The object of research, development or design (in Russian) : Штаммы возбудителей ООИ и других карантинных и зоонозных инфекций, антибиотики, дезсредства, переносчики ООИ, вирусы, коллекционный фонд микроорганизмов, ПЦР тест-системы, природные очаги ООИ

The object of research, development or design (in Kazakh) : АҚИ және басқа да карантинді зоонозды індеттердің қоздырғыштарының штамдары, антибиотиктер, дезқұралдар, АҚИ тасымалдаушылары, вирустар, микроағзалардың жинақ қоры, ПТР тест-жүйесі, АҚИ табиғи ошақтары

Aim of work (in Russian) : 1) Разработка национальных стандартов осуществления микробиологического мониторинга, изучения, хранения и транспортировки возбудителей карантинных и особо опасных, «возвращающихся», вновь возникающих и завозных инфекций. 2) Генетическая паспортизация, дифференциация свежевыделенных и коллекционных штаммов перечисленных инфекций, определение географического происхождения идентифицированных генотипов штаммов, оценка их особенностей в связи с вирулентностью, источником выделения, тяжестью заболевания и воздействием природно-климатических факторов. 3) Формирование научных основ обеспечения организационно-технических мероприятий, направленных на сохранение и развитие коллекций возбудителей инфекций, оптимизация условий их хранения и поддержания, а также обеспечение исследовательских программ в области здравоохранения и биологических наук стандартными коллекционными культурами на базе центральной референс лаборатории (далее – ЦРЛ)

Aim of work (in Kazakh) : 1) Микробиологиялық мониторингті, карантиндік және аса қауіпті, жаңадан пайда болатын және кіретін жұқпалардың қоздырғыштарын зерттеу, сақтау және тасымалдауды жүзеге асырудың ұлттық стандарттарын әзірлеу. 2) Генетикалық құжаттандыру, аталған жұқпалардың жаңа оқшауланған және коллекциялық штамдарын саралау, штамм генотиптерінің географиялық шығу тегін анықтау, вируленттілікке, бөліну нысанына, аурудың ауырлығына және табиғи-климаттық факторлардың әсеріне байланысты олардың сипаттамаларын бағалау. 3) Жұқпалы ауру қоздырғыштарының жиынтығын сақтауға және дамытуға, оларды сақтау мен ұстау жағдайларын оңтайландыруға бағытталған ұйымдастырушылық-техникалық шараларды қамтамасыз етудің ғылыми негіздерін қалыптастыру, сонымен қатар денсаулық сақтау және биологиялық ғылымдар саласындағы ғылыми-зерттеу бағдарламаларын орталық анықтамалық зертхананың (бұдан әрі – ОРЗ) негізінде стандартты коллекциялық дақылдармен қамтамасыз ету

Методы исследования (на русском) : генетические, микробиологические, статистические, аналитические, информационные, эпидемиологические, экологические, математические, геоинформационные, статистические, картографические

Методы исследования (на казахском) : генетикалық, микробиологиялық, статистикалық, аналитикалық, ақпараттық, эпидемиологиялық, экологиялық, математикалық, геоақпараттық, статистикалық, картографиялық

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено типирование штаммов сибирской язвы и туляремии с использованием MLVA-31 и MLVA-25 соответственно; оценена чувствительность штаммов Y. pestis к новым АБП: цефепиму и ломфлоксу; исследована чувствительность штаммов иерсиний, пастерелл, листерий; испытаны 10 дезинфектантов; определена этиологическая роль новых вирусов Карши, Тамды, Иссык-Кульской лихорадки, лихорадки долины Сырдарьи, синтезированы праймеры и зонды к этим вирусам, разработан протокол постановки ПЦР; оценен риск заражения ККГЛ, ГЛПС с картографированием; разработана РТ ПЦР тест-система для Y. pestis; в EpiInfo7 создана база данных референтных штаммов V. cholerae и их электронная паспортизация в ArcGIS10.6; по результатам изучения иксодовых клещей составлены ЭБД по 33 видам в ArcMap и карты распространения 27 видов иксодид; проведена ревизионная оценка технологии, методов хранения коллекции brucella, anthrax, tularemia, V. cholerae, Y. pestis с оценкой степени биобезопасности, усовершенствованы справочные каталоги с PACS5.8, отвечающие международным стандартам; разработаны индикаторы и аналитические программы определения биорисков, стратегия управления рисками при работе с ООИ; создана система быстрого информобеспечения эпидмониторинга за сибирской язвой и чумой, система подготовки специалистов эпидемиологии и биобезопасности; созданы и внедрены прогнозно-аналитические системы для обеспечения и анализа мониторинга за природными очагами ООИ

Obtained results and novelty (in Kazakh) : MLVA31, MLVA25 сәйкесінше пайдалана отырып, түйнеме мен туляремия штамдарын типтеу жүргізілді; Y.pestis штамдарының жаңа АБП: цефепим, ломфлокс cезімталдығы бағаланды; иерсиния, пастереллалар, листериялар штамдарының сезімталдығын зерттелді; 10 дезқұрал сынақтан өткізілді; жаңа вирустар Қаршы, Тамды, Ыстықкөл қызбасы, Сырдария алқабы қызбасы вирустарының этиологиялық рөлі анықталды, осы вирустарға праймерлер мен зондтар жасалды, ПТР қоюдың хаттамасы әзірленді; картографиялаумен КҚГҚ, БСГҚ жұқтыру қаупі бағаланды; Y.pestis нақты уақыт режимінде анықтауға ПТР тест-жүйесі әзірленді; EpiInfo7 V.choleraе референттік штамдарының деректер базасы құрылды, ArcGIS10.6 оларды электрондық паспорттау жүргізілді; иксод кенелерін зерттеу нәтижесінде ArcMap33 түр бойынша ЭДБ құрылды, иксодидтердің 27 түрінің таралу картасы жасалды; биоқауіпсіздік дәрежесін бағалап, brucella, anthrax, tularemia, V.cholerae, Y.pestis коллекцияларын сақтау технологиясы, әдістеріне тексеру арқылы бағалау жүргізілді; анықтамалық каталогтар халықаралық стандарттарға сай PACS5.8 нұсқасымен жетілдірілді; биоқауіптерді анықтаудың индикаторлары, аналитикалық бағдарламалары, АҚИ-мен жұмыс істеудегі тәуекелдерді басқару стратегиясы әзірленді; түйнеме, оба эпидмониторингінің жедел ақпараттық қамтамасыз ету жүйесі құрылды; эпидемиология, биоқауіпсіздік мамандарын даярлаудың жүйесі әзірленді, енгізілді; АҚИ табиғи ошақтарының мониторингін қамтамасыз ету, талдау үшін ақпараттық болжамдық-талдау жүйелері құрылып, енгізілді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оптимизированы процессы идентификации и дифференциации штаммов сибирской язвы и туляремии. Профили казахстанских штаммов уникальны. Разработаны праймеры к вирусам Карши, Тамды, Иссык-Кульской лихорадки и лихорадки долины Сырдарьи для мониторинга и диагностики лихорадочных заболеваний не ясной этиологии. Разработана специфичная, высоко чувствительная тест-система для детекции чумного микроба в мультиплексной ПЦР реального времени. Разработано методическое руководство для индикации и идентификации холерного вибриона. Опубликован определитель для имаго 48 видов иксодовых клещей Казахстана. Стандартизованы методы низкотемпературного хранения штаммов ООИ. На основании стандарта CWA 15793 разработаны и внедрены индикаторы биобезопасности деятельности лабораторий, интегрированная система подготовки специалистов в области эпидемиологии и общественного здравоохранения. Созданы интерактивные электронные карты для мониторинга эпидемиологической обстановки по ООИ

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Түйнеме мен туляремия штамдарын анықтау және саралау үрдістері оңтайландырылды. Қазақстандық штамдардың профильдері бірегей. Этиологиясы белгісіз қызба ауруларын мониторингілеу және диагностикалау үшін Қаршы, Тамды, Ыстықкөл қызбасы және Сырдария алқабының қызбасы вирустарына праймерлер әзірленді. Нақты уақыттағы мультиплексті ПТР-де оба микробын анықтауға арналған арнайы, жоғары сезімтал тест жүйесі жасалды. Тырысқақ вибрионын көрсетуге және анықтауға арналған әдістемелік нұсқаулық әзірленді. Қазақстандағы иксод кенелерінің 48 түрінің имагосын анықтаушы құрал жарияланды. АҚИ штамдарын төмен температурада сақтау әдістері стандартталды. CWA 15793 стандарты негізінде зертханалар қызметінің биоқауіпсіздік индикаторлары, эпидемиология және қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы мамандарды даярлаудың интеграцияланған жүйесі әзірленді және енгізілді. АҚИ бойынша эпидемиологиялық ахуалды мониторингілеу үшін интерактивті электрондық карталар құрастырылды

Level of implementation (in Russian) : 3 методических рекомендаций; 10 патентов РК, 1 Европатент, 6 свидетельств, 1 монография, 69 статей, 39 тезисов на международных конференциях, 51 акт внедрения

Level of implementation (in Kazakh) : 3 әдістемелік ұсыныс; ҚР 10 патенті, 1 Европатент, 6 куәлік, 1 монография, 69 мақала, халықаралық конференцияларда 39 тезис, 51 енгізу актісі

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Научные профильные организации, организации противочумной и санитарно-эпидемиологических служб, ветеринарные учреждения, разработка и производство диагностических препаратов

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми мамандандырылған ұйымдар, обаға қарсы және санитарлық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары, ветеринарлық мекемелер, диагностикалық өнімдерді жасау және өндіру мекемелері