The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются базальты месторождений Даубаба (Туркестанская область), Дуберсай (Актюбинская область) и шлак АО «Арселор Миталл Темиртау».

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны болып Даубаба (Түркістан облысы), Дуберсай (Ақтөбе облысы) кенорынының базальттары және «АрселорМиттал Теміртау» АҚ домналық қалдықтарынан табылады.

Aim of work (in Russian) : Проведение термодинамического моделирования, определении оптимальных параметров электроплавки базальтов и доменных шлаков и проведение укрупнено-лабораторных испытаний с составлением предварительного ТЭО комплексной переработки базальтов Казахстана и доменных шлаков.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты Қазақстан базальттары мен домна шлактарын кешенді өңдеудің алдын ала ТЭН жасай отырып ірілендірілген-зертханалық сынақтар жүргізу және базальттар мен домна шлактарын электрлібалқытудың оңтайлы параметрлерін анықтау, термодинамикалық модельдеуді жүргізу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Исследования проводились электроплавкой сырья в дуговой печи с выпуском карбидного и ферросплавного расплава, термодинамическим моделированием и методом планирования с использованием рототабельных планов второго порядка.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер термодинамикалық модельдеу және екінші ретті рототабельді жоспарларды қолдана отырып жоспарлау әдісімен, карбидті және ферроқорытпа балқымасын шығарумен доғалы пеште шикізатты электрлібалқыту жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Методом термодинамического моделирования установлено, что в равновесных условиях в температурной области 1920-2008 С при взаимодействии базальтов Даубаба, Дуберсай и доменных шлаков с углеродом и железом образуется ферросилиций марок ФС45А10, ФС45А20 и карбид кальция второй и высшей сортности литражом 250-300дм3/кг. Электроплавкой в лабораторных и укрупнено-лабораторных условиях подтверждены результаты термодинамического моделирования и установлено, что из базальтов месторождения Даубаба и Дуберсай образуется ферросилиций марки ФС45А10, содержащий 54-56% Si и Al (44,3-46,5%Si, 9,7-9,9%Al) с извлечением в сплав 70-72%Si, 66-68%Al, а также карбид первого и второго сорта, литражом 264-275дм3/кг, с извлечением в него 60-73% кальция; из доменных шлаков образуется ферросиликоалюминий марки ФС45А10, содержащий 42-46%Si и 8-10%Al (с извлечением в сплав 83-86%Si и 71-76%Al), а также марочный карбид кальция 1-3сорта, литражом 240дм3/кг (извлечение в СаС2 до 72%Са).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Термодинамикалық модельдеу әдісімен 1920-2008оС температуралық аймақтағы тепе-теңдік жағдайында Даубаба базальттары, Дөбірсай және домна шлактарының көміртегі мен темірмен өзара әрекеттесуі кезінде ФС45А10, ФС45А20 маркалы ферросилиций және екінші және жоғары сұрыпты кальций карбиді 250-300дм3/кг литражымен түзілетіні анықталды; термодинамикалық модельдеу нәтижелері зертханалық және ірілендірілген - зертханалық жағдайларда электрлібалқыту арқылы расталды және 54-56% Si және Al (44,3-46,5% Si, 9,7-9,9% Al) бар Даубаба және Дөбірсай кенорнының базальттарынан ФС45А10 маркалы ферросилиций, қорытпаға 70-72% Si, 66-68% Аl, сондай-ақ 60-73% кальций бөлінуімен, бірінші және екінші сұрыпты 264-275дм3/кг литражды карбид; домна шлактарынан құрамында 42-46% Si және 8-10% Al (қорытпаға 83-86% Si және 71-76% Al) бар ФС45А10 маркалы ферросиликоалюминий, сондай-ақ литражы 240дм3/кг 1-3 сұрыпты кальций карбиді (СаС2-ден 72% Са-ға дейін алу) түзіледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Предварительные технико-экономические расчеты показывают, что себестоимость переработки 1т базальта месторождения Даубаба составит 212,4 тыс.тенге. Прибыль на 1т базальта ориентировочно будет 272,9 тыс. тенге. Срок окупаемости инвестиций -2года. Себестоимость переработки 1 т доменного шлака составит 183,5тыс. тенге, а прибыль- 263 тыс. тенге, окупаемость инвестиций составит 2 года.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алдын ала техникалық-экономикалық есептеулер Даубаба кенорнының 1т базальтын өңдеудің өзіндік құны 212,4 мың теңгені құрайтынын көрсетеді. 1т базальтқа шамамен 272,9 мың теңге пайда болады. Инвестициялардың өтелу мерзімі-2 жыл. 1 тонна домна шлагын өңдеудің өзіндік құны 183,5 мың теңгені, ал пайда - 263 мың теңгені құрайды, инвестициялардың өтелімділігі 2 жылды құрайды.

Level of implementation (in Russian) : Календарным планом проекта за 2020г. не предусмотрено внедрение.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаның 2020 ж. күнтізбелік жоспарында ендіру қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Разработанная технология позволяет из базальтов Даубаба и Дуберсай и доменного шлака получить сплав -ферросиликоалюминий марок ФС45А10, ФС45А15 и карбид кальция 1,2,3 сорта.

Efficiency (in Kazakh) : Жасалған технологияда Даубаба және Дөбірсай базальттарынан және домна шлагынан ФС45А10, ФС45А15 маркалы ферросиликоалюминий балқымасын және 1,2,3 сортты кальций карбидін алуға болады.

Field of application (in Russian) : Химическая и металлургическая промышленности

Field of application (in Kazakh) : Химиялық және металлургиялық өнеркәсіптер