The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является технология модифицирования металлов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны металдарды модификацияландыру технологиясы болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – создание борбариевого модификатора для повышения механических свойств черных и цветных металлов.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты - қара және түсті металдардың механикалық қасиеттерін арттыру үшін борбар модификаторын құру.

Методы исследования (на русском) : теоретическое обоснование процесса, плавка и заливка чугуна в формы, исследование механических свойств полученных отливок.

Методы исследования (на казахском) : үрдісті теориялық негіздеу, қалыптарға шойынды балқыту және құю, алынған құймалардың механикалық қасиеттерін зерттеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выбрана рудная база для производства борбариевого модификатора и разработаны способы подготовки руд к плавке, проведены опытные плавки по получению модификатора в лабораторных условиях и опытно-промышленной печи мощностью 250 кВ∙А. Модификатор содержит (мас. %): 65,46 Fe; 0,31 C; 19,56 Si; 1,87 Ca; 3,92 Ba; 8,88 B. Изучен химический, фазовый составы и механические свойства модификатора. Выполнены исследования по модифицированию чугуна борбариевым ферросплавом, изучены механические свойства чугунов. При оптимальном расходе (0,057 %) модификатора имеет место рост прочности на растяжение на 43,5 %, прочности на сжатие на 8,2 %, относительного удлинения (δ) с 1 до 3,9 % по сравнению с аналогичными показателями используемого в настоящее время на машиностроительных заводах республики серого чугуна марки СЧ 15. Рекомендовано расход модификатора устанавливать из расчета получения бария в отливке в количестве 0,003-0,006 %, температуру металла в плавильном агрегате на уровне 1600-1650 оС, а температуру заливки – не более 1450-1500 оС. Получен и опробован новый модификатор для улучшения качества чугуна. Получен Патент № 34089 на полезную модель «Способ получения ферробора с барием.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Боробарийлік модификаторды өндіру үшін кен базасы таңдалды және кендерді балқытуға дайындау тәсілдері әзірленді, зертханалық жағдайларда модификаторды алу бойынша тәжірибелік балқыту және қуаты 250 кВ∙А тәжірибелік-өнеркәсіптік пеш жүргізілді. Модификатор құрамында (мас. % ): 65,46 Fe; 0,31 C; 19,56 Si; 1,87 Ca; 3,92 Ba; 8,88 B. модификатордың химиялық, фазалық құрамы мен механикалық қасиеттері зерттелді. Шойынды борбарий ферроқорытпасымен модификациялау бойынша эксперименттік зерттеулер жүргізілді. Модификатордың оңтайлы шығынында (0,057 %) созылу беріктігі 43,5 %, сығылу беріктігі 8,2 %, салыстырмалы ұзарту (δ) 1-ден 3,9 % дейін қазіргі уақытта республика машина жасау зауыттарында қолданылатын СЧ 15 маркалы сұр шойынның ұқсас көрсеткіштерімен салыстырғанда өседі. Модификатордың шығынын құюда барий алу есебінен 0,003-0,006 % мөлшерінде, балқыту агрегатындағы металл температурасын 1600-1650 оС деңгейінде, ал құю температурасы 1450-1500 оС-тан аспайды. Шойын сапасын жақсарту үшін жаңа модификатор алынды және сынақтан өтті. «Бариймен ферробор қорытпасын алу тәсілі» пайдалы моделіне № 34089 Патент алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : повышение эксплуатационных характеристик металла за счет использования предлагаемого сплава, содержащего два самых эффективных на сегодняшний день модификаторов – бора и бария.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : қазіргі таңда ең тиімді екі модификатор – бор мен барийден тұратын ұсынылған қорытпаны пайдалану есебінен металдың пайдалану сипаттамаларын арттыру.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения - работа находится на стадии лабораторных испытаний. Рекомендации по внедрению: производство ферросплава на производственных мощностях ХМИ им. Ж. Абишева.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізу дәрежесі - жұмыс зертханалық сынақтар сатысында. Енгізу бойынша ұсыныстар: Ж. Әбішева атындағы Химия-металлургия институтының өндірістік қуаттылықта ферроқорытпа өндіру.

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Область применения: предприятия, производящие чугунные отливки для горной, угольной и строительной промышленности.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: тау-кен, көмір және құрылыс өнеркәсібі үшін шойын құймаларды өндіретін кәсіпорындар.