The object of research, development or design (in Russian) : Бактериальный ожог плодовых (Erwinia amylovora (Burrill.) Winslow et al.), три вида энто-мофагов – макролофус (Macrolophus nubilus N.S.), несидиокорис (Nesidiocoris tenuis Reuter), подизус (Podisus maculiventris Say). Четыре вида фитофага – томатная моль (Tuta absoluta Povolny), тепличная белокрылка (Trialeurodes vaporariorum Westwood), большой мучной хрущак (Tenebrio molitor Linnaeus), зерновая моль (Sitotroga cerealella Olivier), стадные виды саранчовых.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бактериалды күйік Erwinia amylovora Burill (Winslow) et All. бактериясы, энтомофагтар-дың үш түрі – макролофус (Macrolophus nubilus N.S.), несидиокорис (Nesidiocoris tenuis Reuter), подизус (Podisus maculiventris Say). Фитофагтардың төрт түрі – қызанақ күйе кө-белегі (Tuta absoluta Povolny), жылыжай аққанаты (Trialeurodes vaporariorum Westwood ), үлкен ұн қарақоңызы (Tenebrion molitor Linnaeus), астық күйесі (Sitotroga cerealella Olivier), үйірлі шегіртке түрлері.

Aim of work (in Russian) : Обеспечение фитосанитарной безопасности за счет реализации трансферта и адаптации прогрессивных агротехнологий в борьбе с карантинными и особо опасными вредными организмами и внедрение в АПК Республики Казахстан.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан Республикасында фитосанитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін карантинді және аса қауіпті зиянды организмдермен күресуде озық агротехнологияларды трансферттеу, бейімдеу және АӨК-не енгізу.

Методы исследования (на русском) : Общепринятые методы в защиты растений, молекулярной биологии и современные методы ГИС-технологии.

Методы исследования (на казахском) : Өсімдік қорғау, молекулалық биология, заманауй ГАЖ-технология салаларында қолданылатын жалпыға бірдей әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана рекомендация по комплексным мерам борьбы с бактериальным ожогом плодовых культур. Внедрена система защиты против бактериального ожога на демонстрационном участке на площади 15 га в садах Алматинской области. Определены риботипы патогена и межпопуляционные генетические разнообразия патогена. Внедрены рекомендации по интегрированной системе защиты от южно-американской томатной моли при обнаружений в закрытом грунте в условиях Алматинской, Кызылординской, Южно-Казахстанской областей. Разработана рекомендация по применению ГИС и беспилотных летательных аппаратов для мониторинга стадных саранчовых. Внедрены отечественные и зарубежные методики, биологические препараты и способы для контроля численности стадных саранчовых.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алматы облысы бақтарында 15 га демонстрация алаңында бактериалық күйік ауруына қарсы қорғау жүйесін енгізіледі. Патогеннің риботиптерін және популяция аралық генетикалық әртүрлілігін анықталды. Патогеннің риботиптерін және популяция аралық генетикалық әртүрлілігін анықталды. Алматы, Қызылорда, Оңтүстік-Қазақстан облыстары жағдайында жабық танапта оңтүстік-америкалық қызанақ күйе көбелегінен кешенді қорғау жүйесі бойынша ұсыныстар енгізілді. Үйірлі шегірткелерді бақылау үшін, ұшқышсыз ұшатын аппараты мен ГАЖ қолдану бойынша ұсыныстар дайындалды. Үйірлі шегірткелер санын бақылау үшін отандық және шетелдік әдістемелер, биологиялық препараттар, оларды бақылаудың әдістері енгізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Подобраны тепличные хозяйства для проведения производственной проверки эффективности и внедрения (биологизированного) комплекса защитных мероприятий. Проведен мониторинг распространения томатной моли в 5 тепличных хозяйствах Алматинской, в 4-х Кызылординской и в 5-ти Туркестанской областях. По полученным изображениям проведено полевое, визуальное дешифрирование аэрофотоснимков, установлены прямые дешифровочные признаки вредителей и косвенные признаки.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Өндірістік тексерулерді жүргізу және қорғау іс-шараларының (биологиялық) кешенін енгізу үшін жылыжай шаруашылықтары іріктелді. Алматы облысының 5 жылыжай шаруашылығында, Қызылорда облысының 4 жылыжай шаруашылығында және Түркістан облысында 5 жылыжай шаруашылығында оңтүстік америкалық қызанақ күйесінің таралуына мониторинг жүргізілді. Алынған көріністертерден аэрофототүсірілімдерге далалық, визуалды дешифрлеу жүргізілді, зиянкестердің тікелей дешифрленген белгілері және жанама белгілері анықталды.

Level of implementation (in Russian) : Внедрены комплексные меры борьбы против бактериального ожога плодовых на яблоне на демонстрационных опытах, площадью 15 га. Акт о внедрении № 1 от 08.08.2020 г. от Талгарского индивидуального предпринимателя к/х «Отан» - Осуществляется развешивание в начале культооборота феромонных ловушек из расчета 20 шт. на 1 га в посадках томата, двукратный выпуск энтомофагов макролофуса и несидиокориса из расчета 1 особь на 2 м2, и однократная обработка растений препаратом Кораген в 0,03%-ной концентрации

Level of implementation (in Kazakh) : Аумағы 15 га алма ағашында жеміс-жидектердің бактериялық күйуіне қарсы кешенді күрес шаралары енгізілді. Талғар ауданының жеке кәсіпкерінен «Отан» шаруа қожалығында 08.08.2020 жылғы №1 ендіру актісі - Қызанақ екпелерінде 1 гектарға 20 тал есебінен феромон тұтқыштарын ілу, макролофус пен несидиокорис энтомофагтарын 2 м2-қа 1 дана есебінен екі рет шығару және өсімдіктерді 0,03% концентрацияда Кораген препаратымен бір рет өңдеу жүзеге асырылады

Efficiency (in Russian) : Биологическая эффективность комплексных мер борьбы с бактериальным ожогом плодовых культур на демонстрационном участке площадью 15 га составила на сорте Стар Кримсон 96,5%, на сорте Голден Делишес 95,2%. Прибавка урожая составила на сорте Стар Кримсон 28,8%, на сорте Голден Делишес 21,1%, по сравнению с эталоном. Сокращены кратность химических обработок в 1,5 раза, по сравнению с эталоном. Обеспечена эффективность защиты томатов от томатной моли на 95%

Efficiency (in Kazakh) : Көлемі 15 га демонстрациялық учаскедегі жеміс дақылдарының бактериялық күйігіне қарсы кешенді шаралардың биологиялық тиімділігі Стар Кримсон сортында 96,5%, Голден Делишес сортында 95,2% құрады. Стар Кримсон сортында егіннің өсуі 28,8%, алтын Делишес сортында эталонмен салыстырғанда 21,1% құрады. Эталонмен салыстырғанда химиялық өңдеулердің еселігі 1,5 есе қысқартылды.Қызанақты оңтүстікамерикалық қызанақ күйе көбелегінен қорғаудың 95 пайыз тиімділігі қамтамасыз етілген

Field of application (in Russian) : Защита и карантин растений, сельское хозяйство.

Field of application (in Kazakh) : Өсімдік қорғау және карантин, ауыл шаруашылығы.