The object of research, development or design (in Russian) : экосистемы бессточных озер аридного климата - остаточных водоемов Аральского моря.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Аридтік климаттағы ағынсыз өзендер экожүйелері және Арал теңізінің қалдық су қоймалары болып саналады

Aim of work (in Russian) : Выявление закономерностей и механизмов отклика системы остаточных озер Аральского моря - как уникальной крупной водной системы мира, подвергнувшейся наиболее сильному антропогенному стрессу за всю историю существования человечества - на антропогенные и климатические воздействия.

Aim of work (in Kazakh) : Арал теңізінің қалдық көлдері жүйесінің - адамзат тарихында антропогендік және климаттық әсерлерге аса күшті антропогендік күйзеліске ұшыраған әлемнің бірегей ірі су жүйесі ретінде жауап беру заңдылықтары мен механизмдерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : основана на экспериментальных и теоретических методах исследования и имеет прикладной характер. Использованы инновационные методы и современное оборудование для натурных исследований, а также дистанционные методы зондирования.

Методы исследования (на казахском) : зерттеудің теориялық және тәжірибелік әдістеріне негізделген және қолданбалы сипатқа ие. Зерттеу кезінде инновациялық әдістер мен жаңа жабдықтар, сондай-ақ қашықтықтан зондтау әдістері қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : По итогам трёхлетних исследований можно утверждать, что в 2018-2020 гг. в западном бассейне Большого Арала в осенний сезон наблюдалась двухслойная вертикальная стратификация вод. Установлен сезонный характер текущей наполняемости Аральских бассейнов и ее зависимость от климатических факторов. С помощью разработанной гибридной гидрологической модели выполнены прогностические оценки (до 2099 г) изменчивости пресноводного притока в Малое Аральское море с использованием трех климатических сценариев (RCP 2.6, RCP 6.0, RCP 8.5). Крупномасштабный анализ гидрологического режима в аридных регионах средней Азии свидетельствует о смене тренда уровня воды в терминальных озёрах от долгосрочного снижения к его подъему, что предполагает кардинальные изменения в атмосферной циркуляции и региональном водном балансе.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Үш жылдық зерттеулердің нәтижелері бойынша 2018-2020 жылдары Үлкен Аралдың батыс бассейнінде күзгі маусымда сулардың екі қабатты тік стратификациясы байқалды. Қазіргі кездегі Арал бассейндерінің маусымдық сипаты және оның климаттық факторларға тәуелділігі анықталды. Кіші Арал теңізіне құйылатын тұщы судың өзгергіштігінің болжамды бағалары (2099 жылға дейін) үш климаттық сценарийді (RCP 2.6, RCP 6.0, RCP 8.5) пайдалана отырып жүргізілді. Орталық Азияның құрғақ аймақтарындағы гидрологиялық режимге жүргізілген ауқымды талдау терминалды көлдердегі су деңгейінің ұзақ мерзімді құлдыраудан оның көтерілуіне дейінгі тенденциясының өзгергендігін көрсетеді, бұл атмосфералық айналым мен аймақтық су балансының күрт өзгеруін білдіреді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Исследования позволили получить новейшие актуальные данные о гидрофизическом и гидрохимическом состоянии экосистем остаточных водоемов Аральского моря.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеулер Арал теңізінің қалдық су қоймалары экожүйесінің гидрофизикалық және гидрохимиялық жағдайы туралы жаңа өзекті деректерді алуға мүмкіндік берді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования могут быть использованы для оценки рисков при хозяйственной деятельности в районах исследования, а также разработке мер по смягчению последствий экологического кризиса. Постепенное изменение гидрофизических условий в остаточных бассейнах несомненно окажет влияние и на структуру биологических сообществ.

Efficiency (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу нәтижелері зерттеу аймақтарындағы шаруашылық қызмет кезіндегі тәуекелдерді бағалау, сондай-ақ экологиялық дағдарыстың салдарын жеңілдету жөніндегі шараларды әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін. Қалдық бассейндердегі гидрофизикалық жағдайлардың біртіндеп өзгеруі сөзсіз биологиялық қауымдастықтардың құрылымына әсер етеді.

Field of application (in Russian) : экология, гидрология, океанология, сельскохозяйственная отрасль, образовательная сфера. Полученные данные могут быть использованы в ряде отраслей экономики, например, при промышленной заготовке и реализации цист артемии и рыбном хозяйстве, а также развитии туризма и бальнеологических предприятий в Приаралье.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану аясы – экология, гидрология, география, океанология, ауылшаруашылық саласы, білім беру кеңістігі. Алынған нәтижелер экономиканың кейбір салаларында, мысалы, артемии цистасын өнеркәсіптік өндіру мен өткізуде пайдалануға болады, сондай-ақ Арал өңіріндегі туризм мен бальнеологиялық кәсіпорындарды дамыту