The object of research, development or design (in Russian) : Архетипы в традиционной культуре казахов в общемировом контексте

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жалпы әлемдік контекстегі дәстүрлі қазақ мәдениетіндегі архетиптер

Aim of work (in Russian) : 1) Осуществление историко-сравнительного анализа декоративно-прикладного искусства, мифологии и фольклора, традиционной архитектуры казахов с указанными видами творческой деятельности других народов в общемировом контексте; 2) Установление на основе указанных формах творческой деятельности иноэтничных культурных параллелей в мировом масштабе; 3) Выявление в обнаруженных кросс-культурных аналогиях общемирового масштаба – мега-кодов. 4) Определение этиологии формирования мега-кодов.

Aim of work (in Kazakh) : 1) Ғаламдық тұрғыда басқа халықтардың шығармашылық қызметінің көрсетілген түрлерімен декоративті-қолданбалы өнердің, мифология мен фольклордың, қазақтардың дәстүрлі сәулет өнерінің тарихи-салыстырмалы талдауын жүзеге асыру; 2) көрсетілген шығармашылық қызметтің нысандары негізінде ғаламдық масштабта басқа этностардың мәдени параллельдерін орнату; 3) әлемдік масштабтағы анықталған мәдениаралық ұқсастықтарды - мега-кодтарды анықтау. 4) мега-кодтардың пайда болу этиологиясын анықтау.

Методы исследования (на русском) : В разработке проекта был использован комплексно-системный анализ, проводимый на междисциплинарном уровне (этнология, искусствоведение, археология, литературоведение, фольклористика, архитектура, семиотика, культурная антропология), охватившем такие методологии, как эмпирическое исследование, историко-сравнительный, художественный, культурно-генетический, кросс-культурный, семиотический анализ, метод пережитков и разработки зарубежных ученых, отраженных в литературе.

Методы исследования (на казахском) : Жоба барсысында эмпирикалық зерттеу, тарихи-салыстырмалы, көркемдік, мәдени-генетикалық, кросс-мәдени, семиотикалық талдау, әдебиетте көрсетілген шетелдік ғалымдардың әдіснамаларды қамтитын пәнаралық дәрежеде (археология, этнология, өнертану, фольклористика, архитектура, семиотика, мәдени антропология) жүргізілетін кешенді жүйелі талдау қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Всего по проекту за 2020 год опубликовано 13 статей и одна книга: из них в журналах, включенных в базы данных Scopus и Web of Science издано 2 статьи, 1 статья в Вестнике НАН РК, 2 статьи были опубликованы в журналах базы данных РИНЦ, 7 статей в отечественных научных изданиях и в материалах международных научных конференций. Также было проведена активная работа со СМИ, прочитаны серии лекций на телевидении и в университете и в туристическом агентстве. По итогам 3-х летней работы всего было опубликовано: 1 книга , 63 статья, из них 4 статей опубликовано в журналах, входящем в базу Скопус (Scopus) и Web of Science, 8 статей в научных журналах рекомендованных ККСОН, 4 статьи в научных журналах, рекомендованных РИНЦ, 43 статьи опубликованы в материалах международной конференции (в Казахстане и в России) и в отечественных научных изданиях. Новизна. Впервые в отечественной науке выявлены архетипы в разных формах традиционной творческой деятельности казахов (декоративно-прикладном искусстве, фольклоре, архитектуре) в общемировом контексте. Историко-сравнительный анализ установленных категорий с традициями других народов позволил обозначить некоторые универсальные общемировые архетипы – первообразы культуры, лежащих в глубинной основе культурно-исторического процесса человечества.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2020 жылы жоба бойынша барлығы 13 мақала мен бір кітап жарық көрді: оның ішінде 2 мақала Scopus және Web of Science мәліметтер базасына енген журналдарда, 1 мақала ҚР ҰҒА Хабаршысы, 2 мақала RSCI мәліметтер базасының журналдарында, 7 мақала жарияланды отандық ғылыми басылымдарда және халықаралық ғылыми конференциялардың материалдарында. Сондай-ақ, бұқаралық ақпарат құралдарымен белсенді жұмыс жүргізілді, теледидар мен университеттерде бірқатар дәрістер оқылды. 3 жылдық жұмыс нәтижелері бойынша барлығы 1 кітап, 63 мақала жарық көрді, оның ішінде 4 мақала Scopus мәліметтер базасына (Scopus) және Web of Science кіретін журналдарда, 8 мақала БҒССБ Комитеті ұсынған ғылыми журналдарда, 4 мақала РИҒС-қа (РИНЦ) кіретін журналдарда жарияланды. Халықаралық конференция материалдарында (Қазақстанда және Ресейде) және отандық ғылыми басылымдарда 43 мақала жарияланды. Жаңалығы. Отандық ғылымда алғаш рет архетиптер қазақтардың дәстүрлі шығармашылық қызметінің әртүрлі түрлерінде (сәндік-қолданбалы өнер, фольклор, сәулет өнері) жаһандық жағдайда анықталды. Белгіленген категорияларды басқа халықтардың дәстүрлерімен тарихи-салыстырмалы талдау адамзаттың мәдени-тарихи процесінің негізінде жатқан кейбір әмбебап архетиптерді - мәдениеттің прототиптерін анықтауға мүмкіндік берді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : 0

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 0

Level of implementation (in Russian) : На результаты исследования имеется социальный спрос, в них заинтересованы научно-образовательные заведения, художественная и сувенирная промышленность, народные мастера, профессиональные художники, работающие в области современного декоративно-прикладного искусства, а также политические структуры.

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми жұмыс нәтижелері әлеуметтік сұранысқа ие, сондықтан ғылым және білім беру мекемелерінде, көркемдік және кәдесыйлар индустриясына, халықтық қолөнер шеберлері, заманауи сәндік-қолданбалы өнер саласында жұмыс істейтін кәсіби суретшілерге, сондай-ақ саяси құрылымдарға пайдалануға болады..

Efficiency (in Russian) : Результаты проекта на примере выявленных архетипов, демонстрируя этническое своеобразие и одновременно общность культуры в мировом масштабе, дополняют гуманитарное знание. Все это направлено, как на укрепление общенационального единства, так и на формирование нового «коллективного» миролюбивого сознания человечества в планетарном масштабе, что важно при нестабильной политической обстановке в мире.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері анықталған архетиптер үлгісінде, этникалық өзіндік ерекшелікті және сонымен бірге мәдениеттің әлемдік ауқымдағы жалпылығын көрсете отырып, гуманитарлық білімді толықтырады. Мұның бәрі ұлттық бірлікті нығайтуға және әлемдегі тұрақсыз саяси жағдайда маңызды болатын планетарлық ауқымда адамзаттың жаңа «ұжымдық» бейбітшілік сүйгіш санасын қалыптастыруға тиімділігі зор.

Field of application (in Russian) : Итоги проекта могут быть применены в гуманитарной науке, образовательной сфере, художественной промышленности республики и, в целом, культуре и политике Казахстана. Широкое освещение результатов проекта, связанного с общемировой культурой, будет способствовать объективности осмысления культурологических знаний в Казахстане.

Field of application (in Kazakh) : Жоба жұмысы нәтижелерін гуманитарлық ғылымда, білім саласында, мұражай тәжірибесінде, жалпы білім және саясаттану мекемелерінде пайдалануға болады. Жаһандық мәдениетке қатысты жобаның нәтижелерін кеңінен қамту Қазақстандағы мәдени білімді түсінудің объективтілігіне ықпал етеді.