNP) болуын анықтау МС қаупін ерте симптомсыз диагностикалауға мүмкіндік береді. Биотехнологиялық протекторлар жүйесін пайдалану қазақстандықтардың жеке адамдарындағы метаболикалық синдроммен байланысты жасқа байланысты аурулардың жекеленген профилактикасы бойынша ұсыныстарға негіз бола алады.

Efficiency (in Russian) : Перераспределение услуг в сектор онлайн и участие человека в управлении собственным здоровьем с учетом генетических рисков повысит доступность первичной медико-санитарной помощи: 3. Число посещений к врачу, в расчете на 1 жителя 2018 г. – 6,1, 2025 г. – 5,1. 4. Число вызовов Скорой медицинской помощи на 100 жителей в год: 2018-42, 2025 – 32. 5. Число госпитализаций, на 100 жителей: 2018 г. – 14,9, 2025 г. – 13,9 6. Вовлеченность пациентов управление болезнью (2018 г – до 0,5 млн человек) 7. Эффективность скрининга на хронические болезни. 8. Улучшение здоровья общества: занятия физкультурой сегодня - до 30% населения, в 2025 году – не менее 50%. Курение – уменьшение удельного веса курящих на 30% к 2025 году.

Efficiency (in Kazakh) : Интерактивті секторға қызметтерді қайта бөлу және генетикалық тәуекелдерді ескере отырып, адамның өз денсаулығын басқаруға қатысуы алғашқы медициналық-санитарлық көмектің қол жетімділігін арттырады: 3. 2018 жылы жан басына дәрігерге қаралу саны - 6,1, 2025 - 5,1. 4. Жыл сайын 100 тұрғынға шаққандағы жедел жәрдем шақыруларының саны: 2018-42, 2025 - 32. 5. Ауруханаға жатқызу саны, 100 тұрғынға шаққанда: 2018 жыл - 14,9, 2025 - 13,9 6. Науқастарды тарту ауруын басқару (2018 ж. - 0,5 млн. Адамға дейін) 7. Созылмалы ауруларға скринингтің тиімділігі. 8. Денсаулық сақтауды жақсарту: дене тәрбиесі бүгінгі күні - халықтың 30% дейін, 2025 жылы - кемінде 50%. Темекі шегу - темекі шегушілердің үлесінің 2025 жылға қарай 30% -ға төмендеуі.

Field of application (in Russian) : Персонализированная медицина, популяционная медицина, клиническая медицина, эпидемиология, общественное здравоохранение

Field of application (in Kazakh) : Дербестендірілген медицина, халық медицинасы, клиникалық медицина, эпидемиология, денсаулық сақтау