The object of research, development or design (in Russian) : индивидуальные гидрогели полиакриловой кислоты (ПАК), полиметакриловой кислоты (ПМАК), поли-4-винилпиридина (П4ВП), поли-2-метил-5-винилпиридина (П2М5ВП) и интергелевые системы гПАК-гП4ВП; гПМАК-гП4ВП; гПАК-гП2М5ВП; гПМАК-гП2М5ВП.

The object of research, development or design (in Kazakh) : полиакрилқышқылының (ПАҚ), полиметакрилқышқылының (ПМАҚ), поли-4-винилпиридиннің (П4ВП), поли-2-метил-5-винилпиридиннің (П2М5ВП) жекелеген гидрогелдері және ПАҚг-П4ВПг; ПМАҚг-П4ВПг; ПАҚг-П2М5ВПг; ПМАҚг-П2М5ВПг интергелді жүйелері.

Aim of work (in Russian) : Создание технологии группового извлечения ионов редкоземельных металлов (на примере лантана, церия, неодима, самария) из промышленных растворов гидрометаллургии.

Aim of work (in Kazakh) : Гидрометаллургияның өндірістік ерітінділерінен сирек жер металдарының (мысалы, лантан, церий, неодим, самарий) иондарын топтап шығару технологиясын құру.

Методы исследования (на русском) : колориметрия; атомно-эмиссионная спектроскопия.

Методы исследования (на казахском) : колориметрия; атомды-эмиссионды спектроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : Синтезированы гидрогели поликислот и полиоснований с новыми электрохимическими, конформационными и сорбционными свойствами. Проведены исследования по изучению сорбционных свойств (степень извлечения, степень связывания полимерной цепи, эффективная динамическая обменная емкость) индивидуальных гидрогелей ПАК, ПМАК, П4ВП, П2М5ВП. Созданы интергелевые системы гПАК-гП4ВП; гПМАК-гП4ВП; гПАК-гП2М5ВП; гПМАК-гП2М5ВП. Изучены сорбционные свойства данных систем. Установлено, что взаимная активация гидрогелей при их дистанционном взаимодействии приводит к существенному возрастанию (до 30%) исходных сорбционных свойств. Изучен процесс десорбции ионов редкоземельных элементов (на примере лантана) из матрицы полимерных гидрогелей этиловым спиртом и азотной кислотой. Разработан образец установки для селективного извлечения ионов La, Ce, Nd, Sm. Данный образец отличается простотой конструкции, позволяющей оперативно извлекать картриджи для изменения мольного соотношения сорбентов в интергелевых парах. Данный образец изготовлен из оргстекла, обладает стойкостью к агрессивным средам, не вступает в реакцию с раствором, содержащим вышеуказанные ионы редкоземельных металлов. Проведены лабораторные, полу-промышленные и опытно-промышленные испытания разработанных сорбентов и разработанного образца установки по селективному извлечению ионов La, Ce, Nd, Sm из модельных и промышленных растворов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жаңа электрохимиялық, конформациялық және сорбциялық қасиеттерге ие полиқышқыл және полинегізді гидрогелдер синтезделді. ПАҚг, ПМАҚг, П4ВПг, П2М5ВПг жекелеген гидрогелдердің сорбциялық қасиеттеріне (шығару дәрежесі, полимерлік тізбектердің байланысу дәрежесі, тиімді динамикалық алмасу қабілеті ) зерттеу жүргізілді. ПАҚг-П4ВПг; ПМАҚг-П4ВПг; ПАҚг-П2М5ВПг; ПМАҚг-П2М5ВПг интергелді жүйелері құрылды. Осы жүйелердің сорбциялық қасиеттері зерттелді. Қашықтан әрекеттесу барысында гидрогелдердің өзара активтенуі олардың бастапқы сорбциялық қасиеттерінің анағұрлым өсуіне (30%-ға дейін) әсер ететіні анықталды. Полимерлік гидрогелдер матрицасынан сирек жер металдарының иондарын (мысалы, лантан) этил спиртімен және азот қышқылымен десорбциялау процесі зерттелді. La, Ce, Nd, Sm иондарын іріктеп шығару үшін қондырғы үлгісі дайындалды. Бұл үлгі интергелді жұптардағы сорбенттердің мольдік қатынастарын өзгерту үшін картридждерді тез алып тастауға мүмкіндік беретін құрылымының қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Бұл үлгі оргшыныдан жасалған, агрессивті ортаға төзімді, жоғарыда аталған сирек жер металдарының иондары бар ерітіндімен әрекеттеспейді. Модельдік және өнеркәсіптік ерітінділерден La, Ce, Nd, Sm иондарын сұрыптап шығару үшін әзірленген сорбенттерге және қондырғы үлгісіне зертханалық, жартылай өнеркәсіптік және тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Изменение мольного соотношения редкосшитых полимерных гидрогелей в интергелевых системах позволяет "контролировать" селективность каждой разработанной интергелевой системы по отношению к ионам La, Ce, Nd, Sm.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Интергелді жүйелердегі сирек тігілген полимерлік гидрогелдердің мольдік қатынастарын өзгерту құрылған әрбір интергелді жүйенің La, Ce, Nd, Sm иондарына қатысты сұрыптылығын "бақылауға" мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Гидрометаллургия.

Field of application (in Kazakh) : Гидрометаллургия.