The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлись сорта и образцы пшеницы, изоляты возбудителей листовой и стеблевой ржавчины.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны болып бидай сорттары мен үлгілері, жапырақ және сабақ таты қоздырғыштарының изоляттары табылады.

Aim of work (in Russian) : Определение расового и генотипического состава популяций возбудителей листовой и стеблевой ржавчины пшеницы.

Aim of work (in Kazakh) : Бидай жапырақ және сабақ таты қоздырғышы популяцияларының расалық және генотиптік құрамын анықтау.

Методы исследования (на русском) : При проведении данной научно-исследовательской работы использованы методы мониторинга вредных организмов сельскохозяйственных культур, а также общепринятые, специальные и современные методы фитопатологии и микологии.

Методы исследования (на казахском) : Бұл ғылыми-зерттеу жұмысын орындауда ауылшаруашылық дақылдарының зиянды организмдеріне мониторинг жүргізу әдістері, сонымен бірге фитопатология мен микологияның жалпы қабылданған, арнайы және заманауи әдістері пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен мониторинг развития и распространения листовой и стеблевой ржавчины на производственных и опытных посевах пшеницы в разных регионах Казахстана, а также проведен сбор образцов популяции патогенов на посевах пшеницы. Выделено и размножено 200 изолятов возбудителя P. triticiana и 145 – P. graminis f.sp. tritici. Изучены вирулентности популяций листовой и стеблевой ржавчины пшеницы к изогенным Lr- и Sr-линиям. В различных экологических зонах республики к листовой ржавчине наиболее эффективными являются линии с генами Lr19, Lr24, Lr25 и Lr29, а к стеблевой ржавчине – Sr11, Sr24, Sr30 и Sr31, соответственно. Выявлены 25 рас возбудителя листовой ржавчины, 29 рас возбудителя стеблевой ржавчины. В полевых условиях на искусственном инфекционном фоне листовой и стеблевой ржавчины изучены сорта и линии пшеницы. Отобраны высокопродуктивные и устойчивые к ржавчинным болезням сорта и линии пшеницы, превышающие по морфологическим признакам и урожайности стандартные сорта.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бидайдың өндірістік және тәжірибелік егістіктерінде жапырақ және сабақ татының дамуы мен таралуына мониторинг жүргізілді және бидай егістіктерінен патогендер популяцияларының үлгілері жиналды. Жапырақ және сабақ татының расалық құрамын анықтау үшін P. triticiana қоздырғышынан 200 изолят және P. graminis f.sp. tritici қоздырғышынан 145 изолят бөлінді және көбейтілді. Жапырақ және сабақ таты популяцияларының вируленттілігі Lr- и Sr-линияларында зерттелді. Жапырақ таты қоздырғышының 25 расасы және сабақ таты қоздырғышының 29 расасы анықталды. Танаптық жағдайда жапырақ және сабақ татының жасанды індет аясында бидай сорттары және линиялары зерттелді. Морфологиялық сипаттамасы мен өнімділігі бойынша бақылау сорттарынан жоғары және тат ауруларына төзімді бидай сорттары мен линиялары сұрыпталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создана коллекция патотипов (рас) Puccinia triticiana Eriks. и P. graminis f.sp. tritici. Данная коллекция содержит 30 рас P. triticiana и 29 рас P. graminis f.sp. tritici.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Puccinia triticiana Eriks. және P. graminis f.sp. tritici патотиптерінің (расаларының) коллекциясы құрылды. Бұл коллекция P. triticiana 30 расасынан және P. graminis f.sp. tritici 29 расасынан тұрады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность работы определяется изучением и использованием в селекции болезнеустойчивых сортов и образцов пшеницы, а также определением расового состава возбудителей листовой и стеблевой ржавчины пшеницы.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың тиімділігі бөлініп алынған бидай сорттары мен үлгілерінің зерттеу мен селекцияда пайдалану, сондай-ақ бидай жапырақ және сабақ таты қоздырғыштарының расалық құрамын анықтау болып табылады.

Field of application (in Russian) : Селекция пшеницы, защита растений.

Field of application (in Kazakh) : Бидай селекциясы, өсімдік қорғау.