Inventory number IRN Number of state registration
0220РК00281 AP05131486-OT-20 0118РК00108
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 3
International publications: 6 Publications Web of science: 1 Publications Scopus: 2
Number of books Appendicies Sources
1 3 21
Total number of pages Patents Illustrations
60 2 9
Amount of funding Code of the program Table
9099000 AP05131486 8
Name of work
Тонкий органический синтез в повышении эффективности и снижении токсичности БАВ
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Fundamental Соединения
Report authors
Малмакова Айгул Ербосыновна , Ю Валентина Константиновна , Ким Юлия Юрьевна , Қалдыбаева Алтынай Бекболқызы , Сейлханов Тулеген Муратович , Дюсенбенова Зинаш ,
0
0
2
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Акционерное общество "Институт химических наук имени А.Б. Бектурова"
Abbreviated name of the service recipient АО ИХН им. А.Б. Бектурова
Abstract

Объектами исследования являются новые замещенные 4-оксопиперидины, химической модификацией которых будут созданы но-вые фармакологически активные соединения.

Зерттеу объектілері жаңа химиялық модификациясымен жаңа фармакологиялық активті қосылыстар жасалатын жаңа 4-оксопиперидиндер болып табылады.

Цель: повысить эффективность и снизить токсичность БАВ методами тонкого органического синтеза.

Мақсаты: нәзік органикалық синтез әдістерімен БАЗ әсерлілігін жоғарылату және уыттылығын төмендету.

В настоящем НИР применен метод постадийной синтетической сборки фармакофорных фрагментов, усиливающих биоэффект и/или снижающие токсичность, в молекулу структуры-лидера в новые производные с ис-пользованием методик различных органических реакций (фосфорилирование, конденсация, комплекс включения); методы тестирования на биологическую активность и острую токсичность.

Бұл зерттеу жұмысында биоэф-фекті күшейтетін және/немесе уыттылықты төмендететін фармакофор үзінділерін жетекші құрылым молекуласына әр түрлі органикалық реак-циялар (фосфорлау, конденсация, кешен алу) әдістемелерін қолданып, жаңа туындыларға сатылы синтетикалық құрастыру; биологиялық бел-сенділік пен жедел уыттылықты сынау әдістері қолданылды.

Синтинтезирован диэтил[(3-имидазол-1-ил)пропиламино)(о-фторфенил)метил]фосфонат по реакции Кабачника-Филдса. Как показали исследования, комплекс диэтил[(3-имидазол-1-ил)пропиламино)(о-фторфенил)метил]фосфоната с β-циклодекстрином обладает росттимули-рующей активностью. Разработаны условия получения комплексов вклю-чения диэтил[(3-имидазол-1-ил)пропиламино)(о-фторфе-нил)метил]фосфоната с пектином и пектовой кислотой. Для изучения влияния введения атома фтора на фармакологическую активность, синтезированы 1-бензилпиперидин-4-оны, содержащие в α,α`-положении к карбонильной группе фторарилиденовые заместители. Далее проведена гетероциклизация 3,5-ди(фторбензилиден)замещенных 1-бензилпиперидона-4 в полициклические системы – соответствующие пипе-ридин-пиразолины. Разработана выдача рекомендаций для проведения расширенных доклинических биоисследований кандидатов в лекарственные препараты. Уникальную лейкопоэзстимулирующую активность проявило соединение БИВ-104. Оно одинаково эффективно стимулировало пролиферативную активность миелоидного и лимфоидного ростка. Минимальный уровень острой токсичности свыше 1000 мг/кг веса животного проявили соединения БИВ-135, БИВ-136, БИВ-137.

Диэтил[(3-имидазол-1-ил)пропиламино)(о-фторфенил)метил]фосфонат Ка-бачник-Филдс реакциясы бойынша синтезделді. Зерттеулер диэтил[(3-имидазол-1-ил)пропиламино)(о-фторфенил)метил]фосфонаттың β-циклодектринмен кешенінің өсуді ынталандыратын белсенділікке ие екендігін көрсетті. Пектин және пектин қышқылымен диэтил[(3-имидазол-1-ил)пропиламино)(о-фторфенил)метил]-фосфонат кешендерін алу жағдайлары жасалды. Фтор атомының енгізілуінің фармакологиялық белсенділікке әсерін зерттеу үшін карбонил тобына α, α'-күйінде фторарилиден орынбасарлы 1-бензилпиперидин-4-ондар синтезделді. Ары қарай 3,5-ди(фторбензилиден)орынбасқан 1-бензилпиперидон-4 гетероциклизациясы полициклді жүйелерге - сәйкес пиперидин-пиразолиндерге әкелді. Дәрі-дәрмектерге кандидаттардың клиникаға дейінгі биологиялық кеңейтілген зерттеулеріне ұсыныстар әзірленді. БИВ-104 қосылысы ерекше лейкопоэзді ынталандыратын белсенділік көрсетті. Бұл миелоидты және лимфоидты өсінділеріне пролиферативті белсенділігін бірдей тиімді ынталандырды. БИВ-135, БИВ-136, БИВ-137 қосылыстары жануарлардың салмағының 1000 мг/кг-нан жоғары жедел уыттылықтың минималды деңгейін көрсетті.

Научная значимость заявляемого проекта заключается в результатах, которые дополнят имеющиеся знания в тонком органическом синтезе биологически активных веществ и их комплексов с природными медполимерами методами ТОС. Получены два патента на полезную модель.

Ұсынылып отырған жобаның ғылыми маңыздылығы биологиялық белсенді заттар мен олардың кешендерін табиғи медполимерлерімен НОС әдісімен ұсақ органикалық синтездеудегі бар білімді толықтыратын нәтижелерінде болып табылады. Екі пайдалы модельдік патент алынды.

Достижение цели НИР проекта и решение задач позволят получать лекар-ственные средства, эффективные, длительно действующие, малотоксичные и, поэтому, более безопасные.

Жобаның ҒЗЖ мақсаттарының орындалуы мен міндеттерінің шешілуі эффективті, уыттылығы төмен, ұзақ әсер ететін және аса қауіпсіз дәрілік заттар алуға мүмкіндік береді.

UDC indices
547(1+435+6+822)+541.341+615.3
International classifier codes
31.21.01; 31.21.15; 31.21.19; 31.21.27; 31.23.21;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
Тонкий органический синтез; биологически активные вещества; комплекс; β-циклодекстрин; пектин; токсиность;
Key words in Kazakh
Нәзік органикалық синтез; биологиялық активті заттар; кешен; β-циклодекстрин; пектин; уыттылық;
Head of the organization Фишер Даметкен Едиловна к.х.н. /
Head of work Малмакова Айгул Ербосыновна Доктор философии (PhD) в области химии / ассоциированный профессор
Native executive in charge Ю Валентина Константиновна профессор